Потапов Христофор Илларионович: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Ләйсән (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
4 устуруока:
60 сыл бииргэ
Табалаах нэһилиэгин ытык кырдьаҕастара, 88 саастаах Аграфена Ильинична уонна 83 саастаах Христофор Илларионович Потаповтар ыал буолан бииргэ олорбуттара 60 сыла туолар. Кинилэр бу уһун олохторун устатыгар куустэрин харыстаабакка, холкуос-сопхуос араас үлэтигэр үлэлээбиттэрэ.
 
1940 сыллаахха саҥа ыал буолбут эдэр дьону оччотооҕу «Сырдатыы» холкуос салалтата саҥа тэриллэр үлэҕэ таба иитиитигэр анаабыта. Ытык кырдьаҕас Христофор Илларионович ол туһунан маннык кэпсиир: "«Дойдубут төһө да Табалаах аатырдар, оччолорго олохтоох эбээннэр Лебедевтар, Атласовтар табаларыттан ураты уопсай бас билиигэ таба суоҕа. Ол иһин "Сырдатыы"„Сырдатыы“ холкуос Саккырыыр оройуонуттан таба атыылааһын, боруулаахтык табаларын кытта холбоон, таба ыстаадата тэриммитэ. Онно биһигини кытта кэлин биллэр механизатор буолбут «Үлэ„Үлэ Кыһыл Знамята»Знамята“ ордены ылбыт Афанасий Николаевич Слепцов, бырааттыы Афанасий, Иван Эверстовтар, Василий Юмшанов (Ханайбан уола) үлэлэспитэ. Сүрдээх иллээхтик, көхтөөхтүк үлэлээбиппит. Сэрии бириэмэтэ буолан, ас — таҥас олус татым этэ. Ыйга нуорманан 1,5 кг бурдук, 0,5 кг арыы, 0,5 кг саахар биэрэллэрэ. Таба өлүүтүн — сүтүүтүн иһин кытаанах ирдэбил баара. Оччолорго сууттанар, хаайыылар да түргэн буолара. Бөрө, эһэ оччолорго да элбэҕэ. Саа- саадах, хапкаан, дьаат диэн суоҕун кэриэтэ этэ. Ол иһин табаһыт табатын кыһыннары — сайыннары, түүннэри — күннэри кэтээн — манаан сырыттаҕына эрэ сатанара. Эмп, сибээс туһунан өйго да суоҕа. Эдэр — чэгиэн эрдэххэ киһи кыра ыарыыны аахсыбат, ыарахантан толлубат буолара. Ити курдук 5 сыл табаһыттарбыт. Бастакы оҕобут онно төрөөбүтэ"».
 
Кырдьаҕас Потаповтар уонна сэрии сылларыгар кинилэри кытта таба иитиитигэр үлэлээбиттэр (хомойуох иһин, билигин бары суохтар) чиэһинэй, таһаарыылаах үлэлэрэ «1941 — 1945 сс. Килбиэннээх үлэтин иһин» мэтээлинэн бэлиэтэммитэ. Ити ыстаадаттан төрүттэнэн Табалаахха таба иитиигэ күүскэ сайдыбыта, сопхуос кыаҕырбыт кэмигэр 3 ыстааданан 4000 — 5000 табаҕа тиийэ сылдьыбыта. Билигин 1000 таба эрэ хаалбытын Христофор Илларионович хомойон кэпсиир.
 
[[1953 сыл]]лаахха бөдөҥсүйбүт «Саҥа Суол» холкуос урут биллибэт сана үлэни, кырымахтаах хара саһылы иитиини саҕалаабыта. Холкуос салалтата Христофор Илларионовиһы Дьоккуускайга үс ыйдаах курска ыыппыта. Курус бүтэрэн баран, Х. И. Потапов Красноярскай кыраайын 25 саһылы самолетунан Верхоянскайга, Верхоянскайтан Табалаахха атынан аҕалбыта. Саһыл ферматын бөһүөлэктэн балтараа көстөөх Сордоҥнноох диэн күөл таһыгар тэрийбиттэрэ. Саһыл ферматын тутууга оччолорго холкуос бастыҥ уустара Семен Иннокентьевич Клепандин, Гавриил Ильич Слепцов, Василий Николаевич Попов, Василий Васильевич Юмшанов уо.д.а үлэлээбиттэрэ.
 
Саһыл фермата муҥутаан сыллааҕы төрүөхтүүн 1000-ҕа тиийтэлии сылдьыбыта. Саһыл иитиитигэр Потаповтар кэнники дьиэ кэргэнинэн үлэлээбиттэрэ. Саһылы иитиигэ, саһылтан төрүөх ылыыга үрдһк ситиһиилэммиттэрэ. Саха АССР Верховнай Сэбиэтин, Министэрдэр Сэбиэттэрин, партия райкомун Бочуотунай грамоталарынан, сыаналаах бириистэринэн, сынньанар, күүлэйдиир путевкаларынан, коммунистическай үлэ ударнигын, пятилетка кыайыылааҕын ааттарынан кинилэр үлэлэрэ бэлиэтэммитэ. Кинилэр кэннилэриттэн үлэлэрин салҕааччылар Варвара Семеновна Григорьева, Мария Гаврильевна Слепцова, «Үлэ Кыһыл Знамята» орденнаах Мария Васильевна Гатилова, Юрий Афанасьевич Потапов саһыл иитиитин маастардара, оройуон чемпионнара буолбуттара.
 
Маннык уһуннук, дьоллоохтук олорбут, үлэ арааһын үлэлээбит дьиэ кэргэн улуус үрдүнэн да аҕыйаҕа биллэр. Табалаах нэһилиэгин бары олохтоохторо ытык кырдьаҕас ыалга, кэргэнии Потаповтарга, бары үтүөнү баҕараллар, бииргэ олорбуттара 60 сыла туоларынан эҕэрдэлииллэр.