Күндэйэ нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа): Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
к Ykt www Күндэйэ сирэй аатын маннык Күндэйэ нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа) уларыппыт
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
<imagemap>
[[Ойуу:Сунтаар9.PNG|400px|thumb|right|Күндэйэ нэһилиэк Сунтаар улууһун каартатыгар]]
Билэ:Сунтаар9.PNG|400px|thumb|right|Сунтаар улууһа|
'''Күндэйэ''' (нууччалыы аата Кюндяя), урукку аата Чакыр,[[Сунтаар улууһа|Сунтаар улууһун]] нэһилиэгэ. Улуус кииниттэн [[Сунтаар|Сунтаартан]], [[Бүлүү өрүс]] нөҥүө 38 км ыраах сытар. Аттынан [[Мирнэй]]--[[Дьокуускай]] [[Бүлүү федерал суола|Бүлүү федеральнай суола]] ааһар (8 км). Сүрүннээн 3 түбэттэн Күндэйэ (Арыы), Элгээн, Харыйалаах турар. Билигин дьон үксэ Күндэйэҕэ бэйэтигэр олорор. Орто оскуола, оҕо саада,култуура дьиэтэ, балыыһа, почта, аҕыйах тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар чааһынай тэрилтэлэр, атыы-эргиэн тэрилтэлэрэ бааллар. Нэһилиэнньэтэ 805 киһи (2007 с. туругунан). Омугунан бары сахалар.
rect 287 440 300 454 [[Сунтаар нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 279 358 292 372 [[Элгээйи нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 220 436 233 450 [[Тойбохой нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 127 399 140 413 [[Кириэстээх нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 234 463 247 477 [[Бордоҥ нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 337 355 350 369 [[Кутана нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 341 313 354 327 [[Сиэйэ нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 227 404 240 418 [[Арыылаах нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 342 413 355 427 [[Күндэйэ нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 97 303 114 317 [[Бүлүүчээн нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 294 273 311 287 [[Түбэй Дьаархан нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 133 431 150 445 [[Куокуну нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 218 354 235 368 [[Дьаархан нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 274 398 291 412 [[Маар Күөл нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 261 427 278 441 [[Аллыҥа нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 376 508 393 522 [[Кэмпэндээйи нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 267 525 284 539 [[Хадан нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 331 452 348 466 [[Уустуйа нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 353 335 370 349 [[Күүкэй нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 400 388 417 402 [[Хоро нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 282 311 299 325 [[Түбэй нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 271 456 288 470 [[Илимниир нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 311 489 328 503 [[Туойдаах нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 312 366 329 380 [[Толоон нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 178 471 195 485 [[Тэҥкэ нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 168 354 185 368 [[Наахара нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)]]
rect 9 304 25 399 [[Мирнэй улууһа]]
rect 20 40 37 134 [[Мирнэй улууһа]]
rect 39 544 133 562 [[Ленскэй улуус]]
rect 291 192 383 210 [[Ньурба улууһа]]
rect 354 648 463 665 [[Өлүөхүмэ улууһа]]
rect 531 307 548 433 [[Үөһээ Бүлүү улууһа]]
</imagemap>
 
