Александров Василий Тимофеевич - Баһаатай: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Амма - Наахара нэhилиэгин Таас-Өттү Көрдүгэн диэн сиригэр Харитонова Татьяна Петровна уонна Александров Тимофей Александрович дьиэ кэргэттэригэр 1930 сыллаахха кулун тутар ый 10 кунугэр төрөөбүтэ. 1940 с. Амма-Наахара оскуолатыгар уерэнэн иhэн, трахома уонна былчархай ыарыыта буулаан, сыл аҥарынан үөрэҕин тохтоторго күhэллибитэ. Эһиилигэр Аҕа дойдуну көмүскүүр сэрии буолан, дойду үрдүнэн сут-кураан дьыллар саҕаламмытара. Аҕата ыарахан ыарыыттан ыалдьан өлөн, оҕо сааска оонньууру – көрүлүүрү билбэккэ, оччотооҕу кэм оҕолорун сиэринэн, күүһэ кыайар үлэтигэр, сааскы ыhыы кэмигэр сир хорутуутугар оҕуhу сиэтэн, аты хаамтаран, үктэтэр миэлинсэҕэ, малатыылкаҕа күнү быhа оҕус, ат үүрэн Улуу Кыайыыга бэйэтин сэмэй кылаатын киллэрсибитэ. Кыайыы кэнниттэн кыра колхозтары бөдөҥсүтүү үлэтэ дойду үрдүнэн ыытыллыбыта. Болугур сиригэр-уотугар бытархай колхозтар холбоhон «Правда» колхоз тэриллибитэ. Колхоз сүөһүтүн ахсаана элбээн биир улахан хаһаайыстыбаҕа кубулуйбута. Бу сыллартан саҕалаан Василий Тимофеевич сайынын оту бэлэмнээһиҥҥэ көлө-илии биригээдэтин тэрийэн, бэйэтэ звеноводтаан улэлээн-хамсаан барбыта. 1950 сылтан бугулламмыт оту утары кэбиhэн иhэр суолу (методы) биир бастакынан саҕалаан бэриллибит былааны аhара куоhаран, бастыҥнар кэккэлэригэр куруук инники куеҥҥэ сылдьыбыта. Хас сыл ахсын үлэ түмүгэ тахсыылаах буолан республика, оройуон салайааччылара, хаhыат үлэhиттэрэ элбэхтик кэлэн билсэн бараллара. Бу барыта үрдүк тэрээһиннээх, дьулуурдаах үлэнэн ситиһиллэрэ. Ол курдук оттуур ходуһа күрүөлэнэн, сүөһү тэпсиититтэн быыһаммыта. Сыл аайы оттуур сир ыраастанара. Үлэ режимэ кытаанахтык тутуһуллара. Ол иһин сыллата үлэ түмүгэ тупсан иһэрэ. Звено кирбииттэн кирбиилэргэ дабайан испитэ. Оройуоҥҥа, республикаҕа чемпион үрдүк аатын ылбыта. Сайынын от ыарахан үлэтигэр үлэлээн баран, аны кыһынын тыаҕа уокка оттор мас бэлэмнээhинигэр эбэтэр хаалыылаах ыччат-комсомольскай ферматыгар старшайынан аныыллара. Ыччат дьону кытта тэҥҥэ үлэлээн, салайан Василий Тимофеевич бу ферматын хайаан да инники кэккэҕэ таһаарара. Маны таһынан хас сыл аайы оскуола оттук маһын бэлэмнээһинигэр көхтөөхтүк кыттара. Эрдэ тахсан бэлэмнэниллиэхтээх маһы суулларара. Кини сыһыарыллыбыт кылааһа сууллубут маһы эрбээн, хайытан сааһылааһыҥҥа хайаан да бастыыра. Ол күүрээннээх үлэ кэмнэрэ билигин да дойдутун дьонугар уос номоҕо, дьулуурдаах үлэ холобура буолан эдэр ыччакка кэрэ кэпсээн буолаллар.