Бикипиэдьийэ

Кэм: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыгаКэннинээҕи уларытыыга →
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Көннөрүү туһунан суруллубатах
1 устуруока:
[[Билэ:Wooden hourglass 3.jpg|thumb|right|[[Кумах чаhыта|Кумах чаhытыгар]] кумах сүүрүгэ ааспыт кэми көрдөрөр.]]
 
'''Кэм''' диэн [[кээмэйдээhин|кээмэй систөматынтиһигин]] компоненасорҕото. Кэм түбэлтэлэри наардыырга, түбэлтэлэр уhуннарын тэҥнииргэ уонна кинилэр икки ардыларынааҕы арыттарын билэргэ туттуллар. Онтон таhынан объөктарэбийиэктэр хамсааhыннарын билэргэ. Кэм [[итэҕэл|итэҕэлгэ]], [[философия|философияҕа]] уонна [[үөрэх|үөрэххэ]] улахан суолталаах.
 
Төгүрүк күн уонна дьыл кэмнэрин утумнара хатылана туруулара уонна тустааҕынан айылҕа көстуутэ, олоруу-дьаhаныы КЭМ диэн ааттанар.
14 устуруока:
Тын хатыыта.(" Тын батыйа кылаанын курдук санардыы суhуйа көтөн эрэр." Кулун Куллустуур, 773 столб.)
Сарсыарда(Сар сырдаа).("Сарыыр танара санардыы арылла сырдаан эрэр эбит". Кул. Куллустуур, 770-780 столб.)
Күнүс
Кунус
Киэhэ.
Саhарҕа. (саһар арҕаа.)
Им сутуутэ.сүтүүтэ
ТуунТүүн ортото.Туун. Түүн
 
БуруйбутБүрүйбүт хара былыт илин саҕахтан сэгэтэ тэйиитэ (эбэтэр саҕаҕы бу буруйуөнбүрүйүөн аҕай иннинэ) сайыннысайыҥҥы тахсар күн сарданата" тынтыҥ хатыыта" диэн ааттанар.Тын Тыҥ хатыыта кыhынныкыhыҥҥы кэмнэкэмҥэ айылҕа көстуутункөстүүтүн быhыытынан суох. Көннөру олох эрдэ, халлаан сырдыан иннинэ диэн суолтаҕа туттуллар.
* Дьыл утума:
53 устуруока:
==Кэм кэрдиитэ==
 
Орто дойду олоҕор туох барыта кэмнээх-кэрдиилээх. Олоххо баарга барытыгар, хамныыр харалар, көтөрдөр, балыктар уонна харамайдар олохторугар туох эрэ буолар, бүтэр кэмэ, кэхтэр, муҥур уhуга.
Холобура олонхоҕо этиллэр: " Оhоҕостоох буолар кэмэ кэрдиитэ". (Кыыс Дэбилийэ, 470- 577 столб.)
==Кэм кээмэйдэрэ (саха үгэстэринэн)==
61 устуруока:
Кыл быстар түгэнэ.
Уот ылар түгэнэ.
ТонТоҥ куөс быстына.
Хонук (тахсар күн киирэн өссө сана күн тахсыар дылы кэм.)
Ый (халлаанна ый уөскээн-бутэн өссө сана ый уөскуөр диэри кэм.)
69 устуруока:
Кэнэҕэс (хойут.) Кэнэҕэhин-кэнэҕэс (хойутаан, өр сыллар ааспыттарын кэннэ.)
Кэнэҕэски (кэлин, хойут кэлиэхтээх.)
МунурМуҥур (мунмуҥ) үйэ. (Сүүс сыл.)
Былыргы үйэ.
Быдан былыргы үйэ.
97 устуруока:
 
== Кэм бөлөһүөпүйэҕэ ==
Бөлөһүөпүйэҕэ кэм төннүбэт сүүрээн курдук билиниллэр, ол аата биир эрэ хайысхалаах: урут ааспыттан билиҥҥини нөҥүөлээн кэлин кэлэргэ.
Философия — ити необратимай сүүрээн (сүүрээнэр биир направленията — прошлайтан, билиҥҥи будущее)
 
== Кэми бэлиэтээһин ==
190 устуруока:
 
 
[[КатөгорияКатегория:Кэм|*]]
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Кэм»