Степанов Николай Иванович - Ноорой: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
SandraSid (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
SandraSid (ырытыы | суруйуу)
3 устуруока:
 
== Олоҕун олуктара ==
[[1897]] сыл [[Ыамыам ыйын 8|ыам ыйын 20]] күнүгэр билиҥҥи [[Мэҥэ-Хаҥалас улууһа|Мэҥэ-Хаҥалас (уруккунан Илин-Хаҥалас]]) [[Мэҥэ-Хаҥалас улууһа|улууһун]] [[Мөҥүрүөн нэһилиэгэ (Мэҥэ-Хаҥалас улууһа)|Мөҥүрүөн (Хара) нэһилиэгэ]]р уус ыалыгар төрөөбүтэ.
 
Николай оҕо сааһыттан кыһыҥҥы уһун түүнү кылгатар улахан олоҥхоһуттары, ырыаһыттары батыһа сылдьан кэрэхсээн истэрэ. Онтон сыыйа кинилэри үтүктэн олоҥхолуу, ыллыы, уран тылы наардаан кэпсии үөрэммитэ. Кини онуоха эбии айылҕаттан ураты куоластааҕа. Онон сыыйа дьоҥҥо-сэргэҕэ биһирэтэр олоҥхоһут, тойуксут буолан барбыта. Бэйэтэ да ахтарынан, кинини кытта алтыһан үлэлээбит дьоннор бэлиэтииллэринэн, ордук таптаан, умсугуйан биир дойдулааҕа аатырбыт Бөтүрүүскэ Наһаарап олоҥхолуурун үгүстүк истибит, олоҥхолуур идэҕэ уһуллубут учууталынан ааҕар эбит. Николай 18-19 саастааҕар «Күн Эрили», «Түҥнэри Холорук» диэн олоҥхолору сайылык ыалларыгар олоҥхолоон бэркэ астыннарар буолбут. Николай Иванович олоҥхоһут быһыытынан 30-40 сылларга дойдутугар, республикаҕа тиийэ аатырбыта-сураҕарбыта. Ол курдук «Ала Туйгун», «О5о Ньургун», «Сабыйа Баай Тойон, Сабыйа Хотун» диэн олоҥхолорун колхоз кулууптарыгар туруортаабыта, Дьокуускайга драмтеатрга эмиэ туруора сылдьыбыттара. Маныаха бэйэтэ сүрүн оруолларга оонньуура уонна туруорааччы режиссер быһыытынан кыттара. 9 олоҥхону оҥорбут: «Оҕо Ньургун», «Ала Туйгун», «Күн Эрили», «Бэриэт Бэргэн», «Улдьаа Боотур», «Түҥнэри Холорук», «Айталы Куо», «Одунча Бөҕө», «Сабыйа Баай, Айыы Салаҕай».
Оҕо сааһыттан ыллыыр этэ. Кинини үөрэтээччилэринэн буолбуттара ''Петр Назаров'' уонна ''Ырыа Маппый''.
 
Норуот ырыаһытын быһыытынан бэрт таһаарыылаахтык үлэлээбитэ. Уопсайа 80-ча ырыаны-тойугу айбыта. «Дьол суола» (1953), «Хомус ырыата» (1964), «Ырыалар-тойуктар»(1968), «Уһун уйгу» (1947)  диэн туспа кинигэлэр тахсыбыта.    
Коллективизация кэнниттэн колхуоска ууһунан үлэлиир, драма куруһуогун тэрийэр. Онно бэйэтин олоҥхолорун туруорар.
 
Николай Иванович Степанов А5а дойду Улуу сэриитин кыттыылаа5а этэ. 1942 с. бэс ыйын 22 күнүгэр 44 саастааҕар армияҕа ыҥырыллыбыта. Ийэ дойдутугар ытык иэһин чиэстээхтик толорбута. Хорсун саллаат хаста да ыараханнык бааһыран, инбэлиит буолан, «Хорсунун иһин»  мэтээллээх 1943 с. бэс ыйыгар, дойдутугар ытык иэһин чиэстээхтик толорбута.
[[Саха суруйааччыларын бастакы сийиэстэрэ|Саха суруйааччыларын бастакы сийиэстэригэр]] кыттыбыта.
 
[[1942]]—[[1943]] сылларга сэриигэ кыттар. Ыараханнык бааһырбыта.
 
Сэрии кэнниттэн колхуоһугар үлэлиир уонна бэйэлэрин айымньыларын бэчээккэ таһаарар.
 
[[1975]] сыллаахха өлбүтэ.