Алтынньы 14: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
2 устуруока:
== Бэлиэ күннэр ==
Сорох халандаардар этэллэринэн бүгүҥҥүттэн Саха сиригэр кыһын саҕаланар (Бокуруоп)
* Аан дойдутааҕы стандарттар күннэрэ
* {{Флагификация|Белоруссия}} — Ийэ күнэ
10 устуруока ⟶ 11:
== Түбэлтэлэр ==
* [[1066]] — Гастингс кыргыһыытыгар Нормандия герцога Вильгельм сэриитэ [[Англия]] хоруолун сэриитин кыайбыт. Сотору кэминэн Вильгельм Англияны барытын сэриилээн ылбыта, кини буойуттара феодал буолан дойду сирин үллэстибиттэрэ. Мантан ыла биэс үйэ кэриҥэ Англия судаарыстыбаннай тылынан [[француз тыла]] буолар.
* [[1640]] — Икки Саха сирин бойобуодалара [[Головин Петр Петрович|Петр Головин]] уонна [[Глебов Матвей Богданович|Матвей Глебов]] [[Москуба]]ҕа ыыппыт суруктара Сибиир бирикээһигэр (Сибиир дьыалаларынан дьарыктанар тэрилтэ) тиийбит. Ол сурукка Илиим өрүс тардыытыгар киирэр сирдэргэ түһээн хомуйары көрдөспүттэр. Бу сири Енисей бойобуодата былдьаһар эбит.
* [[1806]] — Йена-Ауэрштедт кыргыһыытыгар [[Наполеон]] Улуу Аармыйата Пруссия аармыйатын урусхаллаабыт.
* [[1926]] — [[Чолбон (сурунаал)|"Чолбон"]] сурунаал маҥнайгы нүөмэрэ тахсыбыт. Сурунаал аата хаста даҕаны уларыйа сылдьыбыт: 1930-1937 сc. — "Кыһыл ыллык", 1938-1940 сc. — "Художественная литература", 1940-1998 сc. — [[Хотугу сулус (сурунаал)|"Хотугу Сулус"]], уонна 1999 сылтан ыла [[Чолбон (сурунаал)|"Чолбон"]] диэн бастакы аата төннөрүллүбүт. Маны таһынан 1956 сылтан ыла [[Хотугу сулус (сурунаал)|"Хотугу Сулустан"]] нууччалыы "Полярная звезда" сурунаал туспа барбыт.
* [[1934]] — [[Главсевморпуть]] салалтатын бирикээһинэн [[Дьокуускай]]га Өлүөнэтээҕи Авиагруппа тэриллибит.
* [[1947]] — [[АХШ|Америка]] летчига Чак Йегер бастакынан тыас түргэнин куоһарбыт.
* [[1956]] — [[Индия]]ҕа ''тыытыллыбаттар'' касталарын басхана Бабасахиб Амбедкар уонна кинини батыһааччы 385 000 киһи [[индуизм]]тан [[буддизм]]ҥа көспүттэр.
* [[1964]] — [[Брежнев Леонид Ильич|Леонид Брежнев]] ЦК КПСС бастакы сэкирэтээринэн буолбут. Кини 18 сыл тухары, 1982 сыллаахха диэри [[ССРС]] баһылыгынан олорбута.
* [[1986]] — [[Уус Маайа]] аэропуордуттан көтөн тахсан испит Л-410 сөмүлүөт [[Алдан (өрүс)|Алдан өрүһүгэр]] сууллан түспүт. Сөмүлүөккэ олорбут 14 киһи бары өлбүттэр.
* [[1991]] — «[[Дьэбириэйдэр]] Саха сиригэр» диэн ыстатыйа [[Израиль]] «Наша страна» хаһыатыгар тахсыбыт.
* [[1992]] — [[Ил Түмэн]] VI сиэссийэтигэр [[Саха Өрөспүүбүлүкэтин былааҕа|Саха Өрөспүүбүлүкэтин былааҕын]] ылыммыт.
* [[2004]] — [[Амуур]] өрүһүгэр баар ''Тарабаров'' арыыта, [[Хабаровскай]] таһынааҕы ''Улахан Уссурийскай'' арыы уонна Аргунь өрүһүгэр баар (Чита уобалаһа) ''Большой'' арыы [[Кытай]]га бэриллэллэрин туһунан дөкүмүөҥҥэ бэрэсидьиэн [[Владимир Путин]] илии баттаабыт. 4 сыл буолан баран бу арыылар анал быһыыны-майгыны тутуһан Кытайга букатыннаахтык бэриллибиттэрэ.
== Төрөөбүттэр ==
24 устуруока ⟶ 29:
* [[1927]] — [[Федотов Николай Алексеевич|Николай Федотов - Торбаза]] — хайыһардьыт, [[Саха АССР]] спордун маастара, [[Иккис Наахара]] нэһилиэгин бочуоттаах гражданина, «Хохочой — Дьокуускай — Майа» хаһыйарынан десант кыттыылааҕа.
* [[1930]] — [[Мохначевская Мария Васильевна|Мария Мохначевская]] — саха муусука үнүстүрүмүөннэрин оҥорооччу, мусукаан, култуура үтүөлээх үлэһитэ.
* [[1932]] — [[Олейников Борис Васильевич|Борис Олейников]] — геология-минералогия билимин дуоктара, профессор, РФ уонна
== Өлбүттэр ==
| |||