1857

1857 сыл.

Туох буолбута уларыт

Тохсунньу 24 — Калькутта университета олохтоммут, Соҕуруу Азияҕа бастакы университет.

Кулун тутар 3 — Опиум иккис сэриитэ: Франция уонна Британия Кытайга сэрини биллэрбиттэр.
Кулун тутар 26 — 1856 сыллаахтан (биир сылтан арыый ордук) Саха уобалаһын салайан олорбут бырабылыанньа старшай советнига кавалер Николай Скрябин оннугар күбүрүнээтэр дуоһунаһыгар действительнай статскай советник Юлий Штаубендорф (1811-1878) киирбит.
Кулун тутар 29 — 34-с бенгальскай пехота сипаайа Мангал Пандей Ост-Индскай хампаанньа салататын утары өрө турууну тэрийбит. Устуоруйаҕа Сипаайдар өрө туруулара диэн ааттанар уһун дьалхаан саҕаламмыт. Ииндийэҕэ Улуу Моҕуоллар саҕаларыттан сипаай диэн тиэрмининэн сатыы сэрииһити ааттыыллара.

Алтынньы 31 — Лаамы байҕалын кытылыгар сытар Үт (Чумикан) сирэ Саха уобалаһыттан Приморье уобалаһыгар бэриллибит. Билигин бу Хабаровскай кыраай сирэ.

Ахсынньы 22 — Арассыыйаҕа бастакы почта маарката тахсыбыт. выпущена первая почтовая марка в России.

Балаҕан ыйын 20 — Ястремскай Сергей Васильевич (1857-1931) - Саха сиригэр көскө кэлэ сылдьан саха тылын грамматикатын үөрэппит киһи.
алтынньы 10 — Бүлүү куоратыгар Кондаков Иван Лаврентьевич (1857—1931) — Саха сиригэр төрөөбүт синтетиичэскэй эрэһиинэни оҥоруу ньыматын бастакынан тобулбут биллиилээх хиимик-учуонай.
Сэтинньи 26 — Фердинанд де Соссюр — Швейцария тыл үөрэхтээҕэ, Женева лингвистическэй оскуолатын саҕалааһыныгар семиология уонна структурнай лингвистика төрүттэрин укпут киһи. Фердинанд де Соссюру XX үйэтээҕи лингвистика "аҕатынан" ааттыыллар.

Олунньу 15 — Михаил Глинка (1804 төр.), нуучча композитора. "Иккиэн саҥа нуучча тылын айбыттара — биирэ поэзияҕа, иккиһэ муусукаҕа" - диэн кириитик Владимир Стасов Пушкины уонна кинини эппиттээх.