Батыйа: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Trey314159 (ырытыы | суруйуу)
к fix homoglyphs: convert Cyrillic characters in [Х]VIII to Latin
 
3 устуруока:
Биитин тимирэ 30-40 см уһуннаах, туурата 20-25 см, мас тутааҕын уһуна 1 м кыайбат.
 
Батыйаны сүгэ курдук маһы мастыырга, мууһу алларарга, оннооҕор оту охсорго кытта туһаныахха сөп эбит. Онон бу сэп бобуллубакка хойуккааҥҥа (XX үйэ саҥатыгар) диэри туттуллубут. Ол эбэтэр, аҥаардас сэриигэ эрэ буолбакка, хаһаайыстыбаҕа эмиэ туттуллар буолан бобуллубатах. Онон археологтар батыйаны Саха сиригэр ХVI-ХVIIIXVIII үйэтээҕи хас биирдии былыргы киһи көмүүтүн аайы булаллар. Ол аата батыйа - күннээҕи олоххо туттуллар тэрил. Сэрии сэбэ анал сиэр-туом быһыытынан харайыллар уонна нуучча казактара саха бииһин уустарын кэрийэ сылдьан барытын хомуйан ылбыт буоланнар, батас уонна кылыс бэрт сэдэхтик көстөллөр.
 
Батас, батыйа үөскээбит тылын олохторо биир буолуон сөп: «бат» (былыргы түүр тыла) -умус, дириҥээ. Бу тыл олоҕуттан өссө маннык өйдөбүллээх тыллар тахсаллар: «батары оҕус», «батары киир», «батыс», «батары ас». «Батыйа» диэн тылы «батас» кыччатыллыбыт өйдөбүлүн быһыытынан сыаналыахха сөп. Холобур: күөс — көһүйэ, кытах — кытыйа, сабыы — саппыйа, о.д.а.