Симон Боливар
Симо́н Боли́вар (толору аата — Симо́н Хосе́ Анто́нио де ла Санти́сима Тринида́д Боли́вар де ла Консепсьо́н уонна По́нте Пала́сиос уонна Бла́нко (исп. Simón José Antonio de la Santísima Trinidad Bolívar de la Concepción y Ponte Palacios y Blanco; олоҕор С. Боливар араспаанньата маннык суруллара исп. Bolivar), от ыйын 24 1783, Каракас — ахсынньы 17 1830, Санта-Марта, Колумбия) — Венесуэла национальнай геройа. Генерал. Америкаҕа Испания колониялара тутулуга суох буолалларын турууласпыт биир бөдөҥ уонна биллиилээх салайааччыта. Испания бас билиититтэн Венесуэланы, Саҥа Гренаданы (билиҥҥи Колумбия) уонна Панаманы, Кито провинцияны (билиҥҥи Эквадор) босхолообута.
1819—1830 сылларга Улуу Колумбия президенэ (Улуу Колумбия үөһэ ыйыллыбыт дойдулар сирдэригэр тэриллибитэ).
1824 сыллаахха Перуну босхолоон, Үөһээ Перу сиригэр тэриллибит Боливия[1] Республикатын (1825) баһылыгынан буолбута. Венесуэла национальнай конгреһынан (1813) Симон Боливарга Босхолооччу аата (El Libertador) иҥэриллибитэ.
Олоҕун олуктара уларыт
Симон 1783 сыллаахха от ыйын 24 күнүгэр биллиилээх креол Хуан Винсенте Боливар (1726—1786) дьиэ кэргэнигэр төрөөбүтэ. Омугунан баска. Боливардар удьуордара испания Бискайятыгар баар Ла-Пуэбла-де-Боливар куораттан төрүттээх. Дьиэ кэргэнэ Испания колониятыгар көспүтүн кэннэ, бүтүн Венесуэла олоҕор көхтөөхтүк кыттыспыта. Уол төрөппүттэрэ эрдэ өлбүттэр. Боливар иитиитигэр уонна олоҕу өйдөөһүнүгэр учуутала, аҕа саастаах доҕоро Симон Родригес көмө-өйөбүл буолбут.
1799 сыллаахха Симону аймахтара, Каракас аймалҕаннаах олоҕуттан тэскилэтээри, Испанияҕа ыыппыттара. Испанияҕа Боливар правоны үөрэппитэ, ол кэннэ Италия, Швейцария, Германия, Англия уонна Франция сирдэрин кэрийбит. Парижка олорон, биир кэмҥэ Политехническэй оскуолаҕа үөрэнэ сылдьыбыта.
1805 сыллаахха Боливар АХШ-ка тиийбитэ. Ол сылдьан Соҕуруу Америка дойдуларын Испания бас билиититтэн босхолуурга бэйэтигэр сорук туруоруммута.
Быһаарыылар уларыт
- ↑ Боливия Республикатын аата Симон Боливар чиэһигэр ааттаммыта.
Сигэлэр уларыт
- 100 великих аристократов Архыыптаммыт 2011, Муус устар 27 күнүгэр.
- Русская страница о Симоне Боливаре — национальном герое Колумбии
- Вокруг света. Хронограф
- Симон Боливар на YouTube
 |
Бу киһи туһунан сиппэтэх ыстатыйа. Көннөрөн уонна эбэн биэрэн Бикипиэдьийэҕэ көмөлөһүөххүн сөп. |