Данилов Софрон Петрович: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Көннөрүү туһунан суруллубатах
2 устуруока:
'''Данилов Софрон Петрович''' — (19.04.1922 — 07.09.1993) — Саха норуодунай суруйааччыта, биллиилээх уопсастыбаннай диэйэтэл, РФ култууратын үтүөлээх диэйэтэлэ, М. Горькай аатынан РСФСР уонна П. Ойуунускай аатынан СӨ литературнай бириэмийэлэрин лауреаата, ССРС суруйааччыларын сойууһун уонна ССРС КГБ-тын бириэмийэтин лауреаата, Саха хомсомуолун бириэмийэтин лауреаата. ССРС суруйааччыларын сойууһугар [[1949]] с. киирбит.
 
Арҕаа Хаҥалас улууһугар билигин [[Горнай улууһа|Горнай улууһугар]] киирэр [[Мытаах]] сэлиэнньэтигэр [[1922]] сыл [[муус устар 19]] күнүгэр төрөөбүт. 1929  с. Бор бастакы сүһүөх оскуолатыгар киирбит. 1940  с. Дьокуускайдааҕы педогогика рабфагын бүтэрэн педагогика институутугар үөрэнэ киирбит. 1941-42 сс. армияҕа сулууспалаабыт, онтон доруобуйатынан сыыйыллан төннөн кэлэн Уолбут 7 кылаастаах оскуолатыгар учууталлаабыт<ref>Саха саарыннара. Хомуйан оҥордулар Л. Г. Николаев, А. Г. Николаев, Ф. Э. Данилов.  — Дьокуускай: «Кудук», 1998, ISBN 5-7863-0122-2</ref>. Элбэх сыл суруналыыстаабыт уонна иитэиитэр-үөрэтэр үлэҕэ сылдьыбыт. 1979 с. Саха сирин суруйаачыларын сойууһун бырабылыанньатын бэрэстээтэлэ уонна РСФСР суруйааччыларын сойууһун сэкэрэтээрэ.
 
Үлэ Кыһыл Знамята, Норуоттар доҕордоһууларын, иккитэ Бочуот Знаага уордьаннарынан уонна мэтээллэринэн наҕараадаламмыта. ССКП XXVI сийиэһин дьокутаатынан, САССР Үрдүкү Сэбиэтин хас да ыҥырыытыгар дьокутаатынан талыллан үлэлээбитэ.
[[1938]] с. ырыа буолбут хоһоонноро биллибиттэр. «Сүрэх тэбэрин тухары», «Киhи биирдэ олорор», «Сказание о Джэнкире» ромааннара, «Манчаары», «Дьону үөрдэ сылдьаары», «Уот», «Бааһына» сэһэннэрэ, кэпсээннэрэ, «Сахалар ааттарыттан» драама — саха литератууратыгар биллэр көстүүлэр.
 
[[1993]] сыл [[балаҕан ыйын 7]] күнүгэр өлбүтэ.
 
== Айар үлэтэ ==
 
[[1934]] с. 12 саастааҕар «Кыым» хаһыакка бастакы суруйуутун бэчээттэппитэ. 1938 с. «Бэлэм буол» хаһыакка «Мууска» диэн хоһооно бэчээттэммитэ, сотору соҕус илиинэн муруллар устудьуоннар сурунаалларыгар суруйааччы бастакы кэпсээнэ тахсыбыта. [[1938]] с. ырыа буолбут хоһоонноро биллибиттэр. «Сүрэх тэбэрин тухары», «Киhи биирдэ олорор», «Сказание о Джэнкире» ромааннара, «Манчаары», «Дьону үөрдэ сылдьаары», «Уот», «Бааһына» сэһэннэрэ, кэпсээннэрэ, «Сахалар ааттарыттан» драама — саха литератууратыгар биллэр көстүүлэр.
 
Софрон П.Данилов элбэх айымньылара нуучча уонна атын омук тылларыгар тылбаастанан тахсыбыттара.
10 устуруока ⟶ 16:
 
Н.Чернышевскай «Что делать?» ромаанын, Н.Островскай, Лопе де Вега драамаларын уонна да атыттары тылбаастаабыта.
 
 
== Уопсастыбаннай үлэтэ ==
 
Төрөөбүт омугун санаата өрөгөйдүүрүгэр, национальнай култуура тиллэригэр өрөспүүбүлүкэ суверенитеттанарыгар бэйэтин сүүнэ кылаатын киллэрбитэ. 1992 сыллаахха Саха омугун Кэнгириэһин Сүбэтин бэрэстээтэлинэн талыллыбыта.
 
Үлэ Кыһыл Знамята, Норуоттар доҕордоһууларын, иккитэ Бочуот Знаага уордьаннарынан уонна мэтээллэринэн наҕараадаламмыта. ССКП XXVI сийиэһин дьокутаатынан, САССР Үрдүкү Сэбиэтин хас да ыҥырыытыгар дьокутаатынан талыллан үлэлээбитэ.
 
Софрон Данилов аатынан Горнай улууһун Дьикимдэтээҕи орто оскуолата, Бэрдьигэстээх сэлиэнньэтин уулуссата, Өлүөнэтээҕи холбоһуктаах пароходство теплохода ааттаммыттара; Мытаах нэһилиэгэр ини-бии Сэмэн уонна Софрон Даниловтар ааттарын сүгэр литературнай музей үлэлиир.
 
[[1993]] сыл [[балаҕан ыйын 7]] күнүгэр өлбүтэ.
 
== Быһаарыылар ==