|
АХШ хомунньууһу утарар Соҕуруу Вьетнаамы өйүүр этэ уонна Вьетнам армиятыгар байыаннай көмөлөһөөччүлэри ыытарын саҕалаабыта. Соҕуруу Вьетнам Хотуну кытта сыһыаннаах Вьет Коҥу - хоммунньуус партиятын кытары охсуһар этэ, Вьет Конг охсуһуутун 1957 сыллаахха саҕалаабыта, онтон 1959 сыллаахха Хоту Вьетнам Вьет Коҥҥа киэҥник көмөлөһүүтүн саҕалаабыта уонна сотору буолан баран Соҕуруу Вьетнам этэрээттэригэр саба түһүүлэрин саҕалаабыта. Америка "домино теориятыттан" куттаналлара
==Тонкиннааҕы резолюция==
==Gulf of Tonkin Resolution==
[[Билэ:USS Maddox (DD-731).jpg|thumb|''Мэддокс'' эсминец. Үс Хоту Вьетнаам торпедота Мэддокс эсминеһыгар саба түспүтүн туһунан уонна икки күн буолан баран атын ''Төрнер Джойга'' ыппыттар диэн иһитиннэриллибит.
[[Билэ:USS Maddox (DD-731).jpg|thumb|The destroyer USS ''Maddox''. It was alleged that 3 North Vietnamese torpedo boats fired on the Maddox. And two days later in the same area, upon the Maddox and the destroyer USS ''Turner Joy''.
<P>
Онон сибээстээн АХШ Конгреһа Тонкин резолюциятын ылыммыт, онно АХШ президена сэриини саҕалыыр бырааптаммыт. Ол кэнниттэн Вьетнаамҥа түргэн баҕайытык сэрии саҕаламмыт.]]
This led to the United States Congress passing the Gulf of Tonkin Resolution which gave the U.S. President expanded power to wage war. This promptly led to the escalation of the war in Vietnam.]]
On 2 August 1964 сыл атырдьах ыйын 2 күнүгэр Тонкин хочотугар Мэддокс АХШ эсминеһыгар Хоту Вьетнамҥа сытар кытылыттан кэлбит торпеда ыппыт диэн иһитиннэриллибит. Икки күнүнэн Төрнер Джой уонна Мэддокс биллибэт сиртэн кэлэн ытыллыбыттар диэн иһитиннэриллибит.
On 2 August 1964, the destroyer USS ''Maddox'', on an intelligence mission along North Vietnam's coast, allegedly fired upon and damaged three Soviet-built North Vietnamese P-4 torpedo boats that fired on it in the Gulf of Tonkin. A second attack was reported two days later on the destroyer USS ''Turner Joy'' and the ''Maddox''. In the alleged second attack there was no alleged visual sighting it was all via what was seen on the ship's radar.
Иккис саба түһүү кэнниттэн АХШ салгынтан Хоту Вьетнам сирин буомбалааһыны саҕалаабыт. Ол бириэмэҕэ АХШ Конгреһыгар Тонкин резолюцията түргэнник ылыллыбыт, онон АХШ Президеныгар сэриини саҕалаабакка эрэ улахан байыаннай операциялары ыытар быраабы биэрбит. Дьон саба түһүү баарын улахан боппуруоһун туруорбуттар, ол кэнниттэн 2005 сыллаахха секрет түспүтүн кэннэ саба түһүү суоҕа биллибит.
After the alleged second attack the U.S. launched air strikes against North Vietnam, and Congress passed the Gulf of Tonkin Resolution on 7 August 1964 which gave the president the authority power to conduct large-scale military operations in Southeast Asia without declaring war. There was little to no proof of these attacks and it was belived by some that there were a pretext for expanded U.S. involvment in Indochina. In 2005 an undated National Security Agency (NSA) publication was declassified which stated that there was no attack on 4 August.
<table border="0" align="left" style="background-color:#FFFFFF" width="370px" cellpadding="2" cellspacing="1">
<tr><td>
<table border="1" align="left" style="background-color:#FEF0DB" width="340px" cellpadding="2" cellspacing="1">
<tr><td>[[Билэ:37 Lyndon Johnson 3x4.jpg|120px|]]<br><center>U.S. President<br>[[Lyndon B. Johnson]]</center></td><td valign="top">In 1965 Lyndon B. Johnson commented privately on what he believed probably occurred the previous year in the Gulf of Tonkin:<br><br> “Hell, those dumb stupid sailors were just shooting at flying fish."<br><br> “For all I know, our Navy was shooting at whales out there.”</td></tr></table>
<td></tr></table>
TheХотгу NorthВьетнам Vietnameseуонна andВьет VietcongКонг wereкиэҥ suppliedсуол byситимнээхтэр a vast network of hidden trailsэбит, knownону asХо theШи [[HoМин Chiсуоллара Minhдиэн Trail]]аттыллара.<ref>{{cite web |url= http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/VNhotrial.htm |title=Ho Chi Minh Trail |work=Spartacus Education |year=Unknown [last update] |accessdate=June 1, 2012}}</ref>SuppliesСаллааттар andуонна soldiersсэрии fromсэптэрэ NorthХотугу VietnamВьетнамтан wereСоҕуруу sentВьетнамҥа throughЛаос Laosнөҥүө toыытыллаллара, communistsол forcesиһин inАХШ Southармията Vietnam.ол Americaсуолу subjectedкүүстээхтик the Ho Chi Minh Trail to extremely heavy bombing andбуомбалаабыттара, threeуонна millionүс bombsмөлүйүөн wereкэриҥэ droppedбуомба onЛаоска Laosбыраҕыллыбыта.
1968 сыллахха Тэт кимэн кииритигэр хоммунньуустар элбэх сүтэриилэрин кэниттэн АХШ армията Вьетнамизацияна саҕалаабыта, ол аата Соҕуруу Вьетнам армиятыгар Вьетнам дьоно сулууспалыыр курдук былааннаммыта. 1973 сыл саҕаланыытыгар АХШ сэрии дьонноруттан 95% номнуо Америкаҕа барбыттар, онтон хаалбыт армия дьонноро Вьетнам дьоннорун үөрэтиигэ хаалбыттар.
Severe communist losses during the 1968 [[Tet Offensive]] made it possible for the U.S. to withdraw many soldiers, a policy called "Vietnamization." South Vietnamese troops were trained and equipped to replace the Americans who left. By 1973, 95 percent of the American troops were gone.
1973 сыл тохсунньутугар Париж куоракка эйэ дуогабара илии баттаммыта, ол гынан баран сэрии 1975 сылга эрэ тохтообута.
A [[peace treaty]] was signed in Paris in January 1973 by all the parties, but fighting continued until 1975.
{{clear}}
==Guerilla warfare==
| 