Бикипиэдьийэ

Васильев Сергей Степанович: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыгаКэннинээҕи уларытыыга →
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
14 683 уларытыы
кКөннөрүү туһунан суруллубатах
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
14 683 уларытыы
хаартыската уларыйда, эбии
1 устуруока:
[[ОйууБилэ:БорогонскайВасильев_Сергей_Степанович_-_Борогонскай.gifjpg|200px|thumb|right|Васильев Сергей Степанович — Борогонскай]]
Васильев Сергей Степанович — Борогонский (1907—1975), поэт, публицист уонна очеркист. ССРС суруйааччыларын холбоһуктарын чилиэнэ.▼
 
▲'''Васильев Сергей Степанович — БорогонскийБорогонскай''' (1907—197525.09.1907—11.05.1975), — поэт, публицист уонна очеркист., ССРС суруйааччыларын холбоһуктарынСойууһун чилиэнэ.
[[1907]] сыл [[балаҕан ыйын 25]] күнүгэр Бороҕон улууһун (билигин [[Уус-Алдан улууһа|Уус-Алдан]]) Бастакы [[Суотту]] нэһилиэгэр ''Бөрө бастаах'' диэн сайылык алааска элбэх оҕолоох дьадаҥы ыалга төрөөбүтэ. 13 саастааҕар 1920 с. оскуолаҕа үөрэнэ киирэр. ▼
 
== Олоҕун олуктара ==
▲[[1907]] сыл [[балаҕан ыйын 25]] күнүгэр Бороҕон улууһун (билигин [[Уус-Алдан улууһа|Уус-Алдан]]) Бастакы [[Суотту]] нэһилиэгэр ''«Бөрө бастаах''» диэн сайылык алааска элбэх оҕолоох дьадаҥы ыалга төрөөбүтэ. 13 саастааҕар 1920 с. оскуолаҕа үөрэнэ киирэр.
1926 с. Дьокуускайга Педтехникумҥа үөрэнэ киирэр. Техникум комсомольскай ячейкатыгар сэкиритээрдиир.
 
1930 сыллаахха, бүтэрэн баран., Уус-Алдан улууһун үөрэҕин салаатын сэбиэдиссэйинэн ананар. Сири саҥаттан түҥэтиигэ (земпередел) уонна коллективизацияҕа көхтөөх кыттыыны ылбыта. Сотору кэминэн [[Ойуунускай]] этиитинэн Саха Сиринээҕи кинигэ кыһатыгар политическэй-маассабай литература эппиэттиир сэкиритээрэ буолар.
 
1931 сылтан ССКП чилиэнэ.
 
1932 с. муус устарга Мэҥэ Хаҥалас оройуонун ситэриилээх кэмитиэтин бэрэстээтэлинэнбэрэссэдээтэлинэн аныыллар. 1934 с. Ньурбаҕа, оччотооҕу Мэгэдьэк оройуонугар, эмиэ оройуон ситэриилээх кэмитиэтин бэрэстээтэлинэнбэрэссэдээтэлинэн аныыллар. Бу кэмҥэ тыа сиригэр оччотооҕуга ханна да суох култуура уонна сынньалаҥ пааркатын ыччаты көҕүлээн туттарбыта. 1937 с. сайыныгар Дьокуускай Горсоветын исполкомун{{comment|исполком|Исполнительный комитет}}ун бэрэссэдээтэлинэн ананар. Икки улахан оройуоҥҥа ситиһиилээхтик үлэлээбит Сергей Степановичка өрөспүүбүлүкэ киинин, Дьокуускай куораты, кылгас кэм иһигэр хаалыыттан таһаарар сорудах сүктэриллэр. Элбэх үлэни ыытан эрдэҕинэ, 1938 с. күһүөрү кыһын "«Эн үчүгэй үлэҕинэн олус аатыран эрэҕин, тохтоторго сөп буолла"», -— диэбит курдук буолар. "«Ньурбалар дьыалалара"» диэн ааттанан партия обкомун{{comment|обком|Областной комитет}}ун бюрота буолар. "«Үлэ повинноһын туһанан дьону күһэйэн үлэлэппит"» аатырар уонна 1938 с. алтынньы 9 күнүнээҕи быһаарыытынан Ньурбатааҕы райком сэкиритээрин К. И. Шараборины уонна Дьокуускай куорат сэбиэтин бэрэстээтэлинбэрэссэдээтэлин эбээһинэстэриттэн устарга уонна иккиэннэрин партияттан таһаарарга уураахтаабыттара. Ону тэҥэ куорат сэбиэтин Пленумун састаабыттан таһаарбыттара, САССРСаха АССР Үрдүкү Сэбиэтин дьокутаатын эбээһинэһин толорорун боппуттара, Саха суруйааччытын холбоһугуттан таһаарыллыахтааҕын туһунан этиллибитэ. Сыл аҥаара дьиэ хаайыытыгар олорбута.
 
