Сивцев Иннокентий Иванович - Мытыйыкы: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
'''Сивцев Иннокентий Иванович — Мытыйыкы''' (1870—1928<ref>[http://www.olonkho.info/eduard_alekseyev/festschrift3.html Зинаида Иванова-Унарова. Письмо из юности]</ref>) — XIX бүтүүтүгэр, XX үйэ саҥатыгар үөскүү сылдьыбыт дэгиттэр талааннаах саха киһитэ. Ордук худуоһунньук, иконописец, таҥара дьиэтин тутааччы быһыытынан биллэр, географияҕа уонна краеведениеҕа сыһыаннаах чинчийиилэрэ сыдьааннарын архыыбыгар харалла сыталлар.
 
[[1870]] сыллаахха [[алтынньы 1022]] күнүгэр (эргэ истиилинэн алтынньы 10) [[Боотур Уус улууһа|Боотуруус улууһугар]] [[Сылаҥ]] нэһилиэгэр (билигин Чурапчы улууһун сирэ), Ньургун диэн сиргэ төрөөбүтэ. Аҕата оҕоуола икки саастааҕар өлбүтэ.өлбүт Ийэтэбуолан, оҕону ийэтэ, Алаҕар нэһилиэгиттэн төрүттээх Татьяна Давыдовна Сивцева (Попова) соҕотоҕун улаатыннарбыта. Уол ааҕарга-суруйарга үөрэммитэ (көскө кэлбит дьон биитэр нэһилиэк суруксутугар буолуо диир, чинчийээччи [[Петров Панкратий Дмитриевич|Панкратий Дмитриевич Петров]]).
 
Иннокентий Сивцев [[1886]] сыллаахха [[ыам ыйын 5]] күнүгэр (эргэ истиилинэн муус устар 23 күнүгэр) (16 саастааҕар) Иннокентий Сивцев Парсковья Исааковна диэн кыыһы кэргэн ылар. Ол сыл Сылаҥҥа Михаил Архангел сыаркабын тутуутун саҕалыыллар (сыаркабы [[1893]] сыллаахха епископ Мелетий арыйбыта). Тутууну Иркутскайтан[[Иркутскай]]тан сылдьар Владимир Никандрович Моравскай диэн архитектор-худуоһунньук салайбыта. КыраМытыйыкы кыра кыыһа А.И. Сивцева ахтарынан, эдэр киһи ол худуоһунньукка босхо көмөлөһөр эбит - кырааска оҥорорго, илии-атах буолан, кэлин сыыйа уруһуйдуур да буолбут. Сотору кэминэн бастыҥ көмөлөһөөччү буолбутбуолан, иконостааһы оҥорорго кытта көмөлөспүт. В.Н. Моравскай эдэр киһи талаанын таба көрөн Иркутскайга илдьэ сатаабыт, Художестволар АкадемиларыгарАкадемияларыгар киллэриэх буолбут. Барарыгар үөрэнээччитигэр киистэлэрин, кырааскаларын, кинигэлэрин уонна иконалар репродукцияларын хаалларбыт.
 
[[1896]] сыллаахха Мытыйыкы Иркутскай епархиятыттан икона суруйарга көҥүл ылбыт<ref>Иннокентий Сивцев-Мытыйыкы / П.Д. Петров - Дьокуускай, Бичик, 2012 - 80с. ISBN 978-5-7696-3829-9</ref>.
 
Худуоһунньук кэлин тыыннаах дьону суруйарынанэмиэ үлүһүйбүтсуруйар буолбут. Оннук, холобур, саха бастакы бырааһын [[Сокольников Прокопий Нестерович|Прокопий Сокольниковы]], [[Субурусскай Николай Дмитриевич|Н.Д. Субуруусскайы]] оҥорбута.
 
[[Лев Толстой]] мэтириэтин оҥорбутун туһунан "Голос Москвы" хаһыат 291№ 1912 сыллаахха ахсынньы 18 күнүгэр маннык суруйбута:
<blockquote>И.И. Сивцев является поистине якутским самородком... Портретом Л.Н. Толстого художник заставит, безусловно, о себе заговорить.</blockquote>
 
1923 сыллаахха уолаттарын уонна күтүөттэрин салайан Сылаҥҥа ат миэлиҥсэтин тутан бүтэрбитэ. Ол миэлиҥсэ бастаан Бэрэ диэн сиргэ турбута, онтон 1952 сыллаахха Уһун Күөл диэн сиргэ көһөрүллэн 1954 сыллаахха диэри үлэлээбитэ. Үсүһүн Арыылаах диэн сиргэ көкөрбүттэрэ. Онтон 1977 сыллаахха [[Суорун Омоллоон]] көрдөһүүтүнэн Чөркөөх түмэлигэр биэрбиттэрэ.
 
Мытыйыкы [[1928]] сыллаахха [[бэс ыйын 28]] күнүгэр өлбүтэ, төрөөбүт сиригэр Ньургуҥҥа көмүллүбүтэ.
 
Кыра кыыһа (ыал 15-с оҕото) [[Сивцева Анастасия Иннокентьевна|Анастасия]] Саха сиригэр географияҕа анал үөрэхтээхтэртэн биирдэстэрэ буолбута<ref>География и краеведение. Дьокуускай, 2010</ref>.
30 устуруока ⟶ 34:
{{rq|cat|img}}
 
[[Категория:ДьоннорДьон алпабыытынан]]
[[Категория:1870 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:Алтынньы 22 күнүгэр төрөөбүттэр]]
[[Категория:1928 сыллаахха өлбүттэр]]