Сэтинньи 9: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Otchut (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Otchut (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
12 устуруока:
 
== Түбэлтэлэр ==
* [[1799]] — Улуу [[Франция|Француз]]ҕа Өрөбөлүүссүйэтин түмүктүүр ''Брюмер 18 күнүнээҕи'' переворот буолбут. [[Египет]]тэн кыайыылаах-хотуулаах эргиллибит генерал [[Наполеон Бонапарт]] дьон өйөбүлүн сүтэрбит Директорияны былаастан туораппыт. Дойдуну үс консул салайар буолбут, олортон биирдэстэрэ Наполеон. Байыанайдар Наполеону өйүүр буоланнар кэлин былааһы барытын кини эрэ тутар буолбут, диктатура олохтоммут. Франция норуота уон сыллаах өрөбөлүүссүйэ дьалхааныттан сылайбыт буолан диктатураны ылыммыт.
* [[1818]] — Миниистирдэр кэмитиэттэрэ [[Якутскай уобалас|Саха уобалаһыгар]] үүнүү мөлтөҕүнэн сибээстээн [[Бурдук үүнээйилэр|бурдугунан]] көмөлөһөргө уурбут.
* [[1848]] — [[Австрия]] импиэрийэтигэр [[Вена]]тааҕы өрө туруу басхана Роберт Блюм өлөрүллүбүт. Бу [[1848]]-[[1849]] сыллардааҕы өрөбөлүүссүйэ кыайтарыытын им бэлиэтэ буолбут.
* [[1867]] — [[Дьоппуон|Дьоппуоҥҥа]] сёгун Токугава Ёсинобу дойдуга толору былааһы Муцухито императорга төннөрбүт, Токугава аҕа ууһүн 365 сыллаах дойдуну салайыыта түмүктэммит. Император былааһа сөргүтүллүүтүн утарар дьон балтараа сыллаах гражданскай сэрии саҕалаабыттара. Сэрии түмүктэммитин кэнниттэн ''Мейдзи саҥардыыта'' саҕаламмыта, Дьоппуон арҕаа дойдулары үтүктэр модернизация суолугар туруммута.
* [[1887]] — [[АХШ]] [[Гавайи]] арыыларыгар баар Перл-Харбор хомотун бас билбиттэр. Бу [[Чуумпу далай]] хаба ортотугар бэрт табыгастаах сиргэ сытар дириҥ уулаах хомоҕо АХШ флотун базата бааролохтоммута.
* [[1915]] — [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] олохтоох худуоһунньуктар уонна муоһунан кыһаачылар быыстапкалара буолбут. Онно көскө сылдьар [[Емельян Ярославскай]] кыттыбыт.
* [[1917]] (эргэ стилинэн алтынньы 27) — Саха сиринээҕи Байыаннай уонна бааһынай депутаттарын сэбиэтэ [[Петроград]]ка большевиктар былааһы ылбыттарын утаран телеграмманан протест ыыппыт.
* [[1918]] — [[Германия]]ҕа ''Сэтинньитээҕи өрөбөлүүссүйэ'' кэмигэр монархия эһиллибит, кайзер Вильгельм II бүрүстүөлүттэн суулларыллыбыт.
* [[1930]] — Саха араадьыйатын үлэтин үһүс күнүгэр [[Субурусскай Николай Дмитриевич|Николай Субуруусскай]] дакылаат оҥорбут.
* [[1938]] — [[Германия]] уонна [[Австрия]] үрдүнэн ''Курустаал түүнэ'' буолбут,диэн улахан [[дьэбириэйдэр|дьэбириэй]] погрома буолбут. Бу түгэн дьэбириэй омугун эһэ сатаабыт [[Холокост]] бэлиитикэтин саҕаланыытынан ааҕыллар.
* [[1977]] — [[Чөркөөх|Чөркөөххө]] устуоруйа уонна өрөбөлүүссүйэ бас түмэлэ аһыллыбыт.
* [[1889]] — ''[[Берлин]] эркинин'' сууллуута, [[ГДР|Илин Германия]] Берлин эркинигэр баар ааннары арыйбыт. Мантан саҕалаан сотору кэминэн Илин уонна Арҕаа Германиялар биир илгэ холбоспуттара.
 
== Төрөөбүттэр ==
* [[1818]][[Иван Сергеевич Тургенев]] (ум. 1883), писатель,нуучча классик русской литературысуруйааччыта.
 
== Өлбүттэр ==