Ксенофонтов Гавриил Васильевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
категорияҕа сигэннэ, сигэлэр, вики |
||
1 устуруока:
[[Билэ:Ксенофонтов_гв.png|200px|thumb|right|Гавриил Васильевич Ксенофонтов]]
'''Гавриил Васильевич Ксенофонтов''' (
[[Арҕаа Хаҥалас улууһа|Арҕаа Хаҥалас улуус]] [[Тиит Арыы (Хаҥалас)|Үһүс Малдьаҕар]] нэһилиэгэр төрөөбүт. 1912 сыллаахха Томскайдааҕы университет юридическай факультетын бүтэрбитэ. 1913-1917 сс. Дьокуускайга итэҕэллээх присяжнай быһыытынан үлэлээбитэ. 1920-1923 сс. Иркутскайдааҕы университекка үлэлээбитэ. Чинчийиилэригэр матырыйаал хомуйаары маннык экспедициялары тэрийбитэ:<br />▼
== Олоҕун олуктара ==
1921 с. — Саха сирин киин улуустарынан.▼
▲[[Арҕаа Хаҥалас улууһа|Арҕаа Хаҥалас улуус]] [[Тиит Арыы (Хаҥалас)|Үһүс Малдьаҕар]] нэһилиэгэр төрөөбүт. 1912 сыллаахха Томскайдааҕы университет юридическай факультетын бүтэрбитэ.
1923-1924 сс. — Өлүөнэ уонна Өлөөн өрүстэринэн. ▼
1925-1926 сс. — Дьокуускай-Арҕаа Хаҥалас-Бүлүү уокуруга-Чуона-Ербогачен-Аллараа Тунгуска-Красноярскай-Хакасия-Арҕаа Бүрээтийэ. <br />▼
1928 сылтан Иркутскайга олорбута. 1930-с сылларга Саха АССР Совнаркомун научнай-чинчийэр институтугар үлэлээбитэ. Ити кэмҥэ "Эллэйада" уонна "Урааҥхай сахалар" диэн улахан үлэлэрин бэлэмнээбитэ. "Эллэйада" -- Эллэйгэ аналлаах, [[Эллэй]] туһунан былыргы үһүйээннэр. Ити кинигэ илиинэн суруллубутун 1965 сыллаахха П.Е. Ефремов итэҕэли утарар литература архыыбыттан булан, 1977 сыллаахха бэчээттэммитэ. "Урааҥхай сахалар" диэн сахалар былыргы устуоруйаларын туһунан очеркалар аан бастаан 1937 с. бэчээттэммитэ. <br />▼
▲
▲1928 сылтан Иркутскайга олорбута. 1930-с сылларга Саха АССР
1938 с. муус устар 22 к. кинини Москубаҕа "сахалар дьыалаларыгар" [[Ойуунускай Платон Алексеевич|П.А. Ойуунускайы]] кытта тутан ылан хаайбыттара. 1938 с. атырдьах ыйын 28 к. ССРС Үрдүкү Суута үспүйүөннээһин иһин буруйдаан ытарга уураахтаабыта уонна ити күн ытыллыбыта. Көмүллүбүт сирэ -- "Коммунарка" диэн НКВД полигона. 1957 с. атырдьах ыйын 22 к. ССРС Үрдүкү Суутунан сырдык аата тиллибитэ. <br />▼
Г. В. Ксенофонтов
▲1938 с. муус устар 22 к. кинини Москубаҕа
Г. В. Ксенофонтов аатын [[Покровскай]] куоракка баар кыраайы үөрэтэр түмэл сүгэр.
== Үлэлэрэ: ==
# Изображения на скалах реки Лены в пределах Якутского округа // Бурятоведение. 1927. № 3/4. — С.
# Легенды и рассказы о шаманах у якутов, бурят и тунгусов: (Материалы о мифологии урало-алтайских племен в Северной Азии). — Иркутск, 1928 (переиздано: М., 1930);
# Хрестес, шаманизм и христианство: (Факты и выводы). — Иркутск, 1929;
# Культ сумасшествия в урало-алтайском шаманизме: (К вопросу об умирающем и воскресающем боге). — Иркутск, 1929;
# Пастушеский быт и мифологические воззрения народов классического Востока. — Иркутск, 1929;
# Расшифровка двух памятников орхонской письменности из западного Прибайкалья — М. Рэзэненом // ЯМ. 1933. — Т. 1. — С. 170—173;
# Ураангхай-сахалар: Очерки по древней истории якутов. — Т. 1. — Иркутск, 1937 (2-е изд.: Якутск, 1992);
# Эллейада: Материалы по мифологии и легендарной истории якутов. — М., 1977; Переиздано: Якутск, 2005
# Шаманизм: Избранные труды. Якутск, 1992.
== Г.В. Ксенофонтов туһунан: ==
# Хороших П. О докладе Г. В. Ксенофонтова «Завоевание якутами территории Якутской области и отражение этого в богатырском эпосе и в изображениях на скалах по р. Лене» // Власть труда. 1922. № 69
# О работе этнографа Г. В. Ксенофонтова // Ксенофонтов Г. В. Ураангхай-сахалар: Очерки по древней истории якутов. — Т. 1. — Иркутск, 1937. — С.
# Горький и Сибирь. Новосибирск, 1961. С. 262, 263, 276, 277;
# Эргис Г. У. Итоги и задачи изучения якутского фольклора // Основные проблемы изучения поэтического творчества народов Сибири и Дальнего Востока. — Улан-Удэ, 1961. — С.
# Г. В. Ксенофонтов — якутский ученый-этнограф // Календарь знаменательных и памятных дат Якутской АССР на 1963 год. — Якутск, 1963. — С.
# Советские историки-якутоведы
# Эргис Г. У. О научной деятельности и рукописном архиве Г. В. Ксенофонтова // Очерки истории русской этнографии, фольклористики и антропологии. — 1978. Вып. 8. — С. 122—141;
# Николаев И., Ушницкий И. Центральное дело: Хроника сталинских репрессий в Якутии. — Якутск, 1990. — С.
# Иванов В. Н. «Ураангхай-сахалар» Г. В. Ксенофонтова // Ксенофонтов Г. В. Ураангхай-сахалар: Очерки по древней истории якутов. — Т. 1, кн. 1.— Якутск, 1992. — С.
== Өссө маны көр ==
43 устуруока ⟶ 45:
[[Категория:1888 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Тохсунньу 15 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:
[[Категория:1938 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:Атырдьах ыйын 28 күнүгэр өлбүттэр]]
[[Категория:Чинчийээччилэр]]
[[Категория:ССРС кэмигэр репрессияҕа түбэспиттэр]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]
| |||