Атырдьах ыйын 13: Барыллар ыккардыларынааҕы ураты
Ис хоһооно сотторолунна Ис хоһооно эбилиннэ
Көннөрүү туһунан суруллубатах |
|||
11 устуруока:
== Түбэлтэлэр ==
* [[1521]] — 2,5 ыйдаах төгүрүктээһин кэнниттэн [[Эрнан Кортес]] салалталаах сэриилэр [[ацтектар|ацтек]] киин куоратын [[Теночтитлан]]ы ылбыттар.
* [[1792]] — [[Франция]] хоруола [[Людовик XVI]] хаайыллыбыт уонна норуот өстөөҕүнэн биллэриллибит.
* [[1883]] — [[Амстердам]] зоопаркатыгар бүтэһик [[квагга]] өлбүт.
* [[1913]] — [[Саха уобалаһа|Саха уобалаһын]] күбүрүнээтэринэн [[Михаил Пономарев]] анаммыт. Кини бу солоҕо үс аҥаар ый эрэ үлэлээбит. Кини кэнниттэн бу дуоһунаска Рудольф Витте уонна барон Тизенгуазен үлэлээбиттэрэ.
* [[1913]] — [[Англия]]ҕа бастакы дьэбинирбэт ыстаал уһаарыллыбыт.
16 устуруока ⟶ 18:
* [[1939]] — бэлиитикэ ыстатыйатынан 20 сыл хаайыыга ууруллубут Саха тыйаатырын дириэктэрэ [[Местников Тарас Павлович|Тарас Местников]] НКВД силиэдэбэтэллэрэ билинэргэ күһэйбиттэрин туһунан САССР Үрдүкү суутугар үҥсүү суруйар, ол суругар «Социалистическая Якутия» хаһыаттан САССР Ис дьыалатын комиссарын солбуйаччыта И.А.Дорофеев "социалистическэй сокуоннаһы куруубайдык кэспитин иһин" баартыйаттан уһуллубутун туһунан биллэриини (09.04.1939 нүөмэр) кыбытар. Төһө да бириигэбэр "бүтэһиктээх уонна хат көрүүгэ ыытыллыбат" диэн суруктааҕын үрдүнэн, суут бу дьыаланы көрөр, уонна артыыһы босхолуур.
* [[1940]] — [[Орто Халыма]] куоракка кииннээх [[Халыма-Индигир уокуруга]] тэриллибит. Уокурук састаабар [[Аллараа Халыма улууһа|Аллараа Халыма]], [[Орто Халыма улууһа|Орто Халыма]], [[Аллайыаха улууһа|Аллайыаха]], [[Абый улууһа|Абый]] уонна [[Муома улууһа|Муома]] оройуоннар киирбиттэр.
* [[1941]] — [[Румыния]] уонна [[Германия]] сэриилэрэ [[Одесса]] илин өттүттэн [[Хара байҕал]]га тахсыбыттар уонна куораты сиринэн төгүрүктээбиттэр.
* [[1946]] — [[АХШ]]-ка индеецтэр олохторун-дьаһахтарын чинчийэр федеральнай хамыыһыйа олохтоммут.
* [[1980]] — [[Саха АССР]] Миниистирдэрин Сэбиэтин уурааҕынан [[Абый улууһа|Абый улууһугар]] [[Сайылык (эркээйи сир)|"Сайылык"]] резерват быһыытынан тэриллибит. [[1997]] сыллаахха [[эркээйи сирдэр|эркээйи сиргэ]] кубулутуллубута.
* [[1990]] — [[ССРС]] бэрэсидьиэнэ [[Михаил Горбачёв]] «20-50-с сыллардааҕы политическэй репрессияҕа түбэспиттэр туох баар бырааптарын сөргүтэр туһунан» ыйаахха илии баттаабыт.
* [[2011]] — Мииринэй оройуонугар [[Айхал]] бөһүөлэк олохтоммута 50 сылын бэлиэтээбиттэр. Рудник бастакы дириэктэрин, бөһүлэги төрүттээбит Георгий Кадзовы ахта-саныы биир дойдулааҕа [[Хотугу Осетия-Алания]] бырабыытылыстыбатын бэрэстээтэлин солбуйааччы Валентин Базров кэлэ сылдьыбыт. Айхалга параад буолбут, Кадзовка мэҥэ өйдөбүнньүк аһыллыбыт.
| |||