'''Күндэйэ''' (нууччалыы аата Кюндяя), урукку аата Чакыр,[[Сунтаар улууһа|Сунтаар улууһун]] нэһилиэгэ. Улуус кииниттэн [[Сунтаар|Сунтаартан]], [[Бүлүү өрүс]] нөҥүө 38 км ыраах сытар. Аттынан [[Мирнэй]]--[[Дьокуускай]] [[Бүлүү федерал суола|Бүлүү федеральнай суола]] ааһар (8 км). Сүрүннээн 3 түбэттэн Күндэйэ (Арыы), [[Элгээн (Сунтаар улууһа)|Элгээн]], [[Харыйалаах (Сунтаар улууһа)|Харыйалаах]] турар. Билигин дьон үксэ Күндэйэҕэ[[Күндэйэ (Сунтаар улууһа)|Күндэйэ]]ҕэ бэйэтигэр олорор. Орто оскуола, оҕо саада,култууракультура дьиэтэ, балыыһа, почта, аҕыйах тыа хаһаайыстыбатынан дьарыктанар чааһынай тэрилтэлэр, атыы-эргиэн тэрилтэлэрэ бааллар. Нэһилиэнньэтэ 805 киһи (2007 с. туругунан). Омугунан бары сахалар.
== Харыйалаах түбэтэ ==
Былыргы аата Кокуора. 1906 сыллаахха Хоро нэһилиэгиттэн арахсан туспа Кокуора нэһилиэгэ буолбута. 1-кы кинээс Андрей Петрович Кокорин-Каакас. Кини 1916 с. чааһынай дьиэтин сиэртибэлээн 1 кылаастаах училищены астарбыта. Онно уонтан тахса оҕо үөрэммитэ. Бастакы учуутал [[Монастырев Матвей Васильевич]] диэн нуучча дуогабарынан үлэлээбит. Кини кэнниттэн Попов Иван Петрович - Баанча диэн олохтоох нуучча учууталлаабыт. 1922 с. үп суох буолан оскуола сабыллыбыт. Бу үөрэммит оҕолортон Кокорин (Трофимов) Кирилл Алексеевич оройуоҥҥа, республикаҕа биллэр салайааччы, Михайлов Михаил Прокопьевич [[Өлүөхүмэ улууһа|Өлүөхүмэҕэ]] милииссийэ начальнига буолбуттара.
1937 с. "«Кыһыл Харыйа"» холкуос тэриллибитэ. Ол дьыл миэлиҥсэ тутуллубута уонна 1955 с. дылы үлэлээбитэ. 1938с1938 с. кулууп баар буолбута. 1948с1948 с. Хомустаахха саҥа бөһүөлэк тутуллубута. 1950с. "«Кыһыл Харыйа"» Калинин аатынан (Элгээн) холкуостуун холбоспута.
 
== Кокуора сирин аҕа уустара ==
27 устуруока ⟶ 62:
== Элгээн түбэтэ ==
== Күндэйэ (Арыы) түбэтэ ==
 
== Бэлиэ сирдэр ==
'''Аттаах тумул''' - Элгээн түбэтиттэн сэриигэ барбыт 33 буойуннарга, тыыл бэтэрээннэригэр, сэрии сылын оҕолоругар аналлаах өйдөбүнньүк мэҥэ бэлиэтэ турар сирэ.
 
'''Туулур''' (Харыйалаах) - таҥара чочуобуната, маҥнайгы оскуола, Кокуора нэһилиэгин быраабата турбут сирдэрэ. Харыйалаах буойуттарыгар аналлаах өйдөбүнньүк.
 
== Биллэр көстөр дьоннор ==
* [[1943]] сыл [[сэтинньи 22]] күнүгэр манна саха норуодунай худуоһунньуга, искусство үтүөлээх диэйэтэлэ [[Степанов Тимофей Андреевич|Тимофей Степанов]] төрөөбүтэ,
* [[1963]] сыл [[бэс ыйын 8]] күнүгэр төрөөбүтэ [[Игнатьева Ванда Борисовна]] — история билимин кандидата.
 
== Нэһилиэк биллэр дьоно ==
* {{Саха норуодунай аатын Бэлиэтэ тиһиккэ аналлаах}} [[Степанов Тимофей Андреевич]] ( (22.11.1943—20.10.2005) ) — саха норуодунай худуоһунньуга.
* [[Игнатьева Ванда Борисовна]] (1963 с. бэс ыйын 8 к. төр.) — история билимнэрин кандидата.
 
*[[Иванова Роза Семеновна]]
*[[Степанова Елена Григорьевна]]
*[[Васильев Уйбаан Сидорович]]
*[[Егорова Марина]]
*[[Васильев УйбаанАлександр СүөдэрэбисВасильевич — Көрдүгэн]]
*[[Васильев Александр Васильевич-Көрдүгэн]]
*[[Егоров Борис Никифорович]]
 
{{Suntar-uluus-geo-stub}}
[[Категория: Нэһилиэктэр]]
[[Категория:Сунтаар улууһаулууһун нэһилиэктэрэ]]
{{rq|cat|style}}