Новгородов Афанасий Иннокентьевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

'''Новгородов Афанасий Иннокентьевич''' - устуоруйа билимин[[билим]]ин дуоктара, профессор, Саха АССР билимин үтүөлээх диэйэтэлэ, Гражданскай сэрии кыттыылааҕа.

[[1902]] сыл [[балаҕан ыйын 4]] күнүгэр [[Верхоянскай]] куоракка улуус суруксутун дьиэтигэр төрөөбүтэ. [[1917]] с. сайыныгар верхоянскайдааҕы икки кылаастаах оскуоланы бүтэрэн баран иркутскайга[[Иркутскай]]га барбыта. Онно [[Иркутскайдааҕы учуутал семинарията|Иркутскайдааҕы учуутал семинариятыгар]] киирбитэ, онтон ону саппыттарын кэннэ үөрэҕин тыа хаһаайыстыбатын училищетыгар салҕаабыта.

Бу сылдьан Илин Сибиир Кыһыл аармыйатын артиллерия хомуньуустуу биригээдэтигэр киирбитэ. Үрүҥнэри[[Үрүҥнэр]]и утары сэриилэһиигэ кыттыбыта, [[1920]] сыл [[кулун тутар 1]] күнүгэр РКП(б) кэккэтигэр киирбитэ.

1921-1923 сс. А. И. Новгородов НародноНароднай-революционнай аармыйа араас чаастарыгар инструктор-организатор быһыытынан сулууспалаабыта, онтон политрук буолбута, кыргыһыыларга кыттыбыта. [[1922]] с. ыараханнык бааһыран баран Иркутскайга төннүбүтэ, Иркутскайдааҕы РКП(б) Губкомугар тэрийэр салаа инструкторунан үлэлээбитэ.

Илиҥҥи омуктар үлэлээн иитиллээччилэрин хомуньуустуу университеттарын (Коммунистический университет трудящихся Востока) бүтэрэн баран А. И. Новгородов Саха сиринээҕи ВКП(б) обкуомугар ыытыллыбыта. буБу Москубаҕа[[Москуба]]ҕа үөрэнэр сылларыгар Саха сирин уонна Гражданскай сэрии туһунан бастакы ыстатыйалара тахсыбыттара.

[[1926]] с. от ыйыгар Афанасий Иннокентьевич Дьокуускайга[[Дьокуускай]]га кэлбитэ, онтон ВКП(б) Верхоянскай уокуруктааҕы кэмитиэтин сэкиритээринэн буолбута. Тута Бастакы уокуруктааҕы ВКП(б) конференциятын тэрийэн барбыта, онтононтун 1926 с. сэтинньи 10-18 күннэригэр ыыппыта.

ВКП(б) обкуомун чилиэнинэн талыллыбыта. Биир сыл Верхоянскайга үлэлээн баран 1927 с. [[сэтинньи 29]] күнүгэр Дьокуускайга обкуомҥа ыҥыран ылбыттара.

1928 с. бэс ыйыгар Алданнааҕы уокурук кэмитиэтин тэрийэр салаатын сэбиэдиссэйинэн ыыппыттара. 1928 с. сэтинньитигэр иккистээн обкуом чилиэнинэн талбыттара. 1929 тохсунньутугар Алдан уокуругун исполкомун бэрэстээтэлиэн талбыттара, онтон кулун тутарга [[Бүтүн Саха сиринээҕи Сэбиэттэр 6-с сийиэстэрэ|6-с Бүтүн Саха сиринээҕи Сэбиэттэр сийиэстэригэр]] ЦИК чилиэнинэн, ЦИК бэрэстээтэлин солбуйааччытынан уонна Бүтүн сойуустааҕы ВЦИК-ка Саха сириттэн бэрэстэбиитэл быһыытынан талбыттара (бу дуоһунаска 1930 сыл атырдьах ыйын 25 күнүттэн 1931 с. кулун тутар 22 күнүгэр дылы үлэлээбитэ).