Бикипиэдьийэ

Николай Чернышевскай: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Интерактивная навигация по истории
← Иннинээҕи уларытыыгаКэннинээҕи уларытыыга →
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
КөрөнБиики тиэкис
Көннөрүү туһунан суруллубатах
3 устуруока:
 
== Олоҕун олуктара ==
 
Александр Невскай кафедральнай собуорга Гавриил Иванович Чернышевскай крепостной дьиэ кэргэнигэр төрөөбүт. Чернышев нэһилиэгин Чембарской уезд Пенза губерниятыгар (1795-1861 сс.). Араспаанньатын нэһилиэгин аатынан биэрбиттэрэ. 14 сааһыгар диэри аҕатын соруйуутунан дьиэтигэр олорон үөрэммитэ. Аҕата олус билиилээх, үөрэхтээх, бары өттүнэн дьоҕурдаах, таҥараҕа үрдүк итэҕэллээх киһи эбит.
Саратов куоракка Александр Невскай кафедральнай собуор протоиерейин Гавриил Иванович Чернышевскай (1795-1861 сс.) дьиэ кэргэнигэр төрөөбүт. Аҕата Пенза күбүөрүнэтин Чембарскай уйуоһун Чернышев сэлиэнньэтин крепостной бааһынайдарыттан төрүттээҕэ, онон араспаанньата Чернышевскай буолбут.
 
Николай кыра эрдэҕиттэн хараҕынан мөлтөх буолан 14 сааһыгар диэри дьиэтигэр олорон аҕатыгар үөрэммитэ. Аҕата олус билиилээх, үөрэхтээх, бары өттүнэн дьоҕурдаах, таҥараҕа үрдүк итэҕэллээх киһи эбит.
 
Архиепископ Никандр этэринэн кыра эрдэҕиттэн француз-гувернер киһи ньээҥкэлэспит эбит. Ол иһин аан маҥнайгы суола онтон саҕаламмыт. Николай олус билиилээх эбит. Кинигэ бөҕө аахпыт, ол иһин кыра эрдэҕинэ “библиофаг” диэн хос аатааҕа. Ол аата кинигэни сиччи диэн өйдөбүллээҕэ.
 
1843 сыллаахха Саратов куорат духовнай сэминариятыгарсэминээрийэтигэр үөрэнэ киирбит. Ол онно 3 сыл үөрэммитэ. Бу үөрэххэ барыларын өйүнэн баһыйара биллибит. СеминариятынСэминээрийэни бүтэрбэккэ сылдьан 1846 сыллаахха Петербург куораткуоракка историкоуниверситет устуоруйа-филологическайфилологя факультетыгар үөрэнэ киирбит. Бу сылларга киһи барыта билэр дьиҥнээх революционер-демократа, социалиһа Чернышевкай үүнэн-сайдан тахсыбыт эбит. Олоххо сыhыана античность, француз, англичанин омук тылын-култууратын үөрэппититтэн тахсан кэлбит. Ньютону, Лаплаһы, Лаланданы, Гегели ааҕарыттан үөрэтиититтэн кини олоҕу көрүүтэ барыта онтон саҕаламмыт эбит. Бу сылларга Чернышевскай маҥнайгы художественнай айымньыларын суруйан саҕалаабыт.
 
1850 сыллааха үөрэммит курсункуурсун кандидат дуоһунаһынан бүтэрэн, Саратов куорат гимназиятыгар үлэҕэ киирбит. 1851 сыллаахтан үлэтин саҕалаабыт. Үлэлии сылдьан эдэр учуутал революционнай идеяларын айымньыларын нөҥүө тарҕатыыны саҕалаабыт.
 
1853 сыллаахха кэргэнин Ольга Сократовна Васильеваны көрсүбут. Сыбаайбалаан баран Саратов куоратыттан Санкт-Петербурга көспүттэрэ. 1854 сыллаахха тохсунньу 24 күнүгэр үрдүк бирикээһинэн иккис кадетскай куорпуска учууталынан анаммыт. Суруйааччы бэйэтин олус үчүгэй үлэһитинэн көрдөрбүт, ол эрэн өр кэмҥэ учууталлаабатах. Ол төрүөтүнэн биир офицеры кытта конфликтаһыыта буолбут.. Кини антропологическай үөрэҕин сүрүн сытыы соруга - "...дьон сыһыана киһи айылгытын хааччыйыыга туһуланыан сөп дуо?".
Төрдө — «https://sah.wikipedia.org/wiki/Николай_Чернышевскай»