Иванов Семен Георгиевич: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Көннөрүү туһунан суруллубатах
 
1 устуруока:
'''Иванов Семен Георгиевич''' (1900-1942) - [[Уркуускай]]га өрөбөлүүссүйэ кыттыылааҕа, кавалерист, Гражданскай сэрии кэмигэр Саха сиригэр кыһыл разведчиктар этэрээттэрин хамандыыра, Дьокуускайдааҕы хомуньуус баартыйа кэмитиэтин чилиэнэ, экэнэмиис (Ленинграадтааҕы ноурот хаһаайыстыбатын үнүстүүтэ, 1924-26 сс.), Саха сиринээҕи Госбаан хонтуоратын управляющайа, [[Өлүөнэтээҕи Холбоһуктаах Өрүс Пароходствота|Өлүөнэ өрүс пароходствотын]] управлениетын начаалынньыгын солбуйааччы, инженер-гидролог (Ленинграадтааҕы транспортнай академия, 1930-34 сс.), 1938 сыллаахха олоҕо суох репрессияламмыта, хаайыыга өлбүтэ.
 
== Олоҕун олуктара ==
1900 сыллаахха [[Хочо улууһа|Хочо улууһун]] [[Наахара нэһилиэгэ (Сунтаар улууһа)|Наахара нэһилиэгэр]] Сэрии Киирбит диэн сиргэ төрөөбүтэ. Оскуолаҕа 11 саастааҕар киирбит. Тойбохойдооҕу сыаркап приходун оскуолатын 3 үөрэнэн бүтэрбитэ. Уркуускайга учуутал сэминээрийэтигэр үөрэнэр Георгий Горбунову кытта табаарыстаһан, 1915 сыллаахха Уркуускайга үөрэххэ барбыта. "Жердовской" фермаҕа үлэлии-үлэлии тыа хаһаайыстыбатын оскуолатыгар үөрэммитэ. Онно үөрэнээччилэр кооперативтарын салайбыт, оробуочайдар " В знании сила" диэн түмсүүлэрин сэкиритээрэ эбит.
 
11 устуруока ⟶ 12:
Архивист чинчийээччи Н.С.Степанова суруйарынан, "ханнык да да үрдүк сололоох салайааччыттан иҥнэн-толлон турбакка сирэйгэр малтаччы этэрэ, мунньахтарга тыл көрдөөн санаабытын этэн төннөрө", салгыы чинчийээччи маннык суруйар "докумуоннарга көстөрүнэн, ордук Өлүөнэ өрүс пароходствотугар уонна Госбааҥҥа үлэлиир сылларыгар нууччалардыын тапсыбакка үҥсүү-харсыы кумааҕылара элбэхтэр"<ref>Степанова Н.С., Семен Георгиевич Иванов. [[Кыым (хаһыат)|Кыым]], 2005, сэтинньи 3 к.</ref>.
 
=== Туоратыллыы ===
Ксенофонтов бастаанньата хам баттаммытын кэнниттэн Саха өрөспүүбүлүкэтин салалтата икки лааҕырга хайдыбыта. Иванов туоратыллар буолбута. 1929-30 сылларга [[Өлүөнэтээҕи Холбоһуктаах Өрүс Пароходствота|Өлүөнэ өрүс пароходствотын]] управлениетын начаалынньыгын солбуйааччытынан үлэлээбитэ. Онтон Ленинградка транспортнай академияҕа үөрэммитэ, инженер-гидролог буолбута. 1934 сыллаахха дойдутугар төннөн [[ГУСМП]] Дьокуускайдааҕы треһин начааланньыгынан анаммыта. 1935 сыллаахтан кинини сойуолаһыы саҕаланар. Муус устарга Өлүөнэ өрүс пароходствотаын начаалынньыгын солбуйааччытынан аныыллар. 1936 сыл сэтинньитигэр "үлэтигэр итирик кэлэр" диэн матыыптаан үлэтиттэн уһулаллар, баартыйаттан таһаарыллар. Обком бюрота 1937 сыл бэс ыйынааҕы уурааҕынан баартыйа чилиэнигэр төннөрбүтэ, ол эрээри ол сыл сэтинньитигэр Аммосов хаайыллар, эһиилигэр олунньуга Бараахап хаайыллар. 1938 сыл [[кулун тутар 29]] күнүгэр Семен Иванов эмиэ хаайыллар. Силиэстийэ икки сыл тухары барар. 1940 сыл бэс ыйын 6 күнүгэр ССРС НКВД-тын оһуобай отделын быһаарыытынан 5 сылга хаайыыга ууруллар.
 
17 устуруока ⟶ 19:
1962 сыллаахха Саха АССР Үрдүкү суутун быһаарыытынан дьыалата хаттаан көрүллүбүтэ, буруйа суоҕа дакаастаммыта. 2000 сыл сэтинньи 17 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин борокуратуурата реабилитациялаабыта.
 
=== Дьиэ кэргэнэ ===
Кэргэнэ Жураковская Галина Семеновна. 1969 сыл олунньу 12 күнүгэр баартыйа Дьокуускайдааҕы архыыбыгар киирэ сылдьыбытын, Ньурбаҕа олоробун диэбитин туһунан архыыпка бэлиэтээһин баар. Туох оҕолооҕо-уруулааҕа уонна кэлиҥҥи дьылҕата биллибэт. Хаан уруута Алексеев Гаврил Егорович 2005 сыллаахха 75 саастаах эбит, Сунтаарга олорбут, "соҕотох бэйэтэ халыҥ аймаҕы ууһатта, тоҕус оҕотуттан элбэх сиэн, хос сиэн" тэнийбитин туһунан "Кыым" суруйар.