Буокса дьарыга уонна бэлэмнэниитэ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
'Буокса (от англ. box — удар, пощечина) — спорт контактнай көрүҥэ, күөн кө…' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна
(уратыта суох)

05:28, 9 Ахсынньы 2016 барыл

Буокса (от англ. box — удар, пощечина) — спорт контактнай көрүҥэ, күөн көрсүү, спортсменнар бэйэ-бэйэлэрин төбөҕө, искэ, түөскэ охсоллор. Рефери киирсиини хонтуоруоллуур, раунд 3 эбэтэр 12 буолуон сөп. Кыайыыны утарааччыта оҕуннаҕына, охтон баран 10 сөкүүндэ иhигэр турбатаҕына, эчэйии ылбыт, салгыы киирсэр туруга суох буоллаҕына биэрэллэр. Тэҥ киирсии буоллаҕына, судьуйа очкону ааҕар, ким очкота элбэх ол кыайар. Буоксаҕа, саамай сүрүнэ спортсмены техническэй, тактическай өрүттэрин бэлэмнээhин буолар. Тренердэртэн ыйытыы түмүгүнэн, үгүс тренер тактическай дьарыгы бастакы миэстэҕэ туруорар эбит. Ол эрэн, маннык бэлэмнээһиҥҥэ теорията уонна методиката ыарахан буолар эбит. Буоксаҕа үөрэтии сыала-соруга – буоксаҕа техническэй, тактическай өттүнэн бэлэм буоларга үөрэтии. Соруктара: 1) Эрчиллии кэмигэр бэлэмнээhин; 2) Техниканы сайыннарыы; Тактическай дьарыкка бэлэмнээhин Тактика сүрүн хайысхата условнай уонна көҥүл киирсии, ол эбэтэр иккилии буолан үлэлээhин. Туруоруллубут методика техника сүрүн ис тутулун (сутурук боевой тутута, боевой стойка, хамсаныы, дистанцияттан үлэлээhин), киирэн иhэн охсуу уонна охсуулартан көмүскэнии техниката, көмүскэнии уонна контр-охсуулартан көмүскэнии. Маннык буокса ньыматынан спортсмен таhыма үрдүүр, сайдар услуобуйата үөскүүр. Күрэхтэhии аналиhын түмүгүнэн, үгүс боксер киирэн иhэн охсуута (47%), онтон киирэн иhэр утарсааччыны көрсүү(встречнай удар, 28%), көмүскэнэн баран охсуу (25%). Маннык анализтааhын түмүгүнэн, үгүс спортсмен киирэн иhэн охсууну ордорор эбит. Туох баар көмүскэнииттэн илии көмүскэлэ элбэх (49%), атах көмөтүнэн көмүскэнии (33%), сүрүннээн көндөй көҕүhү көмүскэнии (туловище,18%). Тоҕо диэтэр, илиинэн көмүскэнии саамай боростуой уонна түргэн ньыма буолар. Маннык ньыманы сирдэтэн киhи этин итиитэ үрдүүр уонна киирэн иhэн охсуу ньыматын кэмигэр сөпкө туhанар. Боксер күрэхтэhии кэмигэр туох баар этин-сиинин сатаан көмүскэниэхтээх. Үрдүк таhымнаах маастарга тиийии, спорстмен сүрүн соруга элбэх күрэхтэhиилэргэ кыттыы, дьүккүөрдээхтик, дьаныардаахтык дьарыктаныы. Бэлэмнэнии, хамсааhын илии-атах, көҕүс көмөтүнэн барар. Бу балартан саамай суолталааҕа атах үлэтэ, тоҕо диэтэр барыта атах көмөтүнэн оноhуллар. Илиинэн утарсааччыны араас албаhы туттан албынныахха, киитэрэйдиэххэ сөп. Оттон көҕүс көмөтүнэн утарсааччыны муннарыы, холобур равновесиятын сүтэрии. Араас ньыманы булуохха сөп. Серияларынан эбэтэр одиночнай охсууларынан. Контр-атакующай хамсаныы бастакы эбэтэр иккис охсуу кэнниттэн охсуу. Саамай сүрүн ирдэбил буолар боксер бу ньымалары араастаан уларыта сылдьан онороро. Ол эрэн көмүскэнэрин умнуо суохтаах.

