Кулун тутар 11: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты

Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
→‎Түбэлтэлэр: Алҕас көннөрүлүннэ
Тиэктэр: Мобиилаттан уларытыы Мобиил барылын нөҥүө уларытыы
14 устуруока:
* [[1827]] — саха салайааччыларын кытта тапсан ыкса үлэлээбит Саха уобалаһын начаалынньыгын [[Мягков Николай Иванович|Николай Мягков]] көҕүлээһининэн Саха Степной думата баар буолбут. Бу тыл "степь" диэнтэн буолбакка, "степень" диэн тылтан тахсар, оччотооҕу таба суруйуу быраабылатынан.
* [[1919]] — Саха уобалаһын хамыһаара В. Н. Соловьев [[Өксөкүлээх Өлөксөй|Алексей Кулаковскайы]] Булуҥҥа хамыһаар дуоһунаһыттан устар туһунан ыйаах таһаарбыт.
* [[1922]] — [[Дьокуускай]]га кыһыл сэбилэниилээх күүстэр командующайдара [[П.Ф. Савлук]] дьаһалынан [[Саха күбүөрүнэтэ|Саха күбүөрүнэтин]] сорох салайааччылара хаайыллыбыттар — губбюро сэкирэтээрэ Г.И. Лебедев, политуправление бэрэстээтэлэ А.В. Агеев уонна штаб начаалынньыга А.Г. Козлов. Ол туһунан [[Исидор Барахов]] Сиббюроҕа телеграммалаабыт. Хаайыллыбыт дьон диктатордыы толоос дьайыылара, хабыр-кырыктаах сыһыаннара олохтоох дьону бэйэлэрин утары туруорбуттар, ол түмүгэр өрөбөлүүссүйэни утары өрө туруу үоскээбитүөскээбит. Холобура, Козлов [[тохсунньу 2]] күнүнээҕи бирикээһинэн үрүҥнэргэ утарыласпатах олохтоох дьонтон биэстэн биирин расстреллыырга дьаһайбыт эбит. Сотору Саха сиригэр үрдүкү былааһы Ревком ылбыт, бэрэстээтэлэ — [[Былатыан Ойуунускай]], чилиэннэрэ — [[Исидор Барахов]], [[Степан Аржаков]], [[Донской_Семен_Николаевич_(иккис)|Семен Донской]].
* [[1941]] — [[АХШ]] кэнгириэһэ [[ленд-лиз]] туһунан сокуону ылыммыт. Бу сокуонунан сэрии сэбин уонна байыаннай матырыйааллары Британия хоруонатыгар киирэр дойдуларга уонна [[Кытай]]га иэс биэрэри көҥүллээбиттэрэ. Бу сыл алтынньыгар сокуоҥҥа Сэбиэскэй Сойууһу киллэрбиттэрэ.
* [[1985]] — [[Горбачёв Михаил Сергеевич|Михаил Горбачёв]] Сэбиэскэй Сойуус салайааччыта буолбут.