Халыып:Бу күн:08-04: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
к HalanTul Халыып:Бу күн:08-4 сирэй аатын маннык Халыып:Бу күн:08-04 уларыппыт |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
1 устуруока:
* {{Флагификация|Кук арыылара}} — [[Конституция күнэ (Кук арыылара)|Конституция күнэ]].
== Түбэлтэлэр ==
* [[1662]] — Москубаҕа урукку ааҕыыннан от ыйын 25 күнүгэр "Алтан өрө туруу" (Медный бунт) буолбут. [[Нуучча-Польша сэриитэ (1654—1667)|Польшаны кытта 1654—1667 сс. сэрии]] кэмигэр Москуба судаарыстыбатын экэниэмикэтэ мөлтөөн кыһыл уонна үрүҥ көмүс тиийбэккэ манньыаты алтантан кутар буолбуттар. Элбэх сымыйа манньыат баар буолбут. Онтон сылтаан табаар сыаната аһара үрдээбит. Маны тулуйбакка куорат дьадаҥылара өрө турбуттар. Ыраахтааҕы олорор сирин төгүрүйбүттэр, буруйдаахтары өрө турааччыларга биэрэрин модьуйбуттар. Стрелецтэр кэлэн саата-саадаҕа суох дьону кыргыбыттар, сорохторун ол күн ыйаан, сорохторун өрүскэ тимирдэн өлөрбүттэр. Элбэх киһини кэлин силиэстийэлээн баран илиилэрин-атахтарын, тарбахтарын бысталаан Казааҥҥа, Астрахаҥҥа, Сибииргэ иҥин төннүбэттии ыыталаабыттар.
* [[1687]] — [[Украина]]ҕа ''Левобережье'' (Хаҥас Кытыл) гетманынан [[Мазепа Иван Степанович|Иван Мазепа]] талыллыбыт.
* [[1783]] — Арассыыйа уонна [[Грузия]] Картли-Кахетия диэн саарыстыбата [[Георгиевскай трактаат]] диэн сөбүлэҥи түһэрсибиттэр. Бу сөбүлэҥинэн Илин Грузия Арассыыйа протектораатыгар киирбитэ. Бу иннинэ 1774 сыллаахха Арассыыйа Арҕаа Грузия (Имерети саарыстыбата) Осмаан импиэрийэтигэр киирэрин билиммитэ.
* [[1879]] — Эльзас уонна Лотарингия диэн ньиэмэстэр олорор регионнарын [[Германия]] [[Франция]]ттан былдьаан ылбыт. Кэлин Франция бу сирдэри төннөрөөрү, "реванш" ылаары, сэриигэ бэлэмнэммитэ, ону көрөн Германия эмиэ сэриигэ бэлэмнэнэн барбыта. Түмүгэр [[Аан дойду бастакы сэриитэ]] өрө күүдэпчилэммитэ.
* [[1923]] — Бүлүү уокуругун 2-3 учаастактарыгар народнай судьуйанан 1902 сыллаахтан Үөһээ Бүлүү Хоротугар олохсуйбут сыылынай [[Дягилев Андрей Алексеевич|Андрей Дягилев]] анаммыт. Бу киһи Порт-Артурга (билигин Кытай Далянь куората) сулууспалыы сылдьан бэлиитикэҕэ буруйданан хаатыргаҕа ыытыллыбыта, кэлин Саха сиригэр көскө кэлэн олохсуйбута, саха кыыһын ойох ылан элбэх оҕону төрөппүтэ. 1926 сыллаахтан 1934 сыллаахха өлүөр диэри [[Хоро Г.Н. Чиряев аатынан орто оскуолата|Хоро оскуолатын]] салайбыта.
* [[1964]] — [[Вьетнам]] кытылын чугаһыгар Тонкин хомотугар [[АХШ]] байыаннай хараабыллара кинилэргэ Хотугу Вьетнам катердара саба түспүттэрин туһунан сымыйанан биллэрбиттэр. Мантан сылтаан [[Вьетнам сэриитэ]] саҕаламмыта.
* [[1998]] — [[Арассыыйа]]ҕа деноминация туһунан бэрэсидьиэн ыйааҕа тахсыбыт. Деноминация 1000:1 коэффициеннаах ыытыллыбыта, ол аата биир саҥа солкуобайга 1000 эргэ солкуобай тэҥнэһэр этэ.
== Төрөөбүттэр ==
* [[1901]] — [[Луи Армстроҥ]] (Louis Daniel Armstrong) (1971 өлб.) — Америка дьаз турбаһыта уонна ырыаhыта.
* [[1912]] — [[Ходулов Дмитрий Федорович|Дмитрий Ходулов]] (03.10.1976 өлб.) — ССРС уонна Саха АССР норуодунай артыыһа, [[Мэҥэ-Хаҥалас улууһа|Мэҥэ-Хаҥалас улууһун]] Ытык олохтооҕо. Бастакы оруолун 1934 сыллаахха [[Чиряев Валерий Георгиевич|В. Чиряев]] «Саһыл Сыһыы» драматыгар толорбут, кыһыл армеец буолбут.
* [[1927]] — [[Ефимов Моисей Дмитриевич|Моисей Ефимов]] (14.11.2010 өлб.) — Саха сирин норуодунай бэйиэтэ. Түөрт уонтан тахса сахалыы, нууччалыы тахсыбыт хоһоон хомуурунньугун ааптара. Хас да хомуурунньуга атын омук тылынан тахсыбыта.
* [[1961]] — [[Барак Обама]] — АХШ 44-c бэрэсидьиэнэ.
== Өлбүттэр ==
* [[1947]] — [[Сметанин Тимофей Егорович|Тимофей Сметанин]] (25.11.1919 төр.) — саха суруйааччыта, прозаига, бэйиэтэ, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа.
[[Категория:Халыыптар:Туох буолбута күнүнэн]]
| |||