Аттила: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Addbot (ырытыы | суруйуу)
к Bot: Migrating 82 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q36724 (translate me)
Kuchaai (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
[[Билэ:Attila and Saint Loup de Troyes.jpg|thumb|300px|Аттила уонна Лу]]'''Аттила''' ([[395]] сыл саҕаттан – [[453]] сыллаахха диэри олорбута)
Гунн тыгына, [[434]] сылтан ыла гуннар улуу хааннара, Хотугу [[император|ыраахтааҕы]].
Кини олоҕун Европа ученайдара дьаныhан туран чинчийбиттэрин түмүгүн Франция академига Марсель Брион маннык суруйар:
«Аан дойду историятыгар биллэр саамай улахан салайааччыларыттан биирдэстэринэн буолар Аттила баҕа санаатынан Европаны биир сомоҕо онорбутуноҥорбутун бүгүн ханнык даҕаны омук государственнай деятеллара мэлдьэhэр кыахтара суox».
 
== Аттила олоҕун сүрүн түгэннэрэ: ==
8 устуруока:
:[[413]] сыллааха Энганы (Эн-куону) кэргэн ылбыта.
:[[415]] сыллаахха бастакы уола Эллак (Эллээх) төрөөбүтэ.
:[[421]] сыллаахтан хан диэн сололоммута уонна абаҕатыгар гуннар улуу ханнарахааннара Роас (Оруос) бастакы көмөлөhөөччүиэ буолбута. Бу сылтан ыла бастакы кэргэнэ Керка (Кэрэ-куо) буолбута.
:[[432]] сыл саҕана [[Сибиир|Сибииргэ]] уонна Кытайга тиийэ өбүгэрэринөбүгэлэрин олорбут-сылдьыбыт дойдуларын көрө кэлэ сылдьыбыта.
:[[434]] сыллаахха Оруос уола Бледаны кытта гуннар улуу ханнара буолбута уонна ИлиңңиИлиҥҥи Рим империятын кытта гуннарга үчүгэй эйэ договорын баттаабыта.
:[[438]] сыллаахтан Бледа өлбүтүн кэннэ [[Европа]] уонна Орто Азия гуннарын (Дунайтан Араалга диэри) соҕотоҕун салайбыта, Хотугу Европа дьиҥнээх императора буолбута.
:[[441]]-[[447]] сыллардаахха Илиҥҥи Рим империятын хампарыппыта.
:[[450]] сыллаахха кинини таптаабыт уонна биhилэҕин ыыппыт Арҕааҥҥы Рим империятын августата принцесса Гонорияны кытта холбоhорго сөбүлэспитэ.
:[[451]] сыллаахха Галлияҕа (билиҥҥи Францияҕа) Орлеан куоракка диэри кимэн киирбитэ, Каталаун хонууларыгар кыргыспыта.
:[[452]] сыллаахха Италияҕа кимэн киирэн римляннары кыайбыта, ол гынан баран Рим папатын Леону кытта кэпсэтии кэнниттэн дойдутугар төннүбүтэ. Бу түгэн история биир улуу кистэлэңинэнкистэлэҥинэн ааҕыллар.
:[[453]] сыллаах кулун тутар ыйыгар Илдиго (Илди-куо) принцессаны кэргэн ылбыта уонна сыбаайбауруу түүнүгэр муннуттан кэлбит хааныгар чачайан өлбүтэ (үһүйээн).
 
== Аттила туhунан айымньылар ==