Ефимов Гавриил Дмитриевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
''''Ефимов Гавриил Дмитриевич''' — [[Аҕа дойду Улуу сэриитэ|Аҕа дойду Улуу с...' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна |
к эбии |
||
1 устуруока:
'''Ефимов Гавриил Дмитриевич''' — [[Аҕа дойду Улуу сэриитэ|Аҕа дойду Улуу сэриитин]] кыттыылааҕа, РСФСР үөрэҕириитин туйгуна, СР культуратын үтүөлээх үлэһитэ, хоһооннору тылбаасчыт, поэт, общественнай деятель.
{{Персона
|аата = Ефимов Гавриил Дмитриевич
|оригинал имени = Ефимов Гавриил Дмитриевич
|портрет =
|размер =
|описание =
|үлэтэ = фыв
|төрөөбүт күнэ = 24.02.1920
|төрөөбүт сирэ = Толоон сайылык, Сулҕаччы нэһилиэгэ ( билигин Одьулуун), Амма улууһа (билигин Чурапчы улууһугар киирсэр).
|өлбүт күнэ = 19.02.2000
|өлбүт сирэ = Дьокуускай
|аҕата = Ефимов Дмитрий Еремеевич
|ийэтэ = Ефимова (Артемьева) Дария Ивановна
|ойоҕо = Ефимова (Спиридонова) Феврония Ивановна
|оҕолоро =
|наҕараадалара уонна бириэмийэлэрэ = Орден Красной Звезды, Орден Великой Отечественной Войны 1 степени, Орден Дружбы.
}}
"'''''Олох биирдэ бэриллэр уонна олус түргэнник ааһар. Олоҕунан туһан, өрөсүһэн туран олор - тус бэйэҥ, ийэҥ, улууһун, төрөөбүт саха норуотун, Аҕа дойдун тустарыгар...'''''" дневнигэр тиһэх суруга, 12.02.2000с.
== Олоҕун олуктара ==
[[Категория:Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара]]▼
*1920 сыллаахха олунньу 24 күнүгэр төрөөбүтэ.
<!-- [[Категория:191 сыллаахха төрөөбүттэр]]▼
*1935 сыллаахха Дириҥ ситэтэ суох орто оскуолатын бүтэрэн, 1936 сыллаахха Чурапчытааҕы педучилище студена буолбута.
[[Категория:194 сыллаахха өлбүттэр]]-->▼
*1940 сыллаахха бэс ыйын 18 күнүгэр училещаны бүтэрэн начальнай кылаас учууталын аттестатын ылбыта.
*1940-1942 сыллардаахха Чурапчы уонна Хайахсыт оскуолаларыгар учууталлаабыта.
*1942 сылга бэс ыйыттан - 1944 бэс ыйыгар диэри Хотугулуу-Арҕаа фронт сибээһин кыһыл армееһа.
*1944-1947 ЫБЛКСМ Чурапчытааҕы комитетын 1 секретара.
*1947-1957 Кытаанах, Одьулуун 7 кылаастаах оскуолаларыгар, Чурапчы орто оскуолатыгар директэрдээбитэ.
*1957-1958 Чурапчы райисполкомун солбуйар председээтэлэ.
*1958-1961 Субуруускай аатынан бөдөҥсүйбүт колхоз председээтэлэ.
*1961-1966 Чурапчы орто оскуолатын директора.
*1966-1973 ССКП Чурапчытааҕы комитетын парткабинетын сэбиэдиссэйэ.
*1973-1974 Республикатааҕы речевой оскуола директора.
*1974-1978 Эрилик Эристиин аатынан совхоз рабочкомун председээтэлэ.
*1978-1982 Дьокуускайдааҕы ГПТУ-7 директора.
*1982-1983 ВООПиК Дьокуускай куораттааҕы тэрилтэтин эппиэттиир секретара.
*1983-1989 П.А.Ойуунускай аатынан музей мл.научнай сотруднига.
*1989 сылга бэс ыйыттан сэтинньитигэр диэри ВОИ республикатааҕы правлениетын солбуйар председээтэлэ.
*1989 - 2000 ВОИ республикатааҕы правлениетын председээтэлэ.
*2000 сыллаахха олунньу 19 күнүгэр бу олохтон туораабыта.
