Балаҕан ыйын 29: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
|||
1 устуруока:
'''Балаҕан ыйын 29''' диэн [[
* Аан дойдутааҕы '''[[
▲* Аан дойдутааҕы [[сүрэх]] күнэ. (Аан дойду үрдүнэн дьон өлүүтүн баһыйар төрүөтүнэн [[Сүрэх ыарыыта (Инфаркт)|сүрэх ыарыылара]] буолалларын санатар соруктаах)
== Түбэлтэлэр ==
9 устуруока ⟶ 8:
* [[1897]] — [[Буэнос-Айрес]] тыйаатырыгар бастакытын танго үҥкүү толоруллубут. Танго "көмүс үйэтэ" 1930-1950 сылларга буолбута.
* [[1907]] — Үөрүүлээх быһыыга-майгыга [[Петербург|Санкт-Петербурга]] бастакы трамвай суола аһыллыбыт.
* [[1916]] — «Standard Oil» хампаанньа төрүттээччитэ Джон Рокфеллер аан дойдуга бастакы [[миллиардер]] буолбут. 2019 сылга миллиардер ахсаана 2153-
* [[1943]] — Горнай улууһун [[Бэс Күөл|Бэс Күөлүн]] таҥаратын дьиэтин аҕабыытын уонна учуутал үөрэхтээх саха дьахтарын бэһис уоллара [[Лонгинов Владимир Дионисьевич|Владимир Лонгинов]] Днепры туоруур кыргыһыыга бүлүмүөтүнэн өстөөх алта уонтан тахса саллаатын уонна эпиһиэрин суох гыммыт (бу иннигэр 15 чыыһылаҕа буолбут кыргыһыыга аҕыс уонтан тахса өстөөҕү сууһарбыт). Дьоруой бу кэнниттэн буолбут кыргыһыыга өлбүтэ, уопсай ииҥҥэ көмүллүбүтэ, онон сураҕа суох сүппүтүнэн ааҕыллыбыта, мантан сылтаан киниэхэ Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойун ытык аата иҥэриллибитин туһунан дьонугар уонна Саха сиригэр хойут 1965 сыллаахха эрэ биллибитэ (партийнай архыып үлэhитэ П. В. Гоголев наҕараадаламмыт лииһин архыыптан булан ылбыта).
* [[1984]] — БАМ арҕааҥҥы уонна илиҥҥи биригээдэлэрэ Куанда бөһүөлэгэр көрсүспүттэр, бүтэһик "көмүс" тиһилик түһэриллибит. Инньэ гынан 12 сыллаах тутуу түмүгэр БАМ икки учаастага холбоһон биир кэлим [[тимир суол]] буолбут.
* [[2007]] — Саха омугун II кэҥгириэһэ түмүктэммит.
== Төрөөбүттэр ==
* [[1869]] — [[Густав Ми]] — [[
* [[1881]] — [[Лудвиг фон Мизес]] — [[Австрия]] экэнэмииhэ уонна бөлүһүөгэ, аныгы либертарианизм хамсааhынын биир тутаах саҕалааччыта, "Австрия оскуолатын" төрүттээччитэ.
* [[1901]] — [[Энрико Ферми]] — бастакы атомнай реакторга үлэлээбит уонна квантовай физикаҕа улахан сайдыыны оҥорбут [[Италия]] [[Физик|физигэ]]. [[Нобель бириэмийэтэ|Нобель бириэмийэтин]] лауреата.
22 устуруока:
== Өлбүттэр ==
* [[1960]] — [[Тыко Вылка]] (нууччалыы аата — Илья Константинович Вылка) — [[дьураак]] (ненец) худуоһунньуга, кэпсээнньитэ, литератууратын төрүттээччитэ, салайааччы, уопсастыбаннай диэйэтэл.
* [[1981]] — [[Васильев Георгий Митрофанович|Георгий Васильев]] (27.12.1908 төр.) — литературовед, кириитик, тылбаасчыт, филология билимин хандьыдаата, [[ССРС]] Суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ. 1938 сыллаахха Москубатааҕы устуоруйа, бөлүһүһүөпүйэ уонна литэрэтиирэ институтун бүтэрбитэ. 1928 сылтан литэрэтиирэҕэ үлэлээн барбыта. М. Горькай "Песня о Буревестнике", М. Лермонтов "Демон", А. Грибоедов "Горе от ума", А. Пушкин "Памятник", Н. Гоголев "Ревизор", В. Шекспир "Отелло", В. Маяковскай "Хорошо" айымньыларын, Межелайтис хоһооннорун, "Слово о полку Игореве", эбээн поэта Н. Тарабукин "Күнү таптыыбын", о.д.а. айымньылары сахалыы тылбаастаабыта.
* [[2013]] — [[Решетников Пётр Егорович|Пётр Решетников]] — биллиилээх ийэ тыллаах олоҥхоһут. [[Таатта]], [[Эдьигээн]] улуустарын
| |||