Буокса дьарыга уонна бэлэмнэниитэ: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
'Буокса (от англ. box — удар, пощечина) — спорт контактнай көрүҥэ, күөн кө…' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна
 
Көннөрүү туһунан суруллубатах
2 устуруока:
Буоксаҕа, саамай сүрүнэ спортсмены техническэй, тактическай өрүттэрин бэлэмнээhин буолар. Тренердэртэн ыйытыы түмүгүнэн, үгүс тренер тактическай дьарыгы бастакы миэстэҕэ туруорар эбит. Ол эрэн, маннык бэлэмнээһиҥҥэ теорията уонна методиката ыарахан буолар эбит.
Буоксаҕа үөрэтии сыала-соруга – буоксаҕа техническэй, тактическай өттүнэн бэлэм буоларга үөрэтии. Соруктара: 1) Эрчиллии кэмигэр бэлэмнээhин; 2) Техниканы сайыннарыы;
Тактическай дьарыкка бэлэмнээhин
Тактика сүрүн хайысхата условнай уонна көҥүл киирсии, ол эбэтэр иккилии буолан үлэлээhин. Туруоруллубут методика техника сүрүн ис тутулун (сутурук боевой тутута, боевой стойка, хамсаныы, дистанцияттан үлэлээhин), киирэн иhэн охсуу уонна охсуулартан көмүскэнии техниката, көмүскэнии уонна контр-охсуулартан көмүскэнии. Маннык буокса ньыматынан спортсмен таhыма үрдүүр, сайдар услуобуйата үөскүүр.
Күрэхтэhии аналиhын түмүгүнэн, үгүс боксер киирэн иhэн охсуута (47%), онтон киирэн иhэр утарсааччыны көрсүү(встречнай удар, 28%), көмүскэнэн баран охсуу (25%). Маннык анализтааhын түмүгүнэн, үгүс спортсмен киирэн иhэн охсууну ордорор эбит.
Туох баар көмүскэнииттэн илии көмүскэлэ элбэх (49%), атах көмөтүнэн көмүскэнии (33%), сүрүннээн көндөй көҕүhү көмүскэнии (туловище,18%). Тоҕо диэтэр, илиинэн көмүскэнии саамай боростуой уонна түргэн ньыма буолар. Маннык ньыманы сирдэтэн киhи этин итиитэ үрдүүр уонна киирэн иhэн охсуу ньыматын кэмигэр сөпкө туhанар. Боксер күрэхтэhии кэмигэр туох баар этин-сиинин сатаан көмүскэниэхтээх. Үрдүк таhымнаах маастарга тиийии, спорстмен сүрүн соруга элбэх күрэхтэhиилэргэ кыттыы, дьүккүөрдээхтик, дьаныардаахтык дьарыктаныы. Бэлэмнэнии, хамсааhын илии-атах, көҕүс көмөтүнэн барар. Бу балартан саамай суолталааҕа атах үлэтэ, тоҕо диэтэр барыта атах көмөтүнэн оноhуллар. Илиинэн утарсааччыны араас албаhы туттан албынныахха, киитэрэйдиэххэ сөп. Оттон көҕүс көмөтүнэн утарсааччыны муннарыы, холобур равновесиятын сүтэрии. Араас ньыманы булуохха сөп. Серияларынан эбэтэр одиночнай охсууларынан. Контр-атакующай хамсаныы бастакы эбэтэр иккис охсуу кэнниттэн охсуу. Саамай сүрүн ирдэбил буолар боксер бу ньымалары араастаан уларыта сылдьан онороро. Ол эрэн көмүскэнэрин умнуо суохтаах.
 
