Сэтинньи 13: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Otchut (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
Otchut (ырытыы | суруйуу)
Көннөрүү туһунан суруллубатах
7 устуруока:
* {{Флагификация|Россия}} — Радиационнай, химическэй уонна биологическай көмүскэл (РХБЗ) сэриилэрин күнэ
* {{Флагификация|АХШ}} — Сэди Хокинс күнэ (дьахталлар эр дьону "сырсар" күннэрэ)
 
 
== Түбэлтэлэр ==
* [[1805]] — [[Австрия]] киин куоратыгар [[Вена]]ҕа [[Франкфурт]]тан көһөн кэлбит этчит Иоганн Ланер сосисканы айбыт. Сосисканы ким айбыта Вена уонна Франкфурт куораттарын ыккардыларыгар өрдөөҕүттэн ыла кэлбит мөккүөр буолар. Франкфуртка сосискалары [[Орто үйэлэр]] саҕаттан оҥороллор эбит, ол эрэн Вена сосискатыгар бастакытын [[ынах]] уонна [[сибиинньэ]] эттэрэ холбоммуттар. Билигин маннык рецебинэн оҥоһуллубут сосиска [[ньиэмэстэр|ньиэмэс]] кухнятын биир сүрүн ингредиенэ буолаллар.
* [[1851]] — [[Москуба]] уонна [[Санкт-Петербург]] ыккардыларыгар [[тимир суол]] сырыыта аһыллыбыт. Суолу 10 сыл устата туппуттар, тутууга 67 млн солк. бараммыт. Холоон көрдөххө 1842 сыллааҕы [[Арассыыйа импиэрийэтэ|Арассыыйа импиэрийэтин]] бүддьүөтэ 187 млн солк. эбит. Бастакы пуойас 645 километр уһуннаах суолу 21 чаас 45 мүнүүтэнэн ааспыт.
* [[1918]] — [[Осмаан Импиэрийэтэ]] [[Аан дойду бастакы сэриитэ|Аан дойду бастакы сэриитигэр]] кыайтарбытын кэннэ кыттыгастыы [[Британия]], [[Франция]] уонна [[Италия]] сэриилэрэ [[Истанбул]]у ылбыттар. Бу туһунан [[Ататүрк]] «кэлбиттэрин курдук барыахтара» диэбиттээх эбит. 5 сылынан Ататүрк баһылыктаах [[туроктар|турок]] националистара [[гректэр]]и сэриигэ кыайан баран Истанбулу төттөрү ылбыттар.
* [[1931]] — «[[Дальстрой]]» тэриллибит — [[Халыма (өрүс)|Халыма өрүһүн]] үөһээ тардыытыгар хаайыылаахтар үлэлэтэр, суол уонна бырамыысыланнас тутуутунан дьарыктаммыт трест. «Дальстрой» 1930—1950 сылларга [[ССРС]] Хотугулуу-Илиҥҥи өттүн туһаҕа киллэриинэн, чуолаан [[кыһыл көмүс]] хостооһунунан, дьарыктаммыта. [[Саха АССР]] хотугулуу-илиҥҥи оройуоннара «Дальстрой» территориятыгар киирэр этилэр.
* [[2002]] — [[Кымыс]] туһунан өрөспүүбүлүкэ сокуонугар илии баттаммыт. Бу сокуон утаҕы оҥорооччуларга субсидия уонна льгота көрөр, оҕону иитэр уонна дьону эмтиир тэрилтэлэргэ утаҕы тарҕатар систиэмэни олохтуур.
* [[2006]] — [[Бүлүү улууһа|Бүлүү улууһун]] [[Кыһыл Сыыр|Кыһыл СыыргаСыырыгар]] гаас Саха сиригэр промышленнай хабааннаахтык туттуллубута 50 сылын уонна бөһүөлэк төрүттэммитэ 45 сылын бэлиэтээбиттэр.
* [[2008]] — [[Дьокуускай|Дьокуускайга]] СГУ-га Саха Өрөспүүбүлүкэтин Норуодунай университетын учредительнай конференцията ыытыллыбыт.