Бикипиэдьийэ

Вьетнам сэриитэ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыгаКэннинээҕи уларытыыга →
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
'''Вьетнам сэриитэ''' (Соҕуруулуу-илин Азияҕа '''Индокитай иккис сэриитэ''' эбэтэр '''Американы кытта сэрии''' диэн ааттанар) Хоту уонна Соҕуруу Вьетнам ыккардыларыгар [[1955]] сыллаахтан [[1975]] сыллаахха ааспытдылы буолбут сэрии. ХотуБу уонна Соҕуруу Вьетнам сэриитэ этэ.сэриигэ Хоту Вьетнаамы [[ССРС]], [[Кытай]] уонна [[Хоту Кэриэйэ]] өйүүрэ, онтон Соҕуруу Вьетнаамы [[АХШ]], [[Таиланд]], [[Австралия]], [[Саҥа Зеландия]] уонна [[Филиппины|Филлипиналар]] өйүүр этилэрөйөөбүттэрэ. ХоммуньуусХомуньуустуу уонна каписталиисткаписталиистыы дойдулар икки ардыгарардыларыгар сэриитэбуолбут [[Тымныы сэрии]] биирсорҕотун чааһабыһыытынан этэсыаналыыллар.
 
==Буолуон Сэрии буолуон иннинэ туруга==
1859-1862 сыллар икки ардыгарсыллардаахха Франция Вьетнамы колония оҥосторуноҥостон саҕалаабытабарбыта, уонна 1864 сыллаахха Сайгону уонна Кохинчинаны, Вьетнам соҕуруу өттүн ылбыта. 1874 сыллааххасылга Аннамы уонна, Вьетнам ортотун уонна да атын сирдэри ыларын салҕаабытаылаттаабыта. Мантан салгыы Кытай-Франция сэриитин (1884–1885) кэнниттэн Вьетнам хотухотугу оройуоннарын ылбыта уонна 1887 сыллаахха дойдуну тэрийиитин саҕалаабыта.
 
[[Аан дойду иккис сэриитэ|Аан дойду II сэриитин]] бириэмэтигэркэмигэр, [[Германия]] 1940 сыллаахха [[Франция|Францияны]] ылбытын кэннэ Виши салайыылаах Нацисткай Германия салайыылаах дойдуга кубулуйбута. 1945 сыл кулун тутарыгар [[Дьоппуон]] ''Иккис Франциятааҕы Индокитай хампаанньатыгар'' Индокытайы ылбыта уонна 1945 сыл атырдьах ыйыгар дылы тутан олорбута.
 
ФашистФашистыы Германия хуоттарбытынхотторбутун кэнниттэн Виши салайыыта Франция уонна кини дойдуларга былааһын сүтэрбитэ. Саҥалыы оҥоһуллубут Франция Республикатын правительствота былааһы наада буоллаҕына сэриинэн төнүннэриэн баҕарбыта. Ол төнүннэриини Вьетнамҥа оҥоһуллубут '''Вьет Мин''' диэн ааттаах армия утарсыбыта.
[[Билэ:Ho Chi Minh 1946.jpg|left|120px|thumb|<center>'''[[Хо Ши Мин]]'''</center>]]
Вьет Мин 1941 сыллахха хоммунньуус партия тэрийбитэ уонна [[Хо Ши Мин]] салайааччы этэ. Бастакы Индокытай уонна Франция сэриитигэр тиэрдибитэ. 1946 сыллаахха Хайфонг хочотун бомбалааһынтан саҕаламмыта уонна Диен Биен Фуга [[Франция]] хотторбутун биллэрбитэ.
 
1954 сыл от ыйыгар Франция уонна Вьет Мин Женеваҕа эйэ дуогабарын илии баттаабыттара. Онно 17-ис парраллелынан Вьетнаамы икки аҥы араарбыттар - хоту өттө Хо Ши Мин салайыылаах хоммуньуус дойдуга, онтон соҕуруу өттө хомууньууһу утарар Нго Динь Дием салайыылаах дойдуларга арахсыбыттара. Оннук 1956 сыллаахха дылы буолар диэн быһаарыыллыбыта, ол гынан баран Нго Динь Дием хоммунньуус активиистары хаайыыга угарын саҕалаабыта, уонна быыбары тохтоппута. 1957 сыллаахха Вьетнам дьоно партизаан сэриитин саҕалаабыта.
55 устуруока:
{{commons}}
*[http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/3798581.stm The herbicide Agent Orange has left a lasting legacy on Vietnam]
 
[[Категория:Сэрии]]
[[Категория:Вьетнам]]
[[Категория:Франция]]
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Вьетнам_сэриитэ»