Таас чох: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
''''Таас чох''' эбэтэр '''хостонор чох''' – черное золото. Ископаемый уголь…' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
'''Таас чох''' эбэтэр '''хостонор чох''' –
Таас чоҕу (хостонор чоҕу) киһи минеральнай оттуктартан бастакынан туттар буолбута. Өссө таас үйэҕэ дьон чоҕу өрүстэр кытылларыгар таас чох дьапталҕата тахсар сириттэн хомуйаллара. Маннык тахсар сирдэри билигин Саха сиригэр, холобур, Дьокуускайтан чугас Кангалаас бөһүөлэгин аттынааҕы өрүс кытылыгар көрүөххэ сөп.
Хомуйбут чохторун дьиэлэрин ититэргэ тутталлара. Ол гынан баран 3 тыһыынча сыл ынараа өттүгэр Кытайга тимири уһаарарга туттан барбыттара биллэр. XX үйэ саҕаланыытыгар таас чох аан дойдуга итиини уонна энергияны биэрэр сүрүн оттук буолбута. Ол гынан баран XX үйэҕэ чэпчэкитик ылыллар уонна таҥастанар оттуктар үөдүйэннэр (ньиэп, гаас, атомнай энергия) таас чох туттуллуута улам намтаан испитэ.
На территории Якутии встречаются угли различного качества. Здесь имеются почти все марки углей, существующих в природе – бурые, каменные и антрациты. Они залегают в южной Якутии, Зырянском бассейне на Колыме и по обеим берегам реки Лена, на реках Алдан и Вилюй. ▼
== Хостонор чох үөскээһинэ ==
300-400 мөлүйүөн сыл ынараа өттүгэр былыргы ойуурдар күөл анныгар түһүүлэрин түмүгэр элбэх үүнээйи кислород тиийбэт сиригэр дьапталҕаламмыта. Онон ситэ сытыйбакка торфа буолан хаалбыта. Ол торфа үөһэттэн баттааһын түмүгэр бурай чоххо кубулуйар. Оттон ол чох таас чоххо. Оттон таас чох антрациит диэн саамай сыаналанар хостонор чоххо кубулуон сөп.
== Саха сирин хостонор чоҕо ==
▲Большинство якутских углей образовались из остатков высших растений – деревьев, кустарников и трав. Но есть угли, которые образовались из мелких водорослей, растущих в озерах.На территории Якутии встречаются угли различного качества. Здесь имеются почти все марки углей, существующих в природе – бурые, каменные и антрациты. Они залегают в южной Якутии, Зырянском бассейне на Колыме и по обеим берегам реки Лена, на реках Алдан и Вилюй.
Якутия по праву считается богатейшей областью земного шара по запасам ископаемых углей: на ее территории расположен огромный Ленский бассейн с запасами более 1,7 триллионов тонн «черного золота». Также в Якутии добываются ценные сорта каменного угля в Нерюнгри и Верхнеколымском улусе.
|