Корнилов Михаил Федорович (Мээнчэ уола): Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Саҥа: '''Михаил Федорович Корнилов-Мээнчэ Уола''' Өлүөхүмэ улууһугар төрөөбүт киһи. Октябрьскай революция аҕа...
 
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
'''Михаил Федорович Корнилов-Мээнчэ Уола''' [[Өлүөхүмэ улууһа|Өлүөхүмэ улууһугар]] 1888 сыллаахха төрөөбүт киһи. ОктябрьскайӨктөөп революцияөрөбөлүүссүйэтин аҕай иннинэ, Амма Солобуодатыгар кэлэ сылдьан, 4 саастаах атыыр оҕуһу дьон көрөн турдаҕына, боккуоптаах саппыкы кэтэн баран, икки муоһуттан ылан тэбис-тэҥҥэ анньыспыт. Үллэ сылдьар суон моойдоох, ситэн эрэр атыыр оҕус өрүтэ түһүөлээн, илгистэн, муоһунан түһүөлээн көрбүтүн букатын хамсаппатах. Мээнчэ Уола тустубута биллибэт, ол гынан баран ыһыахтарга мас тардыһан кими да тулуппата үһү. Иккилии эр бэртэрэ киирэн тардыһан да көрдөхтөрүнэ ылар эбит.
 
М.Ф.Корнилов-Мээнчэ уола бэйэтин кэмигэр үөрэхтээх киһи, Өрөбөлүүссүйэ иннинэ сэниэ ыаллар Худаевтар дьиэ кэргэннэригэр иитиллибит, начальнай оскуоланы бүтэрбит. Кэргэнин Варвара Васильевна Филипповалыын үс кыыстаахтар эбит, Абаҕаҕа олорбуттар. Ханнык эрэ потитическэй боппуруоска балыырга түбэһэн 58 ыстатыйаннан, 1928 сыллаахха от ыйын 23 күнүгэр тутуллубут. Нөҥүө күнүгэр ойоҕо төрдүс оҕотун оҕоломмут. Ону ол диэбэккэ дьахтары Өлүөхүмэ хаайыытыгар укпуттар. Мээнчэ уолун бэйэтин биэс сылга уураахтаан ыраах Соловецкай лааҕырга ыыппыттар. 1957 сыллаахха толору реабилитацияламмыт.
М.Ф.Корнилов-Мээнчэ уола бэйэтин кэмигэр үөрэхтээх киһи. Ханнык эрэ потитическэй боппуруоска балыырга түбэһэн, ыраах хаайыыга, Соловецкай лааҕырга ыытыллыбыт. Онтон сотору үс саха буолан Финляндияҕа күрээбиттэр. Бу күрүүллэригэр улахан болуот оҥостон финскэй хомону туораабьптар. Болуоту бөдөҥ маһынан оҥорууга, хомону эрдэн туорааһышга Мээнчэ уолун күүһэ улаханнык туһалаабыт. Чахчы хорсун, күүстээх-уохтаах, кыахтаах дьон буолан, болуотунан муораны туораабыттар.
 
1929 сыл ыам ыйыгар үс саха буолан (биир араспаанньалаах Семен уонна Егор Старостиннар) Финляндияҕа күрээбиттэр. Бу күрүүллэригэр улахан болуот оҥостон финскэй хомону туораабыттар. Болуоту бөдөҥ маһынан оҥорууга, хомону эрдэн туорааһыҥҥа Мээнчэ уолун күүһэ улаханнык туһалаабыт. Чахчы хорсун, күүстээх-уохтаах, кыахтаах дьон буолан, болуотунан муораны туораабыттар. Аҕыс хонук хааман уонна устан финнар дэриэбинэлэрин булбуттар. Онтон Хельсинки куоракка кылгас кэмҥэ хаайыыга олорон баран лааҕырга 5 ый үлэлээбиттэр. Онтон Хельсинкига төннүбүттэр, онно кинилэр тустарынан түүр тылын үөрэтэр профессор Рамстед истэн бэйэтин институутугар саха тылын билэр дьон быһыытынан үлэҕэ ылбыт.
 
Финляндияҕа кэргэннэммит, кыыстаах эбит. Хас да европа тылларын үөрэппитэ биллэр. 1942 сыллаахха 54 саастааҕар өлбүт. Бэйэтин олоҕун туһунан латыын бичигинэн сахалыы ахтыыта финн-угор оупсастыбатын науучнай сурунаалыгар 1989 сыллаахха бэчээттэммит.
 
 
== Төрүөтэ ==
*''Саха ыалын халандаара.'' Диодорова-Лаврентьева С.В., "Бичик", 2008
*''Из Соловков в Финляндию'', Якутск вечерний, хаһыат, 2008, сэтинньи, 7
 
[[Category:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Category:1888 сыллаахха төрөөбүттэр]]