Бикипиэдьийэ

Гаврилов Кузьма Осипович: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыгаКэннинээҕи уларытыыга →
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
[[Билэ:Кузьма Осипович Гаврилов Бютейдях.jpg|мини|Кузьма Осипович Бутэйдээх нэьилиэгин куомплекснай духуобунаhын музейын архыыба.]]
 
'''Гаврилов Кузьма Осипович''' ([[Ахсынньы 1|01.12.1890—1938]][[1890]]—[[Балаҕан ыйын 15|15.09.]][[1938]]) — 1920-с сылларга [[Саха омук (уопсастыба)|«Саха омук»]] уонна [[Саха кэскилэ|«Саха кэскилэ»]] түмсүүлэри төрүттээччилэртэн биирдэстэрэ, саха суругун-бичигин комитетыгар дьарыктаммыта.
 
Кузьма Осипович Гаврилов – саха саарына.
саарына.
 
К.О.Гаврилов биһиги киэн туттар биир дойдулаахпыт - Саха сирин бастакы биллэр дьонноруттан биирдэстэрэ этэ. Кини, «аахтахха бараммат , алаастаах сыhыылаах» Куоллара үрэҕин биир кэрэ көстүүлээх «Хоптолоох» алааhыгар  [[1890]] сыллаахха [[Ахсынньы 1|ахсынньы 1 күнүгэр]] күн сирин көрбүтэ. Кини саха дьадаҥы ыалын оҕото, бэйэтин талаанынан уонна дьулуурунан бастаан нэһилиэгэр церковнай–приходской оскуоланы , онтон нэһилиэгин дьонун көмөлөрүнэн , кинилэр үп–харчы хомуйаннар, Дьокуускайдааҕы реальнай училищены бүтэрбитэ. Кузьма Осипович күн күбэй ийэтэ – Александра Саввична Гаврилова (Левина) – хорсун санаалаах ийэ этэ. Оҕолорун барыларын үөрэхтээх дьон оҥортообута. Оҕолорун үөрэттэрээри, саас Куоллара үрэх уутунан уhааран мас киллэрэн улахан дьиэ туттубута , билигин нэhилиэкпитигэр Υөрэҕирии музейа буолан турар. Кузьма политсыылнай  Петр Стуловка Куоллараҕа үөрэммит. [[1898]] с.Бүтэйдээх церковнай–приходской оскуолатыгар үөрэнэ киирэр. Бу оскуола маҥнайгы  үөрэнээччилэриттэн биирдэстэрэ. Олус үчүгэйдик үөрэммит. [[Сивцев Федор Гаврильевич|Федор Гаврильевич Сивцев – Суѳдэр аҕабыыт]]  мэктиэтинэн уонна нэhилиэгэ үп хомуйан Дьокуускай куоракка миссионерскай оскуолаҕа үөрэнэ киирэр. Миссионерскай оскуоланы туйгуннук бүтэрэн баран реальнай училищеҕа үөрэнэр. Үөрэнэр сылларыгар бастыҥ математик уонна омук тылын билээччи быhыытынан биллэр. Реальнай училищены туйгуннук үөрэнэн бүтэрэр. К.О.Гаврилов аҕата эрдэ өлөн үөрэҕин быыhыгар куруусчуттаан , репетитордаан эбинэр, ону таhынан дьонугар көмөлөhөр эбит.
К.О.Гаврилов биһиги киэн туттар биир дойдулаахпыт - Саха сирин бастакы биллэр дьонноруттан биирдэстэрэ этэ. Кини, «аахтахха бараммат , алаастаах сыhыылаах»
Куоллара үрэҕин биир кэрэ көстүүлээх «Хоптолоох» алааhыгар  1890 сыллаахха ахсынньы 1 күнүгэр күн сирин
көрбүтэ. Кини саха дьадаҥы ыалын оҕото, бэйэтин талаанынан уонна дьулуурунан
бастаан нэһилиэгэр церковнай – приходской оскуоланы , онтон нэһилиэгин дьонун
көмөлөрүнэн , кинилэр үп – харчы хомуйаннар , Дьокуускайдааҕы реальнай
училищены бүтэрбитэ. Кузьма Осипович күн күбэй ийэтэ – Александра Саввична
Гаврилова (Левина) – хорсун санаалаах ийэ этэ. Оҕолорун барыларын үөрэхтээх
дьон оҥортообута. Оҕолорун үөрэттэрээри, саас Куоллара үрэх уутунан уhааран мас киллэрэн улахан дьиэ
туттубута , билигин нэhилиэкпитигэр
Υөрэҕирии музейа буолан турар. Кузьма политсыылнай  Петр Стуловка Куоллараҕа үөрэммит. 1898
с.Бүтэйдээх церковнай – приходской оскуолатыгар   үөрэнэ киирэр. Бу оскуола маҥнайгы  үөрэнээччилэриттэн биирдэстэрэ. Олус
үчүгэйдик үөрэммит. Федор Гаврильевич Сивцев – Суѳдэр аҕабыыт  мэктиэтинэн уонна нэhилиэгэ үп хомуйан Дьокуускай куоракка миссионерскай
оскуолаҕа үөрэнэ киирэр. Миссионерскай оскуоланы туйгуннук бүтэрэн баран
реальнай училищеҕа үөрэнэр. Үөрэнэр сылларыгар бастыҥ математик уонна омук
тылын билээччи быhыытынан биллэр. Реальнай училищены туйгуннук үөрэнэн
бүтэрэр. К.О.Гаврилов аҕата эрдэ өлөн үөрэҕин быыhыгар куруусчуттаан , репетитордаан эбинэр, ону таhынан дьонугар көмөлөhөр эбит.
 
