Араҥ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Luckas-bot (ырытыы | суруйуу) к робот эптэ: lv:Lepra |
к робот эптэ: el:Νόσος του Χάνσεν; косметические изменения |
||
1 устуруока:
'''Араҥ '''– ыарыы, (нуучч. Ле́пра (болезнь Хансена, хансеноз, хансениаз; устаревшие названия — прока́за, elephantiasis graecorum, lepra arabum, lepra orientalis, финикийская болезнь, satyriasis, скорбная болезнь, крымка, ленивая смерть, болезнь Святого Лазаря.)
'''Араҥ ыарыы сахаларга баар буола сылдьыбыт историята.''' Сахалар бу дьулаан уонна киһи өйдөөбөт ыарыытыттан улаханнык куттаналлара.Оннук ыалдьыбыт дьон тарбахтара, илиилэрэ, атахтара сытыйан туллан түһэллэрэ уонна ону тугунан да кыайан тохтоппот, эмтэммэт курдуга. Боростуой норуот араҥы “уҥуоҕу сиэччи” диэн ааттыыра. Бу ыарыынан ыалдьыбыт дьон тыыннаахтыы сытыйаллара. Оннооҕор модун кыахтаах ойууттар
Саха сиригэр араҥ ыарыынан ыалдьыбыт дьон олорор аналлаах миэстэтин тэрийэр туһунан боппуруос өссө 1850 сыллаахха турбута. Саха сирин губернатора Иркутскай генерал-губернаторынаан бу боппуруоска хардары-тары суруйсубуттара. Саха сирин губернатора ыарыһахтарга балыыһа тутары күүскэ туруорсубута да Иркутскайдааһы тойон ону ылымматаҕа. <br />
1823 сыллаахха нуучча-эмиэрикэ компанията уобаласка сылгы сүөһү маассабайдык өлөр түбэлтэтигэр көмө быһыытынан олохтоох нэһилиэнньэҕэ – сахаларга биэрбит сүүрбэ тыһыынча солкуобай харчытын 1855 сыллаахха туһанаары гыммытара. Балыыһаны тутар бырайыак оҥоһуллубута., ол гынан баран олохтоох администрация тардыбытын түмүгэр ол олоххо киирбэтэҕэ. Ол бириэмэҕэ олохтоохтор бэйэлэрэ ыарыы тарҕамматын туһугар бэйэдэрэ көмүскэнэр дьаһаллары ылыммыттара. Ыалдьыбыт дьону нэһилиэнньэттэн араарарга дьаһаммыттара. Ол курдук Бүлүү таһыгар саҥа поселение барылламмыта. Ыарыһахтарга колония-приют тутуутун кэлин англичанка Кэтт Марсден кэлэн барыыта бүтэһиктээхтик быһаарбыта уонна түргэтэппитэ.<br />
Саха сирин губернатора 1893 сыллаахха кулун тутар 22 күнүгэр Бүлүүгэ мунньах ыыппыта, онно араҥ ыарыһахтары Бүлүүттэн 15-18 биэрэстэлээх сиргэ, түҥ тайҕа быыһыгар, колонияны олохтооһун туһунан боппуруос көрүллүбүтэ. Ол бириэмэҕэ ыарыһахтарга анаан
Колония сүүрбэһис үйэ 30-c сылларын ортотугар диэри улэлээн баран Наркомздрав быһаарыытынан Иркутскай уобаласка көһөрүллүбүтэ.
11 устуруока:
== Туһаныллыбыт сирдэр ==
Ф.П. Ефимов «Саха сирэ, сахалар таабырыннаах уонна кэрэхсэбиллээх былыргылара» Дьокуускай к. ЯРО «Книга» 1994 с.
[[Категория:История]]
28 устуруока ⟶ 29:
[[de:Lepra]]
[[dv:ޖުޒާމު ބަލި]]
[[el:Νόσος του Χάνσεν]]
[[en:Leprosy]]
[[eo:Lepro]]
|