Кондаков Иван Лаврентьевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
|||
1 устуруока:
=== Биһигин ыйаабыт сирэ=== ▼
[[File:Kondakov, Ivan Lavrent'evich.jpg|200px|thumb|left|Koндаков Иван Лаврентьевич]]
'''Кондаков Иван Лаврентьевич''' (1857—1903) —
▲=== Биһигин ыйаабыт сирэ===
И.Л. Кондаков 1857 с. алтынньы 10 күнүгэр Бүлүү куоратыгар төрөөбүтэ.
=== Үөрэх-сайдыы аартыга арыллар ===
Дьокуускайдааҕы 6 кылаастаах классическай прогимназияны үөрэнэн бүтэрэн баран, Красноярскайдааҕы классическай гимназияҕа ситиһиилээхтик үөрэммитэ. Ол кэнниттэн 1880 с. С.-Петербург үнүбэрсиэтин физика-математика бакылтыатын естественнэй салаатыгар үөрэнэ киирбитэ, итиэннэ ону 1884 с. хандьыдаат истиэпэннээх бүтэрбитэ. Үнүбэрсиэккэ үөрэнэ сылдьан, хиимийэни олус сөбүлээбитэ. Аатырбыт учуонай, бэрэпиэссэр А.М. Бутлеров лабаратыарыйатыгар икки сыл уһуйуллар кэмигэр органическай хиимийэнэн үлүһүйбүтэ.
1886-1895 сс. Импэрээтэр Варшаватааҕы үнүбэрсиэтигэр физиологическай хиимийэни чинчийэр лабараан дуоһунаһыгар сылдьар. 1894 с. Петербург үнүбэрсиэтин сэбиэтигэр “О синтезах под влиянием хлористого цинка в жирном ряду” диэн тиэмэҕэ хиимийэ маҕыыстырын истиэпэнин көмүскүүр. 1895 с. олунньу 1 күнүгэр Импэрээтэр Юрьевскай үнүбэрсиэтигэр фармация экстраординарнай бэрэпиэссэринэн ананар. Онтон 1898 с. дуоһунаһа үрдээн, ординарнай бэрэпиэссэр буолар. Бэйэтэ суруйарынан, “...я был профессором бывшего Юрьевского университета от 1894 до эвакуации его в Воронеж”. 1918 сыл сайыныгар үнүбэрсиэти ньиэмэс сэриититтэн куоттаран, Воронеж куоракка көһөрбүттэрэ.
=== Учуонай тус олоҕо ===
Учуонай ойоҕун толору аата-суола Мария Ивановна Кондакова (Рубенау) диэн эбит. Мария Ивановна 1899 с. ылбыт пааспарыгар, “состоит в первом браке с и.д. ординарнаго профессора Императорскаго Юрьевскаго университета Иваном Лаврентьевичем Кондаковым” диэн сурулла сылдьар. Мария Ивановна Тарту куораттан чугас сытар Эльва диэн быыкаа куоракка сэниэ төрөппүттэриттэн хаалбыт улахан учаастактаах уонна дьиэлээх эбит. И.Л. Кондаков үлэтин-хамнаһын архыып матырыйаалыгар олоҕуран үөрэппит Туллио Илометс диэн чинчийээччи “Chemistry and Pharmasy at the University of Nartu/Dorpat/Yurjev” диэн 2009 c. тахсыбыт кинигэҕэ суруйарынан, И.Л. Кондаков ойоҕо Воронежка тиийээт (1918 сыл балаҕан ыйын 20 күнүгэр), сырдык тыына быстыбыт. Иван Лаврентьевич ойоҕун кистээн баран, алтынньы ыйга Эльваҕа баар дьиэтигэр төннөн кэлбит. Эрдэлээн эттэххэ, учуонай өлбүтүн кэннэ туох баар нэһилиэстибэтин барытын судаарыстыба туһатыгар тутан ылбыттар. Онон сылыктаатахха, И.Л. Кондаков оҕото-уруута суох киһи эбит.
Олоҕун тиһэх күннэригэр наар ойоҕун дьиэтигэр олорбута. 1931 с. алтынньы 14 күнүгэр учуонай чараас кута орто дойдуттан арахсан, тапталлааҕар аттаммыта. 1957 с., учуонай төрөөбүтэ 100 сылыгар, олорбут дьиэтин таһыгар мэҥэ дуосканы ыйаабыттара. Онтон 1959 с. учуонай уҥуоҕар мэҥэ тааһы туруорбуттара.
=== Аан дойду биллэр-көстөр хиимигэ ===
=== Эрэһиинэни оҥорон таһаарар ньыманы аан маҥнайгынан арыйбыт учуонай ===
<br />И.Л. Кондаков түөрүйэтигэр олоҕуран, 1918 сыллаахтан Германия собуоттарыгар кытаанах ("Н") уонна сымнаҕас ("W") метилкаучугу оҥорон барбыттара.▼
▲
=== Саҥа эми-тому айааччы ===
<br />И.Л. Кондаков "Некоторые исторические факты о химии синтетического каучука" диэн бүтэһик үлэтэ 1931 сыллаахха күн сирин көрбүтэ. Дьэ, ити курдук, Иван Лаврентьевич олоҕун бүүс-бүтүннүүтүн билим эйгэтигэр анаабыта. И.Л. Кондаков үтүөтэ-өҥөтө араас тылдьыкка, “Выдающиеся химики мира” кинигэҕэ, о.д.а. литэрэтиирэҕэ дьоһуннаахтык ахтыллар.▼
▲
|