Попов Иннокентий Гаврилович: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
{{Учуонай
|Аата = Иннокентий Гаврилович Попов
'''Попов Иннокентий Гаврилович''' — музыкант, [[Аҕа дойду Улуу сэриитэ|Аҕа дойду Улуу сэриитин]] кыттыылааҕа.▼
|Ойуу =
|Кэтитэ =
|Ойуу ис хоһооно =
|Төрөөбүт күнэ = 26.12.1919
|Төрөөбүт сирэ = {{ТөрөөбүтСирэ|Дьокуускай}}
|Өлбүт күнэ = 26.9.1975
|Өлбүт сирэ = {{ӨлбүтСирэ|}}
|Дойдута = Россия империята, ССРС
|Билим эйгэтэ = ленинзм-марксизм
|Үлэтин сирэ = [[Саха государственнай университета]]
|Учуонай истиэпэнэ = {{Учёная степень|кандидат|история билимнэрин}}
|Учуонай аата = доцент
|Үөрэммит кыһата = М. В. Ломоносов аатынан Москватааҕы государственнай университет
|Билимҥэ салайааччыта =
|Биллэр үөрэнээччилэрэ =
|Биллиитэ =
|Наҕараадалара уонна бириэмийэлэрэ = {{{!}} style="background:transparent"
{{!}} {{Үлэ Кыһыл Знамятын уордьана}} {{!!}} {{Кыһыл Сулус уордьана}} {{!!}} {{«Бочуот Бэлиэтэ» уордьан}}
{{!}}-
{{!}} {{«Москва көмүскэлин иһин» мэтээл}} {{!!}} {{«Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Германияны кыайыы иһин 1941-1945 сс.» мэтээл}}
{{!}}}
|Ситим-сир =
}}
{{амыдайдар|Попов}}
▲'''Попов Иннокентий Гаврилович''' (26.12.1919, [[Дьокуускай]] —
== Олоҕун олуктара ==
<!-- 19 сыллаахха нэһилиэгэр [[ улууһа| улууһугар]] төрөөбүтэ. Аармыйаҕа 194 с. күнүгэр ыҥырыллыбыта.-->Кимэ туга биллибэт. Искусство үлэһиттэригэр 1942 с. фронтан суруйбут суругар Гражданскай сэрии кэмигэр кини кыра эрдэҕинэ үрүҥнэр [[Төҥүлү]]гэ дьонун өлөрбүттэрин онтон дьоҥҥо иитиллибитин, онтон 6 сааһыттан детдомҥа иитиллибин суруйар. Бүлүү педтехникумар үөрэммитин суруйбут. 1939 с. Искусство дьыалатыгар кэмитиэт кинини [[Москуба]]ҕа үөрэттэрэ ыыппыт эбит. Онно Москуба уобаластааҕы музыкальнай-педагогическэй Өктөөп өрөбөлүүссүйэтин аатынан училищеҕа норуот үнүстүрүмүөннэрин салаатыгар үөрэммит. Москубаҕа куттал суоһаабытыгар доброволеһынан фроҥҥа барбыт<ref> Өлбөөдүйбэт үйэ аҥаара. М. Г. Старостин — Дьокуускай, Бичик, 1995</ref>. ▼
1919 сыллаахха ахсынньы 26 күнүгэр Дьокуускайга дьадаҥы дьиэ кэргэҥҥэ төрөөбүт. Аҕатын, ийэтин уонна убайын Александры 1921 сыллаахха Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар үрүҥ бандьыыттар ытан өлөрбүттэр. Онон 2—6 саастааҕар Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар Мэлдьэхси? нэһилиэгэр<!-- Мельжахинском наслеге--> саха ыалыгар иитиллибит.
1925—1936 сс. Дьокуускай, Бүлүү оҕо дьиэлэригэр иитиллибит. 1933 сыллаахха ЫБСЛКС чилиэнэ буолбут, комсомол үлэтигэр көхтөөхтүк кыттыбыт.