Тактическай дьарыкка бэлэмнээhин. Тактика сүрүн хайысхата условнай уонна көҥүл киирсии, ол эбэтэр иккилии буолан үлэлээhин. ТуруоруллубутНьымалара: методикасутурук техникабойобуой сүрүнтутуута, исохсуһардыы тутулунтуттан туруу (сутурук боевой тутута, боевойбойобуой стойка), хамсаныы, дистанцияттан үлэлээhин), киирэн иhэн охсуу уонна охсуулартан көмүскэнии техниката, көмүскэнии уонна контр-охсуулартан көмүскэнии. Маннык буокса ньыматынан дьарыктаннахха спортсмен таhыма үрдүүр, сайдар услуобуйата үөскүүр. Күрэхтэhиини ырытыы түмүгүнэн, үгүс боксер киирэн иhэн охсуута (47%), онтон киирэн иhэр утарсааччыны көрсүү (встречнай удар, 28%), көмүскэнэн баран охсуу (25%) буолар, үгүс спортсмен киирэн иhэн охсууну ордорор эбит.
Буокса методиката
 
Практика көрдөрөрүнэн буокса техническай өттө бириэмэтинэн тактическай ньыматтан арыый инники сайдан иhэр. Ол эрэн бииргэ барар.
Туох баар көмүскэнииттэн илииилиинэн көмүскэлэкөмүскэнии элбэх (49%), атах көмөтүнэн көмүскэнии (33%), сүрүннээн көндөйкөҥдөй көҕүhү көмүскэнии (туловище,18%). Тоҕо диэтэрдиэтэххэ, илиинэн көмүскэнии саамай боростуой уонна түргэн ньыма буолар. Маннык ньыманы сирдэтэн киhи этин итиитэитииргиир үрдүүр уонна киирэн иhэн охсуу ньыматын кэмигэр сөпкө туhанар. Боксер күрэхтэhии кэмигэр туох баар этин-сиинин сатаан көмүскэниэхтээх. Үрдүк таhымнаах маастаргамаастар тиийии,буолар туһугар спорстмен сүрүн соруга элбэх күрэхтэhиилэргэ кыттыыкыттыахтаах, дьүккүөрдээхтик, дьаныардаахтык дьарыктаныыдьарыктаныахтаах. Бэлэмнэнии, хамсааhын илии-атах, көҕүс көмөтүнэн барар. Бу балартан саамай суолталааҕа атах үлэтэ, тоҕо диэтэрдиэтэххэ барыта атах көмөтүнэн оноhуллар. Илиинэн утарсааччыны араас албаhы туттан албынныахха, киитэрэйдиэххэ сөп. Оттон көҕүс көмөтүнэн утарсааччыны муннарыымуннарар, холобурутарсааччы равновесиятынтирэҕин сүтэриисүтэрэр. Араас ньыманыньыма булуохха сөп.туттуллар: Серияларынанэлбэхтэ эбэтэр одиночнайбиирдэ охсууларынан.охсуу; Контр-атакующайутарсааччы хамсаныыохсон бастакыбаран эбэтэраһаран иккис охсуу кэнниттэн охсуубиэриитэ. Саамай сүрүн ирдэбил буолар боксерБоксер бу ньымалары араастаан уларыта сылдьан онороро. Олсаамай сүрүн ирдэбил буолар, ол эрэнэрээри көмүскэнэрин умнуо суохтаах.
Техникаҕа үөрэтии, боксер сүрүн положенията тактическэй суолталааҕынан биллэр. Рингэ иhигэр хамсаныы, киирсии дистанцияттан сылдьан утарсааччыны үөрэтии.
 
