Бикипиэдьийэ

Кульбертинов Иван Николаевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыга
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Ләйсән (ырытыы | суруйуу)
168 уларытыы
Көннөрүү туһунан суруллубатах
 
27 устуруока:
{{амыдайдар|Кульбертинов}}
[[Ойуу:Кульбертинов.jpg|300px|thumb|right|Кульбертинов сэриигэ]]
'''Иван Николаевич Кульбертинов''' (07.11.1917, [[Тээнэ (Өлүөхүмэ улууһа)|Тээнэ]], [[Өлүөхүмэ улууһа]], [[Саха уобалаһа]]  — 13.02.1993) — Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, Аан дойдуга аатырбыт бэргэн ытааччыта, хайыһар 23-с туспа суолун бригадатын 7-с гвардейскай воздушно-десантскай стрелковай полка 2-й гвардейскай воздушно-десантскай Проскуровскай дивизиита. Бу сэрии саамай бэргэн снайпердартан бирдэстэрэ (487 өстөөҕү өлөрбүт).
 
== Олоҕун олуктара ==
[[1917 сыл]] сыл [[сэтинньи 7]] күнүгэр [[Өлүөхүмэ улууһа|Өлүөхүмэ улууһугар]] [[Тээнэ]] сэлиэнньэҕэ булчут эбэҥки дьиэ кэргэнигэр төрөөбүт. Кыра оҕо сааһыттан "«Новая жизнь"» колхозка улэлээбитэ, ону тэҥэ булдунан уонна таба көрүүтүнэн дьарыктаммыта. Тоҕус саастааҕар аҕата өлбүт. Үчүгэй улэтин иһин "«cтахановец"» званиятын ылбыта.
 
==== Аҕа дойду Улуу сэриитин кэмэ ====
36 устуруока:
 
1943 сыл олунньутуттан Хотугу-Арҕаа, Киин, Воронежскай, 1-кы уонна 4-с Украинскай фроннарга сэриилэспит.
<!-- :1943 сыл олунньу 12 күнүттэн  — Хотугу-Арҕаа фроҥҥа;
: 1943 сыл муус устар 1 күнүттэн  — Киин фроҥҥа;
: 1943 сыл балаҕан ыйын 1 күнүттэн  — Воронежскай фроҥҥа;
: 1943 сыл алтынньы 1 күнүттэн  — 1-кы Украинскай фроҥҥа;
: 1944 сыл атырдьах ыйын 10 күнүттэн  — 4-с Украинскай фроҥҥа.-->
 
Бэргэн ытааччы быһыытынан бойобуой ахсаанын 1943 сыллаахха олунньу 27 күнүгэр Старай Русса анныгыр кыргыһыыга арыйбыт. Москва анныгар кыргыһыыларга кыттыбыт, Орёл, Курск, Киев, Винница куораттары босхолоспут. Новгородскай, Курскай уобаластар, Украина, Польша, Германия уонна Чехословакия сирдэригэр сэриилэспит.
 
Сэрии устата бэргэн ытааччы сатабылыгар 35 эдэр байыаһы үөрэппит. Кинилэргэ маннык диэн сүбэлиирэ: "« Барытын үтүктэн иһимэн, бэйэҕит саҥаны арынын. Саҥаттан саҥа сирдэри уонна кистиир таҥаскытын көрдөнүн. Өстөөххө чугаһыыргытын отой куттаныман, өйдөөн кэбиһин: сүгэннэн тутта сатааман, иҥнэннэн кыайыахха сөп буоллаҕына"».
 
Аҕа дойду Улуу сэриитин кыргыһыыларыгар барыта 487 өстөөх саллаатын уонна офицерын кыдыйбыт. Икки төгул Аҕа дойду Улуу сэриитин герой званиятыгар тардыллыбыта, ол да буоллар биэрбэтэхтэрэ.
62 устуруока:
* [[«Бойобуой өҥөлөрүн иһин» мэтээл]] (07.02.1945)<ref>{{Подвиг Народа|42887287|title=Наградные документы}}</ref>
* «Килбиэннээх үлэ иһин (Бойобуой килбиэн иһин). Владимир Ильич Ленин төрөөбүтэ 100 сааһын бэлиэтээн» мэтээл
* «Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Германияны кыайыы иһин 1941-1945 1941—1945 сс.» мэтээл
* «Двадцать лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» мэтээл
* «Тридцать лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» мэтээл
* «Сорок лет Победы в Великой Отечественной войне 1941—1945 гг.» мэтээл
* Анал снайпер бинтиэпкэтэ, саа луоһугар бэлиэ суруга: «Луч­шему снайперу старшему сержанту Кульбертинову И. Н. от Воен­ного Совета армии. Январь 1945  г.»<ref>[http://www.nlib.sakha.ru/knigakan/index.php?option=com_content&view=article&id=395:o-snajpere-evenke-i-n-kulbertinove-voine-besprimernoj-otvagi&catid=107&Itemid=302 О снайпере — эвенке И. Н. Кульбертинове — воине беспримерной отваги]</ref>
 
== Аатын үйэтитии ==
* Аатырбыт бэргэн ытааччы Иван Николаевич Кульбертинов аата иҥэриллибит:
: Өлүөхүмэ улууһун Тээнэ аҕыс кылаастаах оскуолатыгар;
: Өлүөхүмэ уулуссатыгар.
* [[Өлүөхүмэ (куорат)|Өлүөхүмэҕэ]] И. Кульбертиновка өйдөбүнньүк туруоруллубут.
 
== Дьиэ кэргэнэ, аймахтара ==
Убайа  — Николай Кульбертинов, сельсовет бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит, сэрии саҕаламмытыгар баҕа өттүнэн Аармыйаҕа барбыт, Ленинград анныгар кыргыһыыга өлбүт.
 
== Быһаарыылар ==
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Кульбертинов_Иван_Николаевич»