Иванов Семен Георгиевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
'''Иванов Семен Георгиевич''' (1900-1942) - [[Уркуускай]]га өрөбөлүүссүйэ кыттыылааҕа, кавалерист, Гражданскай сэрии кэмигэр Саха сиригэр кыһыл разведчиктар этэрээттэрин хамандыыра, Дьокуускайдааҕы хомуньуус баартыйа кэмитиэтин чилиэнэ, экэнэмиис (Ленинграадтааҕы ноурот хаһаайыстыбатын үнүстүүтэ, 1924-26 сс.), Саха сиринээҕи Госбаан хонтуоратын управляющайа, [[Өлүөнэтээҕи Холбоһуктаах Өрүс Пароходствота|Өлүөнэ өрүс пароходствотын]] управлениетын начаалынньыгын солбуйааччы, инженер-гидролог (Ленинграадтааҕы транспортнай академия, 1930-34 сс.), 1938 сыллаахха олоҕо суох репрессияламмыта, хаайыыга өлбүтэ.
1900 сыллаахха [[Хочо улууһа|Хочо улууһун]] [[Наахара нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)|Наахара нэһилиэгэр]] Сэрии Киирбит диэн сиргэ төрөөбүтэ. Оскуолаҕа 11 саастааҕар киирбит. Тойбохойдооҕу сыаркап приходун оскуолатын 3 үөрэнэн бүтэрбитэ. Уркуускайга учуутал сэминээрийэтигэр үөрэнэр Георгий Горбунову кытта табаарыстаһан, 1915 сыллаахха Уркуускайга үөрэххэ барбыта. "Жердовской" фермаҕа үлэлии-үлэлии тыа хаһаайыстыбатын оскуолатыгар үөрэммитэ. Онно үөрэнээччилэр кооперативтарын салайбыт, оробуочайдар " В знании сила" диэн түмсүүлэрин сэкиритээрэ эбит.
1918 сыллаахха оскуоланы бүтэрэр сылыгар бартыһаан этэрээтигэр киирбит. 5-с Зиминскэй кавалерист полка састаабыгар Уркуускай уонна Енисей күбүөрүнэлэринэн [[Колчак]] уонна [[Каппель]] сэриилэрин утары кыргыһыыларга кыттыбыта. Бу сылдьан [[Омскай]]га [[Сиббюро]] чилиэнинэн үлэлии сылдьар [[Максим Кирович Аммосов|Максим Аммосову]] көрсөр. Аммосов 1920 сыл [[муус устар 27]] күнүгэр баартыйа Уркуускайдааҕы кэмитиэтигэр сурук суруйан Иванову дойдутугар Саха сиригэр "как незаменимого партийного работника" диэн "командировкаҕа" ыыттарар. Иккис борохуотунан [[Дьокуускай]]га кэлэр уонна атырдьах ыйын 10 күнүгэр анкыата толорбута баар. Онно суруйарынан Малобазарнай уулуссаҕа Эверстов атыыһыт урукку дьиэтигэр олорбут, Дьокуускайдааҕы тыа хаһаайыстыбатын сир кэмитиэтин салайбыт. Ол үлэлии сылдьан хаомууналары, артыаллары тэрийтэлээбит. 1921 сыллаахха "Холбос" бырабылыанньатыгар киирбит, онно көлө салаатын салайбыт.
1922-24 сс. сүрүн үлэтин таһынан Котрус, онтон Курашов этэрээттэригэр байыас, аттаах разведка хамандыыра этэ. Чурпачы, Амма, Таатта суолларынан разведкаҕа элбэхтэ сылдьыбыта. Аммаҕа төгүрүктээһиҥҥэ түбэһэн хас да ый олорбуттаах. 1923 сыллаахха Курашов илии баттааһыннаах испииһэккэ кини Кыһыл Сулус уордьаҥҥа түһэриллибиттэр ахсааннарыгар сылдьар.
1922 сыл атырдьах ыйын 11 күнүнээҕи Саха сирин баартыйатын уобластааҕы пленумун бюротугар "повстанчествоҕа" кыттыбыттарга миэрэ ылар туһунан боппуруоска этиитэ баар. Онно амнистиялыахха диэбит. Ону тэҥэ "кыһыл бандьыыттааһыҥҥҥа" буруйдаммыт дьону суукка биэрэр сыыһатын эппит, тоҕо диэтэххэ "то, что они делали, это делалось в силу объективных причин".
Архивист чинчийээччи Н.С.Степанова суруйарынан, "ханнык да да үрдүк сололоох салайааччыттан иҥнэн-толлон турбакка сирэйгэр малтаччы этэрэ, мунньахтарга тыл көрдөөн санаабытын этэн төннөрө", салгыы чинчийээччи маннык суруйар "докумуоннарга көстөрүнэн, ордук Өлүөнэ өрүс пароходствотугар уонна Госбааҥҥа үлэлиир сылларыгар нууччалардыын тапсыбакка үҥсүү-харсыы кумааҕылара элбэхтэр"<ref>Степанова Н.С., Семен Георгиевич Иванов. [[Кыым (хаһыат)|Кыым]], 2005, сэтинньи 3 к.</ref>.
1942 сыллаахха ГУЛАГ лааҕырыгар өлбүтэ.
== Быһаарыылар ==
{{быһаарыылар}}
[[Категория:Дьон алпаабытынан]]
[[Категория:1900 сыллаахха төрөөбүттэр]]
[[Категория:1942 сыллаахха өлбүттэр]]
| |||