Тохсунньу 8: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
||
5 устуруока:
== Түбэлтэлэр ==
* [[1634]] — [[Өлүөнэ остуруогун 1634 сыллаахха сахалар төгүрүйүүлэрэ|Сахалар Өлүөнэ остуруогун төгүрүйбүттэр]], [[олунньу 28]] күнүгэр дылы оннук олорон баран бороҕоннор уонна хаҥаластар тыл тылларыгар киирсибэккэ баран хаалбыттар.
* [[1806]] — [[Африка]] соҕуруу тумулугар баар стратегическэй суолталаах ''[[Голландия]] Кап (Тумул) колониятын'' [[Улуу Британия]] былдьаан ылбыт.
* [[1851]] — [[Франция]] физигэ Жан Бернар Леон Фуко [[Сир]] бэйэтин киинин тула эргийэрин дакаастаабыт.
* [[1906]] — [[Арассыыйа]]ҕа ''1905-1907 сыллааҕы өрөбөлүүссүйэ'' буола турдаҕына [[Күлүмнүүр|Василий Никифоров - Күлүмнүүр]] тэрийбит [[Сахалар сойуустара|Сахалар сойуустарын]] чилиэннэрэ икки сүүстэн тахса буолан [[Дьокуускай]] Думатыгар кэлэн, заседание буола турдаҕына дьиэҕэ киирэн дьокутааттары үлэлээн бүтэллэригэр модьуйбуттар. Кинилэр сүрүн этиилэрэ – Саха омуга Сахатын сирин бас билиэхтээх уонна бэйэтин салайыныахтаах диэни туруорсуу. Дьокутааттар “саҥа састаап талыллыар диэри үлэбитин тохтотобут” диэн үлэлэрин тохтоторго күһэллибиттэр. Губернатор [[Булатов Виктор Николаевич|Виктор Булатов]] өлөрдүү уолуйан [[Санкт-Петербург|Петербурга]] “инородецтар бас баттах баран эрэллэр, суһаллык 200 киһилээх уонна пулеметтаах этэрээти ыыта охсуҥ” диэн дакылааттаабыт. Сотору кэминэн [[Сахалар сойуустара|Сахалар сойуустарын]] Киин Кэмитиэтин чилиэннэрэ кистэлэҥинэн хаайыллыбыттара, онтон бэйэни салайыныы туһугар хамсааһын [[1917]] сыллаахха дылы уостубута.
* [[1930]] — [[Саха АССР]]-га [[Бүлүү улууһа|Бүлүү]], [[Ньурба улууһа|Мэҥэдьэк]], [[Өлүөхүмэ улууһа|Өлүөхүмэ]], [[Сунтаар улууһа|Сунтаар]] уонна [[Уус-Алдан улууһа|Уус-Алдан]] оройуоннара тэриллибиттэр.
* [[1936]] — Арҕааҥҥылыы санаалаах [[Иран]] бэрэсидьиэнэ Реза Шах ''хиджабы'' аһаҕастык кэтиини бобор туһунан ыйаах таһаарбыт. Ол эрэн [[1979]] сыллааҕы ''Ислам өрөбөлүүссүйэтин'' кэннэ Ираҥҥа хиджаб кэтиитэ булгуччулаах буолбута.
* [[1937]] — [[Санкт-Петербург|Ленингракка]] аан дойдуга бастакы [[Арктика Түмэлэ (Санкт-Петербург)|Арктика Түмэлэ]] арыллыбыт.
13 устуруока ⟶ 16:
== Төрөөбүттэр ==
* [[1908]] — [[Симона де Бовуар]] — [[Франция]] суруйааччыта, бөлүһүөгэ, [[феминизм]] идеологиятын төрүттээччитэ.
* [[1921]] — [[Емельянов Николай Васильевич|Николай Емельянов]] (04.03.2000 өлб.) — саха фольклорун биир тутаах чинчийээччитэ, филология билимин дуоктара
* [[1930]] — [[Дмитриев Павел Никифорович - Бачыым Байбал|Павел Дмитриев - Бачыым Байбал]] — рационализатор, [[Саха АССР]] үтүөлээх механизатора, тыыл уонна үлэ бэтэрээнэ.
* [[1939]] — [[Романов Иван Григорьевич|Иван Романов]] — Саха сирин устуоруйатын чинчийбит учуонай, устуоруйа билимин хандьыдаата.
* [[1965]] — [[Дьячковскай Федор Николаевич|Федор Дьячковскай]] — саха тылын чинчийээччи, филология билимин хандьыдаата.
* [[1984]] — [[Ким Чен Ын]] — [[Хотугу Кэриэйэ]] салайааччыта (2011 сылтан ыла).
== Өлбүттэр ==
* [[1944]] — [[Жадейкин Максим Степанович|Максим Жадейкин]] — [[Алдан улууһа|Алдан оройуонун]] военкоматыттан ыҥырыллыбыт [[Аҕа дойду Улуу сэриитэ|Аҕа дойду Улуу сэриитин]] кыттыылааҕа, [[Сэбиэскэй Сойуус Дьоруойа]] (1944).
| |||