Москва: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
к Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q649 (translate me) |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
35 устуруока:
}}
'''Москуба''' ({{lang-ru|Москва}}), [[Арассыыйа]] киин куората
Москва кинээһистибэтин, Русскай саарыстыбатын, Россия империятын, Сэбиэскэй Арассыыйа уонна ССРС киин куората. Герой куорат буолар. Москва куоратыгар Арассыыйа Федерациятын федеральнай былаас органнара, атын дойдулар посольствалара, аан дойду хампаанньаларын төбө офистара бааллар. Москва уобалаһын уонна Калуга уобалаһын кытта кыраныыссалыыр.
Арассыыйа биир тутаах туризм киинэ: манна Москва Кремля, Кыһыл болуоссат, Новодевичай монасырь уонна Коломенскайга Вознесение сыаркаба бааллар уонна олор ЮНЕСКО аан дойдутааҕы наследие тиһигэр киирэллэр. Ону тэҥэ биир транспорт киинэ буолар, куоракка 5 аэропорт, 9 тимир суол вокзааллаара, 3 өрүс порттара баллар. 1935 сыллаахтан Москваҕа метро үлэлиир.
=== Географиянан балаһыанньата ===
[[Билэ:Moscow Urban Agglomeration, Russia, LandSat-7 image.jpg|thumb|Москва спутниктан көстүүтэ, 2007 сыл атырдьах ыйыгар]]
[[Билэ:Moscow aerial view looking towards the south-east.JPG|thumb|Внуково аэропорка киирэн истэххэ көстүүтэ]]
Москва Арассыыйа европейскай чааһыгар баар, Обь уонна Волга өрүстэр икки ардыларыгар турар. Смоленско-Московскай уонна Москворецко-Окскай дэхси сирдэр икки ардыларыгар. Куорат территорията 2012 сыллаахха 2511 км² этэ. Онтон үс гыммыттан биирэ (870 км²) [[Москва кольцевой автомобильнай суол|МКАД]] диэн ааттаах массыына суолун иһигэр турар, атын 1641 км² — ол суол таһынан<ref name="СобОтчёт" />.
Муораттан орто үрдэтиитэ 156 миэтирэ буолар. Ордук үрдүк точката Теплай Стан үрдэбилигэр баар (255 м)<ref>{{cite web|url=http://www.darwin.museum.ru/expos/oopt/?t=40|title=Памятник природы «Высшая точка Москвы — 255 м над уровнем моря (Тёплый Стан)»|publisher=Государственный Дарвиновский музей|accessdate=2009-04-29|archiveurl=http://www.webcitation.org/616HTphCe|archivedate=2011-08-21}}</ref>, ордук аллараа точката Бесединскай муосталар аттыларыгар баар, онно Москва өрүс куораттан тахсар. (114,2 м)<ref>{{cite web|url=http://moscowwalks.ru/2011/06/08/samaya-vysokaya-tochka-moskvy/|title=Самая высокая и самая низкая точки Москвы|date=2011-06-08|work=«Прогулки по Москве»|accessdate=2012-04-30|archiveurl=http://www.webcitation.org/67yANH8C4|archivedate=2012-05-27}}</ref>. Хотуттан соҕуруу уһуна МКАД иһинэн — 38 км, МКАД таһын аахтахха — 51,7 км, илинтэн арҕаа бардахха — 39,7 км.
Москва өрүс орто устуутугар икки өттүттэн баар. Москва өрүстэн ураты атын өрүстэр элбэхтэр, ол курдук, Сходня, Химка, Пресня, Неглинная, Яуза, Нищенка уонна да атыттар. <ref>{{cite web|url=http://moscow.gramota.ru/dict.shtml|title=Названия рек, ручьев, озёр, прудов и оврагов Москвы|publisher=moscow.gramota.ru|accessdate=2009-01-12|archiveurl=http://www.webcitation.org/616HUNUB6|archivedate=2011-08-21}}</ref>. Сорох кыра өрүстэри сир анныгар коллектордарынан барар курдук уларыппыттар. Москваҕа элбэх күөллэр баллар.
== Экономиката ==
| |||