Харыалык диэн химия ууһуга. Бэлиэтэ C уонна атом нүөмэрэ 6. Метал буолбатах уонна түөрт валеннаах. Периодтаах таабыл 14 бөлөҕөр киирэр. Харыалык Сир хаҕын 0.025% буолар. Харыалык айылҕаҕа үөскүүр үс изотоптаах. Иккитэ 12С уонна 13С бигэ туруктаахтар, онтон 14С радиоизотоп буолар. 14С үрэллэр кэмэ 5730 сыл. Харыалык дьон биир түҥ былыргыттан билбит ууһуктара буолар. Харыалык маассатынан кудай куйаарыгар төрдүс ордук дэлэй ууһук буолар (уулук, гелий уонна абалык кэннилэриттэн). Харыалык дэлэйдик тарҕанан Сиргэ органик сэктэри уонна полимердары оҥорон таһааран олоҕу үөскэтэр сүрүн ууһук буолар. Харыалык маассатынан киһи бодотун иккис дэлэй ууһуга (18.5% кэриэтэ) буолар, абалык кэнниттэн. Харыалык атомнара бэйэ бэйэлэрин кытта араастаан ситимнэһэн араас аллотроптары үөскэтэллэр. Графит уонна алмаас харыалык ордук биллэр аллотроптара буолаллар. Харыалык органик буолбатах баайдара - бороҥ таас, доломит, харыалык диоксида. Харыалык органик баайдара - чох, торф, ниэп, метан хидрата. Харыалык баһаам элбэх химия холбоһуктарын үөскэтэр. Кинилэр ахсааннара 10 мөлүйүөҥҥэ тиийиэхтэрин сөп дииллэр. Маны барытын органик химия билимэ үөрэтэр.

6 боркарбоннитроген
-

C

Si
Карбон in the periodic table of the elements
Карбон in the periodic table of the elements
Бүтүн билиилэрэ
Аата, бэлиэтэ, нүөмэрэ карбон, C, 6
Элемент категориятаnonmetal
Бөлөҕө, периода, блога 142, p
Өҥөхара (графит)
өҥнөөх (алмаас)
Атом маассата 12.0107(8)g·mol−1
Электрон конфигурацията 1s2 2s2 2p2
Электрон хахха 2, 4 (Image)
Физик характеристикалара
Фазатаsolid
Чиҥэ(graphite) 1.9-2.3 g·cm−3
Ууллуу кэрдииhэ3925 K
(3652 °C, 6605 °F)
Ууллуу итиитэ(graphite) ? 100 kJ·mol−1
Heat of fusion(diamond) ? 120 kJ·mol−1
Уостуу итиитэ715 kJ·mol−1
Итиини иҥэримтиэтэ(25 °C) (graphite)
8.517 J·mol−1·K−1
Specific heat capacity(25 °C) (diamond)
6.115 J·mol−1·K−1
Паар баттааhына (graphite)
P/Pa 1 10 100 1 k 10 k 100 k
at T/K   2839 3048 3289 3572 3908
Атом характеристикалара
Кристал тутула(graphite) hexagonal
Аhыйыы нүөмэрэ4, 3, 2, 1, 0, -1, -2, -3, -4
(mildly acidic oxide)
Электромэлдьэhиитэ2.55 (Pauling scale)
Ионизация энергиялара
|
1st: 1086.5 kJ·mol−1
2nd: 2352.6 kJ·mol−1
3rd: 4620.5 kJ·mol−1
Атом радиуhа70 pm
Атом радиуhа (calc.)67 pm
Ковалент радиус77 pm
Van der Waals radius170 pm
Атын билиилэрэ
Магнетизмаdiamagnetic
Электрик утарыы(graphite) 1.375*10-5Ω·m
Итиини ыытыы(300 K) (graphite)
(80–230) W·m−1·K−1
Итиини ыытыы(300 K) (diamond)
(900–2320) W·m−1·K−1
Thermal diffusivity(300 K) (diamond)
(503–1300) mm²/s
Мос скалата(graphite) 1-2
Мос скалата(diamond) 10.0
CAS регистрация нүөмэрэ7440-44-0
Ордук бигэ изотоптара
Сүрүн ыстатыйа: карбон изотоптара
изо ИТ Аҥар үрэллиитэ РҮ ҮЭ (MeV) ҮО

15

12C 98.9% 12C is stable with 6 neutrons
13C 1.1% 13C is stable with 7 neutrons
14C trace 5730 y beta- 0.156 14N
Халыып: КөрүүЫрытыыУларыт
Графит уонна алмаас, харыалык аллотроптара