Үс кут: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Тупсарыы |
Тупсарыы |
||
43 устуруока:
3. Салгын кут таһыма. Оҕо 5 эбэтэр 6 сааһыттан саҕалаан тугу оҥорбутун, көрбүтүн-истибитин умнубат, өйдүү сылдьар буолан барар. Бу кэмтэн саҕалаан киниэхэ салгын кута сайдан, бэйэтин өйүн-санаатын үөрэх-билии, сокуоннар, быраабылалар этиилэринэн салайынар буолар. Салгын кут төһө баҕарар сайдыан сөп, сайдыытын муҥура билигин букатын биллэ илик.
Киһи сайдан барыыта аан маҥнай буор куту эрчийииттэн, онтон ийэ куту иитииттэн-үөрэтииттэн саҕаланан баран салгын куту сайыннарыы буолар. Киһи үгүстүк хатыланар, куруук туттуллар өйдөбүллэрэ эмиэ ууруллан иһэр буоланнар, үгэскэ кубулуйаллар. Үгэскэ кубулуйбут өйдөбүллэри киһи быһа, толкуйдуу, быһаара сатаабакка эрэ олоҕун ханнык баҕарар кэмигэр ылан туһаммытынан барар.
Оҕо кыра эрдэҕинэ хайдах иитиллибитэй, үөрэтиллибитэй даҕаны олоҕун устата өйө-санаата тосту уларыйбат, ол курдук сылдьар. Ийэ кут өйө-санаата ыл да уларыйа охсубат, туох эмэ уларыйыы тахсыыта саҥа үгэс уһун кэмҥэ үөскээн олохсуйдаҕына эрэ ситиһиллэр. Былыргы сахалар ити үөрэҕи дириҥник билэллэрин бэлиэтинэн эдэр киһини билиэхтэрин баҕардахтарына кини төрүттэрин ыраахха диэри ырытаннар, оҕолорун ханнык өйгө-санааҕа үөрэппиттэрин билэллэрин ааҕыахха сөп.
Билигин Аан дойду үрдүнэн сахалар кут-сүр үөрэхтэрин курдук үөрэх суох. Саха дьоно былыр-былыргыттан киһи бэйэтин уонна кини өйүн-санаатын туһунан муспут үөрэхтэрэ барылара кут-сүр үөрэҕэр түмүллэ сылдьаллар.
Кут-сүр үөрэҕин үөрэтэн, баһылаан уонна сайыннаран дьоҥҥо тиэрдээччилэр ойууннар буолаллара биллэр. Сахалар кут-сүр үөрэҕин олохсуйбут үгэстэргэ уонна үөрүйэхтэргэ кубулутаннар уһун үйэлэр тухары атын омуктардааҕар ордук кытаанахтык тутуспут буоланнар, былыргы өлөрсүүлээх, алдьатыылаах үйэлэргэ эстэн, сүтэн, симэлийэн хаалбаккалар баччаҕа, сүүрбэһис үйэни бүтэрэн саҥа үйэҕэ, үһүс тыһыынча сылларга тиийэн кэллэхтэрэ.
| |||