Сэтинньи 18: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
10 устуруока:
* [[1723]] — [[Екатеринбург]] куората олохтоммут күнэ. Бу күн ыраахтааҕы [[Бүөтүр I]] ыйааҕынан Исеть өрүһүгэр тутуллубут тимир уһаарар кириэппэс собуот үлэтин саҕалаабыт, бастакы тимир баартыйата оҥоһуллубут. Кириэппэс собуот императрица Екатерина I аатынан ааттаммыт.
* [[1916]] — [[Аан дойду бастакы сэриитэ|Аан дойду бастакы сэриитин]] Арҕаа фронугар биир саамай улахан хаан тохтуулаах кыргыһыы — ''Сомма кыргыһыыта'' — түмүктэммит. 1916 сыллааха буолбут арҕаа фроҥҥа Сомма уонна Верден кыргыһыылара, ону кытары Илин фроҥҥа буолбут ''Брусилов кимэн киириитэ'' сэриигэ стратегическэй инициативаны [[Антанта]] өттүгэр оҕуннарбыттар. Элбэх ресурсалаах Антанта дойдулара ыарахан кыргыһыылар кэннилэриттэн сүүйүүлээх балаһыанньаҕа тахсыбыттар.
* [[1920]] — "Дьахтар доруобуйатын харыстабылын туһунан" диэн [[РСФСР]] Доруобуйа харыстабылын уонна Юстиция наркоматтарын холбоһуктаах уураахтарынан Арассыыйаҕа аан дойдуга бастакынан [[аборт]] көҥүллэммит.
* [[1927]] — Дьарала диэн [[Арҕаа Хаҥалас]] сиригэр [[конфедералистар]] былаас бэрэстэбиитэллэрин кытта ытыаласпыттар. Бу күн Дьокуускайга [[«Саха омук» культурнай сырдатар уопсастыба]] мунньаҕар конфедералистары утарар уонна хомуньуустары өйүүр туһунан уураах ылыммыттар. Сэбилэниилээх күүһү туһанан бэйэлэрин санааларын туруорсуу Саха АССР экономикатыгар уонна култуурунай олоҕор-дьаһаҕар мэһэйдэри үөскэтэрин эппиттэр. Ол гынан баран резолюцияҕа бастаанньаны күүс өттүнэн хам баттыыр туһунан этиилэр киирбэтэхтэр.
* [[2004]] — Cэтинньи 15-18 күннэригэр Дьокуускайга [[Польша|Польша Өрөспүүбүлүкэтин]] наукатын уонна култууратын күннэрэ ыытыллыбыттар. Бу күннэр истэринэн «Польша киинэлэрэ» кинофестиваль, «Польша уонна Саха сирин историческай ситимнэрэ» төгүрүк остуол, Национальнай архыып пуондатыттан быыстапка тэриллибит.
16 устуруока:
== Төрөөбүттэр ==
* [[1937]] — [[Крымскай Гермоген Филиппович|Гермоген Крымскай]] — [[Арассыыйа науукатын академията|Арассыыйа]], [[СӨ науукаларын академията|СӨ наукаларын академияларын]] дьиҥнээх чилиэнэ, 1988—1992 сыллардаахха [[Саха сиринээҕи Наука киинэ|Саха сиринээҕи Наука киинин]] Президиумун бэрэстээтэлэ, физико-математическай наука дуоктара, профессор, [[Саха АССР]] билимин үтүөлээх диэйэтэлэ.
* [[1965]] — [[Лавернова Раиса Еремеевна|Раиса Лавернова]] — [[Саха Өрөспүүбүлүкэтин үтүөлээх учуутала]], СӨ үөрэҕириитин туйгуна, СӨ култууратын туйгуна.
== Өлбүттэр ==
* [[1922]] — [[Марсель Пруст]] — [[Франция]] суруйааччыта уонна критигэ, [[Сүппүт кэми көрдөбүл]] (''À la recherche du temps perdu'') диэн үлэ ааптара буоларынан ордук биллэр.
* [[1943]] — [[Лонгинов Владимир Денисович|Владимир Лонгинов]] (02.09.1919 төр.) — сержант, Аҕа дойду Улуу сэриитин кыттыылааҕа, [[Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа]].
* [[1981]] — [[Окладников Алексей Павлович|Алексей Окладников]] — археолог, [[Азия]] былыргы култуураларын үөрэппит чинчийээччи, академик, [[РСФСР]], [[Бурятия|Бүрээт]] уонна [[Саха АССР]]-дарын науукаларынн үтүөлээх диэйэтэлэ, [[ССРС]] Судаарыстыбаннай Бириэмийэтин икки төгүллээх лауреата, [[Социалистыы Үлэ Дьоруойа]].
* [[2002]] — [[Болот Бейшеналиев]] — сэбиэскэй кэмнээҕи кинемотографист, киинэ уонна тыйаатыр уонна киинэ биллиилээх артыыһа. [[Кыргыстаан]] норуодунай артыыһа. Азиз Бейшеналиев диэн эмиэ [[Кыргыыстар|кыргыыс]] артыыһын төрөппүт аҕата.
| |||