Буокса методиката техническэй удардары үөрэтии, холобур: бастаан хаҥас уонна уҥа илиинэн көнөтүк охсуу, ол кэнниттэн боковой охсуу төбөҕө уонна көҕүскэ. Аллараттан охсуу.
Практика көрдөрөрүнэн буокса техническэй өттө бириэмэтинэн тактическай ньыматтан арыый инники сайдан иhэр. Ардыгар бииргэ барар. Техникаҕа үөрэтии, боксер сүрүн балаһыанньата тактическай суолталаах. Боксер рингэҕэ киирсэр кэмигэр тэйиччи сылдьан утарсааччыны охсор. Ол кэмҥэ маннык техническэй охсуу ньымаларын туттуон сөп, холобур: бастаан хаҥас уонна уҥа илиинэн көнөтүк охсуу, ол кэнниттэнтөбөҕө уонна түөскэ ойоҕостон уҥа, хаҥас охсуу, аллараттан охсуу.
Туох баар техническэй приемнар үөрэтиллэллэр уонна сайдаллар,: киирэн иhэн охсуу, көмүскэнии кэнниттэн охсуу уонна киирэн истэхтэринэ көрсүү ньымалара үөрэтиллэллэр уонна сайдаллар. Араас ньыманан сайдыы таhыма үрдүүр. Холобур, хаҥас илиинэн төбөҕө көнөтүк охсууну, боксердар атакакимэн кэмигэркиирии уонна көмүскэнии кэмигэр туhаналлар. Онтон хаҥас илиинэн охсуу кэнниттэн, эппиэттээhинкэннинэн үлэтэтэйэн саҕаланар.эбэтэр Кэннигэрмиэстэтигэр хаамантуран иhэнэппиэттиир уоннаохсуу миэстэҕэүлэтэ турансаҕаланар.
Ордук чуолаан индивидуальноСоҕотоҕун эбэтэр параҕаиккилии туранбуолан дьарыктаныы,дьарыктанарга охсуу ньымаларын үөрэтииүөрэтэр ордук суолталаах. Холобура, сиэркилэ иннигэр туран боксер охсууларын, сыыhаларын көрүнэр, чрчуйар, үөрэтэр, буманнык бэлэмнэнии табыгастаах бэлэмнэниибуолар. Сарсыарда индивидуальнобоксер эрчиллэр.соҕотоҕун, Киэһээкиэһэ өттүгэр спаррингпартнеру кытта эрчиллэр. Дьарык бэлэмнэниитэ араас буолар. Холобур, түргэн-күүстээх (скоростно-силовой,) ОФПхамсаныылары, школасалгыҥҥа боксаохсуулары уо.д.а. оҥорор. Манна тренер сүбэтэ, -амата улахан оруолу оонньуур. Бу дьарык күрэхтэhии иннигэр оҥоһуллуохтаах. Спортсмен маастарыстыбатын үрдэтинэрэ, сайыннарара биир эрэ ыйынан буолбакка., Сылысылы-сылынан буолар. Кини бэйэтин сыыhаларын көрөн үөрэнэр, сайдар.
Боксер үүнэрэ-сайдара тренер хайдах үөрэнээччитин билэрэ,төһө көрөрөбилэриттэн-көрөрүттэн, такайарахайдах уhуйарыттан, уhуйара.такайарыттан Уоннауонна приемнарыбуокса ньымаларын спортсмен төһө сатаан сөпкө оҥоророоҥороруттан быhаччы суолталаахтутулуктаах.
Күрэхтэhии аналиhынырытыытын кэтээн көрдөххө, үгүс боксер хотторуута биирнамыһах таhымнаах, эбэтэр утарсааччыта үрдүк кылаастаах утарсааччытын буолар.буолан Түмүктээнкиирсиигэ эттэххэхотторор. спортсменСпортсмен күрэхтэhиэн иннинэ элбэхтэ дьарыктаныахтаах., Сыыhаларынсыыhаларын-халтыларын көннөрүнүөхтээх, техникатын чочуйуохтаах.
 
Туhаныллыбыт литэрэтиирэ
1) Бутенко Б.И. Специализированная подготовка боксера / Б.И. Бутенко. - М.: Физкультура и спорт, 2007. - 175 с.
2) Верхошанский Ю.В. Основы специальной физической подготовки спортсменов / Ю.В. Верхошанский. - М.: Физкультура и спорт, 2006. - 340 с.
3) Гандельсман А.Б. Физиологические основы методики спортивной тренировки А.Б. Гандельсман, К.М.Смирнов.- М.: Физкультура и спорт, 2008. - 232 с.