|
[[Ойуу:Куннук Уурастыырап.jpg|200px|thumb|rightleft|Күннүк Уурастыырап]]
'''Күннүк Уурастыырап''', Новиков Владимир Михайлович -— саха норуотун поэта.
[[1907]] сыллаахха [[ыам ыйын 9]] күнүгэр [[Амма улууһа|Амма улууһугар]] [[Эмис]] нэһилиэгэр төрөөбүтэ. [[Абаҕа, Амма улууһа|Абаҕатааҕы]] оскуола-интернаты бүтэрбитэ. [[1942]] сыллаахха Саха сиринээҕи пединститут тыл уонна литература факультетын бүтэрбитэ. "«[[Кыым, хаһыат|Кыым]]"», "«Эдэр большевик"», "«Бэлэм буол"» эрэдээксийэлэригэр үлэлээбитэ, Дьокуускайдааҕы кинигэ кыһатыгар эрэдээктэрдээбитэ, Радиокомитекка музыкальнай драматическай биэриилэр сүрүннүүр эрэрдээктэрдэринэнэрэдээктэрдэринэн үлэлээбитэ, «Хотугу сулус» альманах сүрүннүүр эрэдээктэрэ буола сылдьыбыта, Саха суруйааччыларын сойууһун солбуйар бэрэссэдээтэлэ.
== Айар үлэтэ ==
1925 сылтан суруйан барбыта. 1932 сыллаахха "«Уһуктубут кыраайга"» кинигэтэ тахсыбыта. Манна киирбит хоһооннорун сорҕото уостан түспэт ыралара буолбуттара. [[1938]] сылтан ССРС сурйааччыларын сойууһун чилиэнэ.
"«Коммунист Семен"» -— саха советскай поэзиятын биир бөдөҥ айымньыларыттан биирдэстэрэ буолар. Сүрүн геройа -— норуоттан тахсыбыт, гражданскай сэрии кыттыылааҕа, көскө сылдьар дьону кытта эдэр эрдэҕиттэн алтыһан өрөбөлүүссүйэҕэ кыттыспыт киһи. Поэмаҕа уруккута быстар дьадаҥы дьон саҥа олоххо киирэн бэйэлэрин баҕаларын хоту көҥүл үлэлии-хамсыы сылдьаллара кэпсэнэр. Айымньы биир киһини умсугутар күүстээх өрүтүнэн буолар айылҕаны туойуу, хоһуйуу.
К. Уурастыырап -— норуот ырыаларын толорооччуннан, ону ааһан импровизатор ырыаһыт быһыытынан биллэрэ. Кини "«Куоралдьын Кугас аттаах тойон Дьаҕарыма бухатыыр"» диэн олоҥхону тупсаран кумааҕыга түһэрбит улахан өҥөлөөх. Улуу сэрии кэмигэр ийэ дойдуну таптааһын туһунан сүрүн санаалаах хоһооннор хомуурунньуктарын таһаартарбыта. Сэрии туһунан айымньыларыттан ордук биллибиттэрэ уонна сэргэммиттэрэ "«Хотугу кустук"» поэма. Бу айымньыга Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа Федор Попов хорсун быһыыта ойууланар. 1951 с. К. Уурастыырап улахан эпическэй диэн ааттанар "«Ымыы уонна Налбыhах"» диэн поэматын бүтэрбитэ. Манна суруйааччы НЭП уонна коллективизация саҕаланыытынааҕы кэмигэр тыа олоҕун ойуулаабыта. Киһи киһини көлөһүннүүрүн утарар дьон туһунан "«Былыргы кэм кэпсээннэрэ"» сэһэн суруйбута.
Талааннаах тылбаасчыт быһыытынан А. Пушкин, Т. Шевченко, Джамбул Джабаев, Микола Бажан, А. Сурков, Лебедев-Кумач уонна да атын омук суруйааччыларын айымньыларын сахалыы саҥардыбыта.
== Общественнай үлэтэ ==
Литератуураҕа үлэтин общественнай үлэни кытта дьүөрэлиирэ. Хаста да Дьокуускайдааҕы ССКП горкомун чилиэнинэн талыллыбыта. Өр кэмҥэ Саха сиринээҕиСиринээҕи Эйэ көмүскэлин кэмитиэтин салайбыта. Үлэ Кыһыл Знамята, Норуоттар Доҕордоһууларын, "«Ытык Бэлиэтэ"» уордьаннарынан уонна мэтээллэринэн наҕараадаламмыта. Кини аатынынан Амма улууһугар Эмис орто оскуолата ааттаммыта, дойдутугар дьиэ-музей аһыллыбыта.
1990 сыллаахха муус устар 30 күнүгэр өлбүт.
{{Template:Саха норуодунай суруйааччылара}}
{{Bio-stub}}
[[Категория:Саха суруйааччылара|К]] ▼[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Категория:1907 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Ыам ыйын 9 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:Аммаҕа төрөөбүттэр]]
[[Категория:1990 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:Муус устар 30 күнүгэр өлбүттэр]]
▲[[Категория:Саха норуодунай суруйааччылара |К]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]
[[Категория:Амма улууһа]]
| 