Франция Улуу Революцията: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
'Билэ:Prise de la Bastille.jpg|thumb|300px|Бастилия кыргыһыыта, 14 от ыйа, 1789; Жан-Пьер Хо…' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
15 устуруока:
# [[Сырдатыы]] идеаллара киэҥник тарҕаммыттара. Дьон баай уонна үтүөлэргэ былааһы биэрэри сөбүлээбэт буолбуттар. Дьон Америкаҕа буолбут революция кэнниттэн дьон былааһа баар буолуон сөбүн көрөн ону киллэриэхтэрин баҕарбыттара. Ону тэҥэ дьон итэҕэл бырааба баар буоларын баҕараллара.
== Генеральнай штаттары ыҥырыы ==
Революция иннинэ Франция үс штаттарга арахсара. Бастакы Штат Клергия диэн ааттаах этэ уонна нэһилиэнньэ 1% этэ. Иккис Штат үтүөлэр уонна баайдар уонна нэһилиэнньэттэн 2% этэ. Атын 97% үһүс Штатка барсара. Үс штаттартан бэрэстэбиитэллэр ыытыллан Генеральнай Штат диэн аатаммыттара.
[[Билэ:Versailles Palace.jpg|200px|right|thumb|Версаль замогар Генеральнай Штат 1789 сыллаахха көрсүбүтэ.]]
1789 сыл ыам ыйыгар Генеральнай штаты дойду проблемаларын быһаарарга Хоруол ыҥырбыта. Кинилэр Версаль замогар көрсүбүттэрэ. Проблемалары барытын хомуйан ''Каһиэр дэ Долеансэ'' (Cahiers de Doléances) диэн ааттаах тиһик суруйбуттар.
Үһүс штат чилиэттэрэ ордук дьадаҥы буолан баран олус улахан нолуоктаахтарын туһунан олус күүскэ хом түһэн сылдьаллара.
Ону тэҥэ Үһүс Штат куоластыыра ааҕыллыбат курдук эбит. Нэһилиэнньэ 97% үһүс штатка киирэрин да иһин Генеральнай штатка биир эрэ куоластаахтара. Атын икки штат эмиэ биирдии куоластаахтара.
=== Нация Ассамблеятын олохтооһун ===
[[Билэ:Le_Serment_du_Jeu_de_paume.jpg|left|thumb|Мээчигинэн ооннььур саалатыгар Нация ассамблеята андаҕары этиитин Жак-Луи Давид уруһуйа]]
Бастакы уонна Иккис штат истибэтэҕин кэнниттэн, Үһүс штат бэйэтин ассамблеятын олохтуурга быһаарыммыта. Онно киһи барыта куоластаах курдук буолар. 1789 от ыйын 10 Национальнай Ассамблеятын арыйбыттара. Хоруол ону тохтото сатаабыта, ону кинилэр мээчигинэн оонньуур саалатыгар мунньустубуттара. От ыйын 20 күнүгэр ''Мээчигинэн ооннньуур саалатын андаҕарын'' эппиттэрэ, онно кинилэр Франция саҥа конституциятын суруйарга тылларын биэрбиттэрэ
=== Бастилияны ылыы ===
[[Билэ:Sans-culotte.jpg|right|thumb|100px|Франция триколор былаахтаах ''sans-coulotte'' радикал революционер.]]
1789 сыл от ыйыгар Национальнай Ассамблея төрүттэммитэ, үтүөлэр уонна Хоруол олус сөбүлээбэтэхтэрэ, уонна Үп-харчы Директор-Генералын Жак Некеры үлэтиттэн уһулбуттара. Дьоннор Национальнай ассамблеяны сабара буолуо диэн уулуссаларга тахсыбыттара уонна аймалҕан саҕаламмыта.
1789 сыл от ыйын 14 күнүгэр дьон Бастилия хаайыыны ыларга быһаарбыттар. Онно сэрии сэбэ баара - үтүөлэр уонна Хоруол былааһын символа. Күн ортотун диэки дьон Бастилияҕа киирбиттэрэ уонна сэттэ хаайыылаахтары таһаарбыттара, хаайыы начаальник төбөтүн быспыттар уонна мас паалкатыгар туруорбуттар.
Үһүс штат чилиэттэрэ Париж куораты ылбыттар. Национальнай Ассамблея президена Париж мэра буолбут. Жак Некерга төттөрү үп-харчы Директор-генерал үлэтин биэрбиттэр. Сотору буолан баран Хоруол Парижка тиийэ сылдьыбыт уонна революционистары кытта көрсүспүт, ол гынан баран революция Францияҕа барытыгар тарҕаммыт.
== Сыһыаннаах ыстатыйалар ==
| |||