Буокса методиката Практика көрдөрөрүнэн буокса техническай өттө бириэмэтинэн тактическай ньыматтан арыый инники сайдан иhэр. Ол эрэн бииргэ барар.

Техникаҕа үөрэтии, боксер сүрүн положенията тактическэй суолталааҕынан биллэр. Рингэ иhигэр хамсаныы, киирсии дистанцияттан сылдьан утарсааччыны үөрэтии. 

Буокса методиката техническэй удардары үөрэтии, холобур: бастаан хаҥас уонна уҥа илиинэн көнөтүк охсуу, ол кэнниттэн боковой охсуу төбөҕө уонна көҕүскэ. Аллараттан охсуу.

Туох баар техническэй приемнар үөрэтиллэллэр уонна сайдаллар, киирэн иhэн охсуу, көмүскэнии кэнниттэн охсуу уонна киирэн истэхтэринэ көрсүү. Араас ньыманан сайдыы таhыма үрдүүр. Холобур, хаҥас илиинэн төбөҕө көнөтүк охсууну, боксердар атака кэмигэр уонна көмүскэнии туhаналлар.  Онтон хаҥас илиинэн охсуу кэнниттэн, эппиэттээhин үлэтэ саҕаланар. Кэннигэр хааман иhэн уонна миэстэҕэ туран.
Ордук чуолаан индивидуально эбэтэр параҕа туран дьарыктаныы, охсуу ньымаларын үөрэтии ордук суолталаах. Холобура, сиэркилэ иннигэр туран боксер охсууларын, сыыhаларын көрүнэр, үөрэтэр, бу табыгастаах бэлэмнэнии. Сарсыарда индивидуально эрчиллэр. Киэһээ өттүгэр спаррингпартнеру кытта. Дьарык бэлэмнэниитэ араас буолар. Холобур, скоростно-силовой, ОФП, школа бокса уо.д.а. Манна тренер сүбэтэ, амата улахан оруолу оонньуур. Бу дьарык күрэхтэhии иннигэр оҥоһуллуохтаах. Спортсмен маастарыстыбатын үрдэтинэрэ, сайыннарара биир эрэ ыйынан буолбакка. Сылы-сылынан буолар. Кини бэйэтин сыыhаларын көрөн үөрэнэр, сайдар.

Боксер үүнэрэ-сайдара тренер хайдах үөрэнээччитин билэрэ, көрөрө, такайара, уhуйара. Уонна приемнары спортсмен сатаан сөпкө оҥороро быhаччы суолталаах. Күрэхтэhии аналиhын кэтээн көрдөххө, үгүс боксер хотторуута биир таhымнаах, эбэтэр үрдүк кылаастаах утарсааччытын буолар. Түмүктээн эттэххэ спортсмен күрэхтэhиэн иннинэ элбэхтэ дьарыктаныахтаах. Сыыhаларын-халтыларын көннөрүнүөхтээх. Туhаныллыбыт литэрэтиирэ 1) Бутенко Б.И. Специализированная подготовка боксера / Б.И. Бутенко. - М.: Физкультура и спорт, 2007. - 175 с. 2) Верхошанский Ю.В. Основы специальной физической подготовки спортсменов / Ю.В. Верхошанский. - М.: Физкультура и спорт, 2006. - 340 с. 3) Гандельсман А.Б. Физиологические основы методики спортивной тренировки А.Б. Гандельсман, К.М.Смирнов.- М.: Физкультура и спорт, 2008. - 232 с.