Алтынньы 23: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Otchut (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
10 устуруока:
* [[1937]] — [[Хотугу Муустаах далай]]га сэбиэскэй ледокол «Георгий Седов» эрдэ кэлбит кыһыҥҥы мууска хаайтарбыт. Ледокол аатырбыт 812 хонуктаах арктическэй дрейфэтэ саҕаламмыт. Иккиттэн тахса сыл мууска хаайтарбыт ледокол [[Лаптевтар байҕаллара|Лаптевтар байҕалларыттан]] Шпицберген архипелагар диэри тиийбитэ.
* [[1942]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ|Аан дойду иккис сэриитин]] кэмигэр [[Египет|Египеккэ]] [[Улуу Британия]] аармыйата [[Германия]] уонна [[Италия]] аармыйаларын утары иккис Эль-Аламейн кыргыһыытын саҕалаабыт. Улуу Британия аармыйата быдан баһыйар ахсааннаах буолан кыргыһыыны кыайбыта уонна быыстала суох кимэн киирэн Хотугу [[Африка]]ттан өстөөхтөрүн үүрбүтэ.
* [[1944]] — [[Аан дойду иккис сэриитэ|Аан дойду иккис сэриитин]] кэмигэр [[Филиппины]] кытылын таһыгар [[АХШ]] уонна [[Дьоппуон]] флоттарын ыккардыларынааҕы аан дойду устуоруйатыгар саамай улахан байҕал кыргыһыыта — Лейте хомотун кыргыһыыта саҕаламмыт. Авианосецтарын үгүстэрин бу иннинэ сүтэрбит дьоппуоннар быдан баһыйар АХШ флотун үүрэ сатаабыттара кыаллыбытах, кыргыһыыга АХШ быһаарыылаахтык кыайбыт. Лейте хомотугар дьоппуоннар бастакытын ''камикадзе'' тактикатын ситиһиилээхтик туһаммыттар, биир авианосеһы ''камикадзе'' тимирдибит.
* [[1956]] — [[Венгрия]]ҕа бырабыыталыстыбаны, сэбиэскэй былааһы утары өрө туруу саҕаламмыт. Икки нэдиэлэнэн сэбиэскэй аармыйа таанкалардаах киирэн өрө турууну хам баттаабыта.
* [[1984]] — ЦК КПСС пленума [[Сибиир]] өрүстэрин соҕуруу көһөрөр бырагырааманы ылыммыт. Бу бырайыагынан [[ССРС]]-ка 20 сыл тухары уопсайа 160 тэрилтэ үлэлээбит эбит. Сүрүннээн Арҕаа Сибиир өрүстэрин [[Обь]] уонна [[Иртыш]] ууларын [[Казахстан|Казахстаҥҥа]], [[Орто Азия]]ҕа, ону кытары [[Арал]] байҕалыгар ыытыллыахтаах эбит. Ол эрэн перестройка кэмигэр бу былаан экологияҕа улахан хоромньуну оҥоруохтааҕын туһунан прессаҕа улахан айдаан тахсыбыт. Инньэ гынан 1986 сыллаахха Сибиир өрүстэрин соҕуруу көһөрөртөн аккаастаммыттара.