Александр III: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
''''Александр III''' - 1881 сылтан 1894 сылга дылы Арассыыйа императора. Кини б...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна
 
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
'''Александр III''' — - [[1881]] сылтан [[1894]] сылга дылы [[Арассыыйа]] императора.
 
Кини баһылаан олорбут кэмигэр Арассыыйа урукку ыраахтааҕы уларыта тутуутун кэнниттэн историческай пауза ылбыта диэн сыаналанар. Сорохтор ону ааһан реакция кэмэ диэн сыаналыыллар. Бу кэми "«Контрреформалар эпохалара"» диэн ааттаабыттара.
 
1880-с сылларага куурс уларыйыыта Александр III уонна кини дьонун бэлиитикэҕэ сыалларынан быһаарыллар буолбакка, террористар дьайыыларынан быһаарыллар ([[Александр II]] өлөрүүттэн саҕалаан). [[Либерааллар]] уонна [[консерватордар]] ыккардыларыгар кылгастык саараан баран саҥа ыраахтааҕы консерватордары талбыта. Ис дьыала миниистирэ М. Т.  Лорис-Меликов конституциятын[[конституция]]тын бырайыага ыраах "«ууруллубута"» (бу бырайыак Арассыыйаҕа Парлаамены киллэриэхтээх этэ).
 
Ыраахтааҕыны өлөрүүнү уопсастыбаннас ыраахтааҕы бэйэтэ наһаа "«либерааллаан"» "«хараҥа күүстэри"» босхо ыыппытыттан тахсыбыт курдук санаабыта, онон саҥа ыраахтааҕыттан "«бэрээдэги олохтооһуну"» күүппүтэ.
 
1881 сыл [[муус устар 29]] күнүгэр ыраахтааҕы манифест таһаарбыт. Манна күүстээх былаас олохтонуохтааҕын бигэргэтэр уонна нуучча итэриэһин көмүскүүр туһунан этэр. Онтон бу сыл атырдьах ыйын 14 күнүгэр ылыныллыбыт «Судаарыстыба куттала суох буолуутун уонна уопсастыба чуумпуруутун хааччыйар миэрэлэр тустарынна балаһыанньаҕа» губернаатардарга киэҥ былааһы биэрбитэ. Ол курдук губернаатардар хаһыаттары сабар, атыы-эргиэн уонна промышленность тэрилтэлэрин, үөрэх тэрилтэлэрин үлэлэрин тохтотор, земстволары уонна куорат дуумаларын үлэлэрин быстах кэмҥэ тохтотор быраапатаммыттара. Бу балаһыанньа 1917 сыллаахха дылы үлэлээбитэ.
 
Контрреформа саамай сүрүн дьайыытынан олохтоох салайыныыны утарбыта буолар. Земство тойонунан дворянин эрэ буолар кыахтаммыта, земство судаарыстыбаттан тутулуктаах буолбута. Куорат бэйэни салайыныыта судаарыстыба сулууспатыгар кубулуйбута. Политикаҕа сыһыаннаах дьыалалары суут сабыылаах режимҥэ көрөр буолбута.
 
Студенчество көҥүл санаа биир сүрүн источнига буоларын быһыытынан 1884 с. устаабынан университеттар автономиялара көтүллүбүтэ. Преподавателлэри Үөрэх миниистирэ эрэ бигэргэтэр бырааптааҕа. Үөэх министиэристэбин анаммыт киһитэ — попечитель — декааннары аныыр кыахтаммыта, үөрэҕи уонна устудьоннары, преподавтеллэри кэтиир кыахтаммыта.
 
1881 сыл муус устар 29 күнүгэр ыраахтааҕы манифест таһаарбыт.
 
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]