Ол да буоллар сымыйа буруйдааһыҥна сөптөөх харданы биэрбитэ. Кини ааһынар дьыалата партия Киин кэмитиэтин хонтуруоллуур хамыыһыйатыгар иккитэ көрүллүбүтэ. Бастакытыгар урукку быһаарыыны оннунан хаалларбыттара. Иккиһигэр эрэ 1939 с. муус устар 1 күнүгэр кинини партия кэккэтигэр чөлүгэр түһэрбиттэрэ.
 
[[1975]] сыл [[ыам ыйын 11]] күнүгэр өлбүтэ.▼
 
== Айар үлэтэ ==
Суруйааччы кыра эрдэҕинэ Суоттуга[[Суотту]]га элбэх олоҥхоһут уутуйан уөскээбит сирэ эбит. Поэт бэйэтэ этэринэн, "«сүүрбэттэн тахса улахан олоҥхоһут тэҥҥэ үөскүү сылдьыбыт"» эбит. Олоҥхоһут Тиэхэн (Васильев Тихон Иванович) уонна Наара Суох (Охлопков Петр Аммосович) ордук аатырбыттар, кинилэри сэргэ Күндээр (Львов Михаил), Бүччүкүнэ (Татаринов Николай Яковлевич), Быыкаайык (Васильев Василий Гаврильевич), Тирээп (Васильев Устин Саввич) о. д. а. бааллара.
 
Техникумҥа үөрэнэ сылдьан Сата Баһылайап, Борогонец диэн ааттарынан ырыалары уонна хоһооннору "[[Кыым" (хаһыат)|«Кыым»]], "«Хотугу ыччат"», "«Эдэр бассабыык"» хаһыаттарга таһаартарар. Бастакы улахан айымньыта "«Арамаан артыала"» поэма 1929—1930 сылларга "«Кыһыл ыллык"» сурунаалга уонна "«Эдэр бассабыык"» хаһыакка бэчээттэммитэ. Ол кэнниттэн "«Сэттэ туруйа"» диэн поэманы, элбэх хоһооннору суруйталаабыта өрөспүүбүлүкэ хаһыаттарыгар, кэлин "«Мэҥэлэр хайа үрдүгэр"» (1935) диэн бастакы хомуурунньугар бэчээттэммиттэрэ.
 
▲[[1975]] сыл [[ыам ыйын 11]] күнүгэр өлбүтэ.
 
== Кинигэлэрэ ==
*Талыллыбыт айымньылар,. т— Т. 1—2,. — Дьокуускай, 1966—67.▼
*Нуучч. тылбааһа — Северные поэмы, М. — ЯкутскМ.—Якутск, 1953. ▼
*Священный Ильмень,. — Дьокуускай, 1968.▼
* Талыллыбыт айымньылар: Хоһооннор, поэмалар. — Дьокуускай: Кинигэ кыһата, 1948. — 108 с.
* Мэнэлэр хайа үрдүгэр: Хоһооннор. — Дьокуускай: Кинигэ кыһата, 1935. — 73 с.
* Ньурба биэрэгэр: Хоһооннор. — Дьокуускай: Кинигэ кыһата, 1939. — 60 с.
* Айхал: Поэма. — Дьокуускай: Кинигэ кыһата, 1943. — 64 с.
* Андаҕар: Хоһооннор. — Дьокуускай: Кинигэ кыһата, 1943. — 40 с.
* Ленскэй абатыйыыта: Поэма. — Дьокуускай: Кинигэ кыһата, 1943. — 59 с.
* Бухатыырдар: Хоһооннор. — Дьокуускай: Кинигэ кыһата, 1944. — 68 с.
 
== Наҕараадалара уонна ытык ааттара ==
▲*Талыллыбыт айымньылар, т. 1—2, Дьокуускай, 1966—67.
* «Бочуот Знага» уордьан
▲*Нуучч. тылбааһа — Северные поэмы, М. — Якутск, 1953.
* «Бочуот Знага» уордьан
▲*Священный Ильмень, Дьокуускай, 1968.
 
== Кини туһунан ==
* Семенов И., Партия эрэллээх уола,. — Дьокуускай, 1962.▼
* Өлбөт өрөгөй (Поэт Сергей Васильев олоҕо, үлэтэ, айымньыта). Н. З. Копырин. — ГЧИ, 2007.▼
 
== Сигэлэр ==
▲* Семенов И., Партия эрэллээх уола, Дьокуускай, 1962.
* [http://sakhalit.com/node/83 Якутский государственный литературный Музей имени П. А. Ойунского:Васильев Сергей Степанович — Борогонский]
▲* Өлбөт өрөгөй (Поэт Сергей Васильев олоҕо, үлэтэ, айымньыта). Н. З. Копырин. ГЧИ, 2007.
 
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Категория:1907 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Балаҕан ыйын 25 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:Уус-АлдаҥҥаАлдан улууһугар төрөөбүттэр]]
[[Категория:1975 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:Ыам ыйын 11 күнүгэр өлбүттэр]]
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Васильев_Сергей_Степанович»