1935—1937 сс. — Бүлүү педтехникумугар үөрэммит. Үөрэнэр кэмигэр оҕо дьиэтигэр иитээччинэн үлэлээбит. 1937 сыллаахха үлэтиттэн уурайан Дьокуускайга эмтэммит.
1937, алтынньы — 1938, балаҕан ыйа — Саха обком иһинэн партархивка архивариуһунан үлэлээбит.
М. Н. Жирков уонна ЫБСЛКС обкома Иннокентий Попов музыкаҕа дьоҕурдааҕын иһин республика уус-уран айымньытын дьиэтигэр музыковед-методист үлэтигэр анаабыттар.
1939 сыл бэс ыйыгар ЫБСЛКС обкома уонна Саха АССР Совнаркомун искусствоҕа комитета Москваҕа үөрэххэ ыыппыттар.
1939—1941 сс. — Октябрьскай Революция аатынан Москватааҕы музыкальнай педагогическай училищеҕа үөрэммит.
Сэрии саҕаламмытыгар баҕа өттүнэн Кыһыл Аармыйаҕа суруттарбыт. Москва көмүскэлигэр кыттыбыт, бастаан 3-с Московскай коммунистическай дивизияҕа, онтон Хотугу-Арҕаа фроҥҥа сэриилэспит. Кыргыһыыларга хаста да бааһырбыт, ол иһигэр хаҥас илиитин салбаҕар. 1942 сыл сэтинньитигэр бааһырыытынан Аармыйаттан босхоломмут.
1942, сэтинньи — 1945, атырдьах ыйа — М. В. Ломоносов аатынан Москватааҕы государственнай университетка история факультетыгар үөрэммит. Илиитигэр бааһырыыны ылбатаҕа буоллар, музыка үөрэҕэр салгыы үөрэниэхтээх эбит.
▲
Университеты ситиһиилээхтик бүтэрэн, марксизм-ленинизм кафедратыгар аспирантураҕа хаалларыллыбыт. 1950 сыллаахха история билимнэрин кандидатыгар «Борьба московских большевиков по восстановлению социалистической промышленности в 1923-1925 гг.» тиэмэҕэ диссертациятын көмүскээбит.
1946 сылтан ВКП(б) чилиэнэ.
1950 сылтан — Дьокуускайдааҕы пединститут, марксизм-ленинизм төрүттэрин преподавателэ.
1954 с. — марксизм-ленинизм кафедратын сэбиэдиссэйэ.
1956—1957 сс. — Саха государственнай университетыгар марксизм-ленинизм кафедратын доцена.
1959, балаҕан ыйа — 1973, алтынньы — Саха государственнай университетын ректора.
1975 сыл балаҕан ыйын 26 күнүгэр уһуннук ыараханнык ыалдьан өлбүт.
И. Г. Попов Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин депутатынан 4 талылла сылдьыбыт. Хаста да ССКП обкомун чилиэнинэн талыллыбыт, икки ыҥырыыга Саха АССР Үрдүкү Сүбэтин Президиумун бэрэссэдээтэлэ [[Овчинникова Александра Яковлевна|А. Я. Овчинникова]] солбуйааччытынан үлэлээбит.
== Наҕараадалара ==
* Үлэ Кыһыл Знамятын уордьана
* [[Кыһыл Сулус уордьана]]
* «Бочуот Бэлиэтэ» уордьан
* [[«Москва көмүскэлин иһин» мэтээл]] (1944)
* «Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Германияны кыайыы иһин 1941-1945 сс.» мэтээл
* «Борцу за мир» мэтээл
== Дьиэ кэргэнэ, аймахтара ==
* Бастакы ойоҕо — Клавдия Николаевна, инженер-геолог, 1967 сыллаахха ыалдьан өлбүт.
::3 оҕолоохтор.
* Иккис ойоҕо — Евсеева Клавдия Семеновна, СГУ доцена.
== Быһаарыылар ==
13 устуруока ⟶ 84:
* http://igi.ysn.ru/files/publicasii/arhiv/3_4-2009.pdf
* http://www.sakhapechat.ru/?zabota_archi=yakutyane-v-boyax-pod-moskvoj
[[Категория:Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылаахтара]]
[[Категория:
| |||