Евразия: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
''''Евразия''' - сир саарын улуукан материга. Иэнэ - 54,759 мөл км². Ити Африка…' ыйааһыннаах саҥа сирэй оҥоһулунна |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
'''Евразия''' - сир саарын улуукан материга. Иэнэ - 54,759 мөл км². Ити Африканы уонна Хотугу Американы холбуу ылбыкка тэҥнэһэр, кураанах сир бүтүннүүтүн 1/3 ылар. Аан дойду нэһилиэнньэтин 70% тахса киһи олорор, нэһилиэнньэтин ахсаана 5 млрд тахса. <br />
Евразияҕа сир саарын саамай үрдүк хайата [[Джомолунгма]] (Эверест), саамай улахан күөл [[Каспийскай муора]], саамай дириҥ күөл - [[Байкаал]], саамай улахан иэннээх [[Тибет|Тибет хайата]], саамай улахан [[Аравия тумул арыыта]], саамай улахан географическай уобалас - [[Сибиир]], кураанах сир саамай намыһах туочуката - Өлбүт муора намтала. Евразияҕа сир саарын саамай тымныы полюһа - [[Өймөкөөн]] бааллар.
== Географическай балаһыанньата ==
Евразияны свет икки чааһа - Европа уонна Азия үөскэтэр. Итилэр кыраныыссаларын барыллаан [[Ураал хайалара|Ураал хайатын]] илин тэллэҕин кыйа, [[Эмба]] өрүһүнэн, [http://Каспийскай%20муора Каспийскай муора] хоту биэрэгинэн уонна [http://Кумо-Манычская%20впадина Кума-Манычскай хаспаҕынан] ыытар үгэстээхтэр. Муоратааҕы кыраныыссалара [[Азовскай муора|Азовскай]], [[Хара муора|Хара муоранан]], ону тэҥэ [[Средиземнай муора|Средиземнэй муораны]] холбуур силбэһиинэн ааһар. <br />
Атлантическай акыйаан, [http://Скандинавский%20полуостров Скандинавскай тумул арыыны] туспа арааран, кураанах сиргэ ыраахха диэри үтэн киирэр. Материк соҕуруу өттүгэр [http://Аравийский%20полуостров Аравия] уонна [http://Полуостров%20Индостан Индостан тумул арыыта] ойуччу улаханнар. Итилэри [[Индийскэй акыйаан]] тулалыыр. Евразия соҕуруу биэрэгин ыксатыгар арыы аҕыйах, саамай бөдөҥнөрө - [[Шри-Ланка]]. <br />
Чуумпу акыйаантан тумул арыылар ([[Хамчаакы тумул арыыта|Хамчаакы]]) уонна арыы субурҕалара кытыы муоралары араараллар. Евразияны хотуттан тулалыыр [[Хотугу Муустаах акыйаан]] кураанах сиргэ кыратык үтэн кииртэлиир. Арассыыйа сиригэр-уотугар киирэр ордук бөдөҥ тумул арыылар - [[Кольскай тумул арыы|Кольскай]], [[Таймыыр]], [[Чукотка тумул арыы|Чукотскай]]. Биэрэктэн тэйиччи соҕус [[Саҥа Сир]], [[Саҥа Сибиир]] уо.д.а. арыылар бааллар. <br />
Евразия - сир саарын түөрт акыйаана тулалыыр соҕотох материга.
[[Категория:География]]
[[Категория:Евразия]]
[[Категория:Европа]]
[[Категория:Азия]]
| |||