К.О.Гаврилов –ТыаТыа оҕото диэн псевдонимынан  эрдэтээҥҥи кэпсээнньит, суруйааччы быһыытынан биллэр. Кини өссө үөрэнэ сылдьан, хоһоон уонна кэпсээн суруйара. Онон , кини саха революция иннинээҕи литературатыгар кэпсээнньит быһыытынан киирбитэ. Тыа сиригэр төрөөбүт уонна улааппыт буолан, саха дьонун олохторун эйгэтин үчүгэйдик билэрэ, ол иһин кини кэпсээннэрн сюжета тыа сахатын күннээҕи олоҕун–дьаһаҕын тула сайдар.
 
кэпсээнньит быһыытынан киирбитэ. Тыа сиригэр төрөөбүт уонна улааппыт буолан,
сайдар. Кэпсээннэрэ: «Оҕолоох ыалтан оннооҕор уот уѳрэр», «Аата уол даҕаны▼
саха дьонун олохторун эйгэтин үчүгэйдик билэрэ, ол иһин кини кэпсээннэрн сюжета  тыа сахатын күннээҕи олоҕун – дьаһаҕын тула
▲сайдар. Кэпсээннэрэ: «Оҕолоох ыалтан оннооҕор уот уѳрэр», «Аата уол даҕаны
буолбат», «Идэhэ», «Кэччэгэйтэн кэлтэгэй хамыйахтаах басыhар», «Ынах тѳрүүр кэмэ буолла» бары оччотооҕу тыа
сирин сахатын олоҕун ойуулууллар. Маны таһынан К.О.Гаврилов хоһооннору эмиэ
125 устуруока ⟶ 108:
[[Категория:Мэҥэ-Хаҥалас улууһугар төрөөбүттэр]]
[[Категория:1938 сыллаахха өлбүттэр]]
[[Категория:балаҕан ыйын 15 күнүгэр өлбүттэр]]
[[Категория:Саха суруйааччылара]]
[[Категория:Саха биллиилээх дьоно]]
[[Категория:ССРС кэмигэр репрессияҕа түбэспиттэр]]
[[Категория:Репрессияҕа түбэспит суруйааччылар]]
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Гаврилов_Кузьма_Осипович»