Көр-күлүү: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Xaahax (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Xaahax (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
'''Көр-күлүү''' диэн туохха барытыгар чэпчэкитик, оонньуу курдук сыһыаннаһыы ааттанар.
==Көр-күлүү==
 
Саха дьонун санааларыгар туох барыта кэмнээх-кэрдиилээх. Ити быһаарыы көргө-күлүүгэ эмиэ сыһыаннаах. Күлүү-үөрүү киһиэхэ өйүн-санаатын сынньатар, аралдьытар буолан, аһара барбатаҕына, олус туһалааҕынан ааҕыллар. Дьону кытта сыһыаҥҥа элэккэй, эйэҕэс буолуу киһиттэн барытыттан көрдөнөр наадалаах хаачыстыба буолар.
11 устуруока:
Саха дьоно оҕолорун кыра эрдэхтэринэ: «Куһаҕан тыллары букатын тылласпат баҕайы»,- диэн үөрэтэ сатыыллар. Көр-күлүү да курдук куһаҕан тыллары олус элбэхтик туттар буолуу өйү-санааны уларытар. Үлэ-хамнас куһаҕанын, ыараханын, туох да туһата суоҕун туһунан көр-күлүү кэпсээннэрэ эдэр дьону үлэттэн тэйитэллэр, чэпчэки үлэни, харчыны эрэйэ суох була сатааһыннарын үөскэтэллэр. Оҕо кыра эрдэҕинэ туох билбитин-көрбүтүн барытын үгэс оҥостон өйүгэр-санаатыгар иҥэринэн иһэрэ ордук күүстээх. Саха дьоно ону арааран билэр буоланнар оҕону кыра эрдэҕинэ чиҥник, үчүгэй быһыылары оҥорор буолууга туһаайан үөрэтэри туһалааҕынан ааҕаллар.
 
Билигин сорох дьон ССРС үрэллиитигэр Ю. Никулин олоҕу күлэр, сэтэриир анекдоттара ордук күүстээх оруолу ылбыттара диэн этэллэрэ оруннаах курдук. Ол анекдоттары хас биирдии киһи истэн-билэн, олох ханна сыыһалардааҕын арааран билэр буолбутуттан перестройка хамсааһына саҕаламмыта саарбаҕа суох. Советскай кэм олоҕо үгүс дьон көрдөбүллэригэр сөп түбэспэт буолбута билигин билиниллэн турар.
 
Дьон олохторо бэйэлэрин кыахтарыгар сөп түбэспэт буолуута элбэх анекдоттар үөскээһиннэригэр тириэрдэр. Кинилэр бэйэлэрин кыахтары¬нанкыахтарынан олохторун уларытар кыахтара суоҕа, бу олоҕу күлүү-элэк гыныыларыгар үтүрүйэр. Социализм кэмигэр үөскээбит анекдоттар киһи, салайааччы майгына уларыйыытын ордук чаҕылхайдык арыйаллар. «Задняя дверь магазина» хаһан, кимиэхэ анаан арылларын быһаарыы элбэх анекдоттарга кэпсэнэллэр этэ.
 
Көр-күлүү кэпсээннэрэ төһө даҕаны улахан дьону сэргэхсиппиттэрин, олохторун ыараханын кылгас бириэмэҕэ умуннарбыттарын иһин, саҥа улаатан, өйдөрүн-санааларын тута илик оҕолор истэллэригэр аналлара суохтар.
19 устуруока:
Үгүс көр-күлүү кэпсээннэр арыгы, наркотик куһаҕан өрүттэрин арыйалларын оннугар, үчүгэй өттүгэр эргитэн таһаараллар. (1,112).
 
Чэпчэки санаалаах эдэр дьон күлүүнү-көрү көнөтүнэн, хайдах истэллэринэн өйдүүллэрин уонна ылыналларын ким да саарбахтаабат. Оҕо лаппа улаатан, өйүн-санаатын туттаҕына биирдэ эрэ улахан дьон күлэн этиилэрин нэһиилэ таба өйдүүр буоларын ситэ үөрэтэ иликпитбуолар.
 
Олоҕу, үлэни-хамнаһы күлүү гынар кэпсээннэри оҕо элбэхтик иһиттэҕинэ, бэйэтэ улаатан баран туһалаах үлэнэн дьарыктанарыгар ыарахаттар үөскүөхтэрин сөп. Кини өйүгэр-санаатыгар үлэ куһаҕанын, туһата суоҕун, хамнас кэлбэтин туһунан өйдөбүллэр иҥэн хаалбыттара аны кэлэн бэйэтэ үлэлээри гыннаҕына улаханнык мэһэйдиэхтэрин сөп. Билиҥҥи кэмҥэ эдэрдэр үксүлэрэ үлэ-хамнас куһаҕанын туһунан анекдот кэпсээннэри итэҕэйэннэр кыайа-хото үлэлээбэт буолуулара биһиэхэ тарҕаммыта ситэ ааһа илик диэхпитин сөп. Үлэлэммит үлэттэн туох эмэ туһа тахсара киһиэхэ бары өттүнэн барытынан, хамнаһынан кэлэн аһынан-таҥаһынан билиннэҕинэ, тылынан этиллэн, араас кэпсээннэринэн, анекдоттарынан киирэн үчүгэйэ лаппа билиннэҕинэ, итэҕэйилиннэҕинэ киһи ордук кыайа-хото үлэлиирэ быһаарыллыбыта өр буолла.