Абаҕа нэһилиэгэ (Амма улууһа): Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
[[Ойуу:Абага.jpg|300px|thumb|right|Абаҕа халлаан куйаартан көстүүтэ]]
'''Абаҕа''' — хаһан төрүттэммитэ биллибэт, олох былыргыттан сахалар олохсуйбут сирдэрэ. Үһүйээннэртэн биллэринэн Хоролортон төрүттээх элбэх ахсааннаах Халаалы Хотун биис-ууһа баар эбит үһү. Онно үс биллэр бухатыыр уолаттар баар эбит: Соморсун Боотур, Абаҕа Боотур, Дьоҥку Боотур. Кинилэр тимиринэн бүрүллүбут саҥыйахтаах, тимир бэргэһэлээх, сэрии аттаах уолаттар эбитэ үһү. Нууччалар кэлбиттэрин кэннэ биис-ууһунан арахсыы сатарыйар, дьон олохсуйбут сирдэринэн суруллар буолбут. Онтон ылата сурукка Абаҕа сэлиэнньэтэ киирбит.
Билигин Абаҕа [[Амма улууһа|Амма улууһун]] биир улахан нэһилиэгэ буолар.▼
== Остуоруйаттан ==
XIX үйэҕэ Абаҕаҕа бурдук ыһыыта киэҥник тарҕаммыт. [[1848]] с. хортуоска олордуута саҕаламмыт. ▼
▲* XIX үйэҕэ Абаҕаҕа бурдук ыһыыта киэҥник тарҕаммыт. [[1848]] с. хортуоска олордуута саҕаламмыт.
[[1882]]—[[1889]] сылларга көскө "Земля и Воля" диэн кистэлэҥ тэрилтэ салайааччыта, биллэр революционер М.А. Натансон олорон ааспыт. Хирург-эмчит буоларын быһыытынан дьону эмтиир уонна хортуоска уонна бурдук ыһарга үөрэтэр эбит. Үөгэйгэ кинини атаарбыттарын туһунан бэлиэ-остуолба баар. ▼
* [[1882]]—[[1889]] сылларга көскө "Земля и Воля" диэн кистэлэҥ тэрилтэ салайааччыта, биллэр революционер М.А. Натансон олорон ааспыт.
[[1911]] с. [[Сэтинньи|Сэтинньи ый]] 12 күнүгэр Боотурускай улуустан арахсан 1-кы [[Амма улууһа|Амма улууһа]] төрүттэммит, Абаҕа устун элбэх айан суола ааһарын иһин киининэн анаммыт. ▼
▲
▲* [[1911]] с. [[Сэтинньи|Сэтинньи ый]] 12 күнүгэр Боотурускай улуустан арахсан 1-кы [[Амма улууһа|Амма улууһа]] төрүттэммит, Абаҕа устун элбэх айан суола ааһарын иһин киининэн анаммыт.
Гражданскай сэрии кэмигэр Абаҕаҕа элбэх кыргыһыы, сэрии буолан ааспыт, барыта холбоон 14 кыргыһыы, олортон киэҥник биллэр Саһыл Сыһыыга уонна пионердар Артемьев баандатын утары охсуһуулар. ▼
▲* Гражданскай сэрии кэмигэр Абаҕаҕа элбэх кыргыһыы, сэрии буолан ааспыт, барыта холбоон 14 кыргыһыы, олортон киэҥник биллэр Саһыл Сыһыыга уонна пионердар Артемьев баандатын утары охсуһуулар.
[[1930]] с. Амма оройуона тэриллибит, онно бастаан оройуон киинэ Абаҕа буолбут, 1931 с. киин [[Амма бөһүөлэк|Аммаҕа]] көспүт. ▼
▲* [[1930]] с. Амма оройуона тэриллибит, онно бастаан оройуон киинэ Абаҕа буолбут, 1931 с. киин [[Амма бөһүөлэк|Аммаҕа]] көспүт.
* [[1886]] с. [[Алтынньы|Алтынньы ый]] 26 күнүгэр Абаҕа оскуола тэриллибит.
Билигин Абаҕа оскуолата аныгылыы дуальнай үөрэҕи биэрэр агрооскуола быһыытынан биллэр.
▲[[1886]] с. [[Алтынньы|Алтынньы ый]] 26 күнүгэр Абаҕа оскуола тэриллибит. Билигин Абаҕа оскуолата аныгылыы дуальнай үөрэҕи биэрэр агрооскуола быһыытынан биллэр.
▲Билигин Абаҕа [[Амма улууһа|Амма улууһун]] биир улахан нэһилиэгэ буолар.
| |||