== Олоҕо ==
Гавриил Дмитриевич Ефимов 1920 сыллаахха олунньу 24 күнүгэр Амма улууһугар Сулҕаччы нэһилиэгэр Толоон сайылыгар бааһынай дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүтэ. Сэрии иннинэ Чурапчыга уонна Чурапчы оройоуонун Хайахсыт нэһилиэгэр учууталлаабыта. Аармыйаҕа 1942 с. күнүгэр ыҥырыллыбыта. Хотугулуу-Арҕаа фроҥҥа, 1 Ударнай Армия 20 отдельнай хайыһар бригадатын уонна 2 ореннаах 370 стрелковай дивизия 1234 стрелковай полкатын радио-телеграфиһа буолан сулууспалаабыта. Хорсун быһыытын иһин 1943с. алтынньы 2 күнүгэр Кыһыл Сулус уордьанынан наҕараадаламмыта. Ыараханнык бааһыран дойдутугар геройдуу эргиллибитэ.
== Наҕараадалара ==
*Званиелара:
**ЫБЛКСМ Чурапчытааҕы Бочуотун кинигэтигэр киллэриллибитэ (1963)
**Чурапчы оройуонун Бочуоттаах гражданина (1970)
**РСФСР үөрэҕириитин туйгуна (1970)
**Саха АССР культуратын үтүөлээх үлэһитэ (1990)
**Инбэлииттэр Бүтүн Арассыйатааҕы обществаларын Бочуоттаах чилиэнэ (1994)
*Орденнара:
**"Кыһыл сулус" орден (02.10.1943)
**"Аҕа дойду сэриитин 1 степеннээх" орден (06.05.1985)
**"Доҕордоһуу" ордена (14.11.1998)
*Мэтээллэрэ:
**"Аҕа дойду сэриитин сылларыгар килбиэннээх үлэтин иһин" (13.04.1946)
**"Фашисткай Германияны кыайыы иһин" (30.07.1946)
**"В.И.Ленин төрөөбүтэ 100 сылын туолуутугар килбиэннээх үлэтин иһин" (20.03.1970)
**"Үлэ ветерана" (28.12.1976)
** Уонна 10 Кыайыы, Сэбилэниилээх Күүстэр, Маршал Жуков, Өктөөп революциятын, комсомол юбилейнай мэтээллэрэ.
*Бэлиэлэрэ:
**"Саха сиригэр ФК уонна спорт сайдыытыгар үтүөлэрин иһин" (1962)
**"РСФСР үөрэҕириитин туйгуна" (1970)
**"Хотугулуу-Арҕаа Армия ветерана" (1975)
**"1 Ударнай Армия ветерана" (1976)
**"Социалистическай куоталаһыы кыайыылааҕа" (1976, 1977)
**История уонна культура пааматынньыктарын харыстыыр общество "Активнай үлэтин иһин" (1979)
**"370 Бранденбургскай СТР ветерана" (1982)
**ССРС культуратын министерствотын "Тыа сирин шефтэһиигэ туйгуна"
**РКВВ (Сэрии ветераннарын Арассыйатааҕы комитетын) Бочуоттаах бэлиэтэ (1999).
*Бочуоттаах грамоталар:
**Саха АССР Верховнай Советын Президиумун (1970)
**Саха Республикатын Президенын (1993)
**Саха АССР Үөрэҕин, Культуратын министерстволарын, ССКП, ЫБСЛКС Обкомнарын, РСФСР уонна Саха АССР "Знание" обществоларын.
*25.09.1992 с. сэрии сылларыгар Чурапчы улууһун олохтоохторун көһөрүү историятын үөрэтиигэ сыралаах хорсун үлэтин иһин Саха республикатын Президенин бириэмийэтин ылбыта.
*8.02.2001 с. Чурапчы улуустааҕы мунньаҕын 10-с №-дээх быһаарыытынан Чурапчы сэлиэнньэтин Полярнай уулусса аата уларытыллан, Г.Д. Ефимов аата иҥэриллибитэ.
*2002 с. тохсунньутугар Чурапчы улууһун аналлаах комиссиятын быһаарыытынан ааспыт үйэҕэ улуус 100 чулуу дьонун ахсааныгар киллэриллибитэ.
*2010 с. Чурапчы сэлиэнньэтигэр Ефимов уулуссатыгар мемориальнай кыра сквер арыллыбыта.
== Туһаныллыбыт литература ==
#Алаас уола Аратаа. Н. И. Ефимов - Дьокуускай, Издательство ЯГУ, 2005.
#Педагогическая энциклопедия - Дьокуускай, 2000.
#Чурапчы улууһун 100 чулуу дьонноро - Саҥа Олох, 2001, тохсунньу 11 к.
▲[[Категория: Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара]]
[[Категория: Чурапчы улууһун Бочуоттаах гражданнара]]
[[Категория: Аҕа дойду Улуу сэриитигэр кыттыбыт учууталлар]]
[[Категория: Дьоннор алпабыытынан]]
| |||