Новиков Алексей Николаевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
категория, халыып
Ардах18 (ырытыы | суруйуу)
infobox
1 устуруока:
{{Байыаннай киһи
|аата = Алексей Николаевич Новиков
|төрөөбүт күнэ = 05.12.1906
|төрөөбүт сирэ = {{ТС|Лөкөчөөн|Лөкөчөөҥҥө}}, [[Баппаҕаайы нэһилиэгэ (Бүлүү улууһа)|Баппаҕаайы нэһилиэгэ]], [[Орто Бүлүү улууһа]], [[Саха уобалаһа]]
|өлбүт күнэ = 1981
|өлбүт сирэ =
|ойуу =
|кэтитэ =
|сулууспалаабыт дойдута = {{флагификация|ССРС}}
|сулууспалаабыт сыллара =
|солото = капитан
|сэриилэр көрүҥнэрэ = [[Аҕа дойду Улуу сэриитэ]]
|хамаандалаабыт =
|чааһа =
|кыргыһыылар =
|наҕараадалара = <!-- {{{!}} style="background: transparent"
{{!}} {{}}
{{!}}}-->
|сулууспа кэннэ = МВД, подполковник
}}
{{Амыдайдар|Новиков}}
'''Новиков Алексей Николаевич''' (05.12.1906—1981) — [[Өлөөн улууһа|Өлөөн]] райкомун бастакы сэкиритээрэ, [[Аҕа дойду улуу сэриитэ|Аҕа дойду Улуу сэриитин]] кыттыылааҕа, сэриини отделение хамандыырынан саҕалаан баран, капитан сыбаанньалаах батальон хамандыырынан түмүктээбит киһи, кэлин МВД-га үлэлээбит, подполковник.
 
5 устуруока ⟶ 26:
 
1926 сыл [[Иһит]] диэн дэриэбинэҕэ нуучча уолаттарын кытта 7 буолан комсомолга киирбит. 1927 с. [[Новогородов Иннокентий Афанасьевич|И. А. Новогородов]] «Улахан дьон ааҕар кинигэтэ» диэн кинигэтинэн ааҕарга үөрэммит. 1929 с. Бүлүү уокуругун комсомолун сэкиритээрэ [[Сюльскай Семен Семенович|С. С. Сюльскай]] уонна профсоюз уокуруктааҕы кэмитиэтин бэрэстээтэлэ [[Н. В. Обоюков]] көмөлөрүнэн Саха Сирин профсоюзтарын I сийиэһигэр дэлэгээтинэн быыбарданан [[Дьокуускай]]га киирбит. Сийиэс кэнниттэн [[Дьокуускайдааҕы Сэбиэскэй партийнай оскуола|Сэбиэскэй партийнай оскуолаҕа]] бастакы куурсугар үөрэнэ хаалбыт. 1930 с., ити оскуола иккис куурсугар үөрэнэ сылдьан, [[Саха байыаннай оскуолата|Саха байыаннай оскуолатыгар (ЯНВШ)]] үөрэнэ киирбит.
Бу оскуоланы эрдэ, болдьоҕун иннинэ, бүтэрэн сайын 1931 с. Москубаҕа К. Либкнехт аатынан учууталлар рабфактарыгар үөрэнэ барбыт. 1933 с. бүтэрбит уонна комсомол КК уонна Саха уобаластааҕы ПК ыытыыларынан [[И. В. Сталин аатынан Коммунистическэй университет]] иккис куурсугар киирбит. 1935 с. бүтэрбит. Онтон [[Мэҥэ-Хаҥалас улууһа|Мэҥэ-Хаҥалас оройуонугар]] инструкторынан уонна пропаганда салаатын сэбиэдиссэйинэн 1938 с. диэри үлэлээбит. Онтон [[Өлөөн улууһа|Өлөөн оройуонугар]] бастакы сэкиритээринэн быыбарданан барбыт. Онно 1940 с. дылы үлэлээбит. Онтон [[ыыраахсыт]] диэн ыарыы [[таба]]лары буулаан, хоромньу тахсыбытыгар буруйданан, бу үлэтиттэн ууратыллыбыт. ОнтонОл кэннэ [[Бэрдьигэстээх]]хэ история, география уонна физкультура учууталынан 1941 с. дылы үлэлээбит. Ити сыл пединститут 3-с куурсун бүтэрбит.
 
Сэриигэ [[Горнай улууһа|Горнай улууһуттан]] бастакы 500 киһи хомуллан барыытыгар 1 №-дээх бэбиэскэни суруттаран ылан колонна начальнигынан ананан барбыта. Бу дьон [[Чита]] таһыгар Антиниха диэн лааҕырга 80-с полкаҕа 48-с стрелковай дивизияҕа бастакы байыаннай үөрэҕи ааспыттар. Новиков 3-с батальон 9-с ротатыгар хамандыырынан сылдьыбыт. Онтон үс ыйдаах политруктар куурустарын [[Иркутскай]]га бүтэрбит, ол кэннэ [[Москуба]] куорат оборонатыгар ыытыллыбыт. Москуба таһыгар ахсынньы 12—13 күннэригэр тиийбиппит диэн кэпсиир. 79-с дивизия 8-с батальон 12-с ротатыгар түбэспит. [[Калуга]]ҕа барар суолга элбэх сэриилэһиилэргэ кыттыбытакыргыһыыларга, [[Нарофоминскай]] куораты босхолооһуҥҥа кыттыбытакыттыбыт. Манна взвод хамандыыра бэйэтин холобурунан байыастары атаакаҕа киллэрбитэ. Ол кэнниттэн 18-с армия сэриилэрэ элбэх куораттары, дэриэбинэлэри, ол иһигэр Калуганы, [[Сухиничи]]ны уо. д. а. босхолообуттара.
 
== Быһаарыылар ==
13 устуруока ⟶ 34:
 
{{rq|img|style|sources}}
[[Категория:Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара:Бүлүү улууһа]]
[[Категория:Дьоннор алпабыытынан]]
[[Категория:1906 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Ахсынньы 5 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:Баппаҕаайы нэһилиэгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:1981 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара]]
[[Категория:Дьон:Горнай улууһа]]
[[Категория:Дьон:Өлөөн улууһа]]