Сэмэй буолуу: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Тупсарыы |
||
15 устуруока:
«Не лезь вперед батьки в пекло» диэн этии нууччаларга баар. Бу этии сахалыыга маарынныыр, өссө сайыннаран биэрэр курдук эрээри сахалыы этии суолтатын кыччатан олус куһаҕан быһыыга эрэ киириигэ кырдьаҕас иннигэр түһүмэ диэн быһаарар. Бу этии туох барыта икки өрүттээҕин билиммэккэ үчүгэйи да оҥорууга элбэх уопуттаах кырдьаҕастар элбэҕи оҥоруохтарын сөбүн билиммэт, кырдьаҕастары намтатар.
Ойуурга үрдүк тиит биир эмэ буолар. Аһара баран олус үрдүктүк, ойуччу үүнэн хаалбыт тиити кэлин тыал охторор. Аһара баран ойуччу улаатан, үрдээн эбэтэр хонуу ортотугар үүнэн хаалбыт тиит абыраммат, элбэх эрэйи-муҥу көрсөн эрийэ саастанар, күн көрөрүн күүһүттэн элбэх мутуктанар, туһата аҕыйыыр. ▼
▲Ойуурга үрдүк тиит биир эмэ буолар. Аһара баран олус үрдүктүк, ойуччу үүнэн хаалбыт тиити кэлин тыал охторор. Аһара баран ойуччу улаатан, үрдээн эбэтэр хонуу ортотугар үүнэн хаалбыт тиит абыраммат, элбэх эрэйи-муҥу көрсөн эрийэ саастанар, күн көрөрүн күүһүттэн элбэх мутуктанар, туһата аҕыйыыр.
Дьон оҥоруохтарын иннинэ урут түһэн оҥоро охсон туһаны ылыахтарын баҕалаахтар син-биир бааллар. Маннык быһыыланыы биирдэ эмэ, тугу эрэ үллэстиигэ туһалаабытын иһин урут түһүү сыыһа-халты буолара элбэҕинэн урутаабыт киһи ночоотурара үксээн хаалыан сөп.
44 устуруока ⟶ 42:
Киһиргэс буолуу киһини «Титаник» диэн уһулуччу улахан, мааны, баай хараабыл барбыт суолунан илдьэр. «Титаник» хараабыл аһара киһиргээн, акыйааны киэптээн, хаһан да тимирбэт аатырбытыттан өссө улахан муус хайаҕа кэтиллэн тимирбитэ.
Билигин «Титаник» хараабыл ханна муора түгэҕэр сытарын киһи барыта билэр буолла. Киһиргээһин, киэптээһин, «Мин эрэ үчүгэйбин, бэрпин» диэн бэрдимсийии, аһара барыы суола ол онно тириэрдэр.
70 устуруока ⟶ 69:
Ити курдук киһи өйүн-санаатын уратыларын саха дьоно былыр-былыргыттан билэн, туспа уратыларынан араартаан ааттыылларын табатык өйдөөн туһаныахпытын наада. Үгүстэр сэмэй киһини арааран билбэттэриттэн муҥкук, муҥутах, бүтэҥи киһиэхэ ханыылыы сатыыллара сыыһа.
Сэмэй буолууну «Муннугу кэйэ сылдьар» муҥкук эбэтэр «Умса түһэ сылдьар» киһиэхэ холуур улахан алҕас. Сэмэй киһи диэн аан маҥнай аһара барбат, аһара, сыыһа-халты туттубат, алдьаппат, нэмин билэн туттунар киһи буоларын табатык өйдүөххэ уонна олоххо, оҕону иитиигэ туһаныахха
Дьиэҕэ киирээт уҥуоргу истиэнэттэн нэһиилэ иҥнэр, айаҕын атан алларастаан күлэр, «оруо маһы ортотунан барар» киһини саха дьоно сөбүлээбэттэр.
86 устуруока ⟶ 85:
«Сатаабат аата сата баһын тардыма» диэн этии билбэт дьыалаҕын ылсыма, кыайбат аата киһиргээмэ диэн барыны бары сыаналаан көрөргө, бэйэ кыаҕын-күүһүн, үөрүйэҕин, ситэ билэ-көрө, үөрэнэ илиги табатык сыаналаан билинэргэ үөрэтэр. Тугу эмэ оҥоруон иннинэ бу быһыыттан туох содул үөскээн тахсарын таба сыаналыыр, «һуу-һаа» буолан, тиэтэйэн оҥоро охсубат, ырытар, тугу эмэ оҥороору гыннаҕына сэрэнэн, нэмин билэн оҥорор киһи сэмэй буолар.
Сахалар кырдьаҕас, уһуннук олорбут, үлэлээбит киһини уһун олоҕун көрсүөтүк, сэмэйдик, киһи быһыылаахтык олордо диэн этэллэр, хайгыыллар, оҕолоругар кини курдук олоҕу олороллоругар баҕараллар. Көрсүө, сэмэй киһи оҕолоро барылара киһи быһыылаахтарынан, көрсүөлэринэн, сэмэйдэринэн, ону тэҥэ элбэх сиэннээҕинэн киэн туттара, элбэхтэр махталларын ылара олох сиэрэ буолар.
103 устуруока ⟶ 100:
Бэйэтэ көрсүө, сэмэй майгылаах киһи оҕолорун бэйэтин курдук көрсүө, сэмэй майгылаах, киһилии быһыылаах буолалларыгар үөрэтэр кыаҕа улахан. Төрөппүт бэйэтэ көрсүө, сэмэй буоллаҕына эрэ оҕото кинини үтүктэн көрсүө, сэмэй буола улаатар кыахтанар.
Көрсүө, сэмэй буолууга үөрэнии диэн тугу эмэ оҥоруох иннинэ сыаналааһын, өйгө-санааҕа ырытан көрүү аата. Ханнык баҕарар быһыыны оҕо оҥоруон иннинэ бу быһыыбыттан туох уларыйыы тахсыаҕай диэн сыаналаан, ырытан көрдөҕүнэ сэмэй киһи буола улаатар кыахтанар.
| |||